irlanda cografi yapisi

İrlanda Coğrafi Yapısı Nasıldır: İrlanda Coğrafya Bilgisi

İrlanda coğrafi yapısı, yüksek dağlardan, geniş ovalardan, kırlardan oluşmaktadır. İrlanda bir ada ülkesi olduğu için ılıman bir deniz iklimine sahiptir ve İrlanda topraklarının ⅙’sı bataklıklar ile kaplıdır.

İrlanda’daki bataklıklar genellikle nehirlerin kenarındaki bölgelerde bulunmaktadır. Britanya adalarındaki en uzun ırmak olan Shannon Irmağı’da İrlanda’da bulunmaktadır. Shannon Irmağı, 385 km uzunluğundadır. Britanya adalarının en büyük gölü olan Logh Neagh gölü de İrlanda’da bulunmaktadır. Ayrıca, Derg, Killarney, Ree gibi göller de İrlanda’da bulunan doğal göller arasındadır.

İrlanda coğrafyası pek çok doğal güzellik barındırmaktadır. İrlanda coğrafyasındaki yer şekillerinden olan dağlar, bir ada olan İrlanda’nın görünümünü tamamen değiştirmektedir. İrlanda’da bulunan en yüksek dağ MacgGillycudys Reeks Dağı’dır. İrlanda’da bulunan Macgillycudys Reeks Dağı’nın zirvesi olan Carrantuohill, 1040 metre yüksekliğindedir. İrlanda’da Connemare, Errigal, Wicklow gibi birçok dağ bulunmaktadır.

İrlanda coğrafyasının 2/3’sini çayırlar ve ovalar oluşturmaktadır. Bir kır ülkesi olan İrlanda da ormanlar az olmasına karşılık, meşe, dişbudak, akağaç gibi ağaç çeşitlerine sahiptir.

İrlanda Yüzölçümü Nedir?

İrlanda’nın yüzölçümü, 70.273 km²‘dir. İrlanda’da bulunan ormanlık alanların yüzölçümü ise 7,540km²’dir ve İrlanda yüzölçümünün %2’sini sulak tarım arazileri oluşturmaktadır.

İrlanda’da Bulunan Dağlar Hangileridir?

İrlanda’da birçok dağ ve sıradağ bulunmaktadır. İrlanda’da bulunan dağlar aşağıda verilmiştir.

  • Knocknarea Dağı: Knocknarea Dağı, İrlanda’da bulunan 327 metre yüksekliğinde, dik kayalıkları olan bir dağdır. Knocknarea Dağı, Cúil Irra yarımadasında bulunmaktadır.
  • Connemare Dağları: İrlanda’daki sıradağlardan biridir.
  • Wicklow Dağları: Yüksekliği 925 metre olan dağlardır. County Wicklow’dan Dublin’e kadar uzanır. MacGillycuddy’s Reeks Dağları: 1.308 metrede bulunan, İrlanda’nın en yüksek zirvesi olan Carrauntoohil zirvesinin bulunduğu sıra dağlardır.
  • Errigal Dağı: 751 metre yüksekliğe sahip olan dağdır.” Yedi Kızkardeş” olarak adlandırılan sıradağların en güneyde, en dik ve en yüksek olanıdır.
  • Muckish Dağı: 667 metre yüksekliği ile Yedi Kızkardeş sıradağlarındaki ikinci en yüksek dağdır ve zirvesinde bir düzlük bulunmaktadır.
  • Brandon Dağı: 951 metre yüksekliğindeki Brandon Dağı, İrlanda’daki en iyi yürüyüş yollarından biri olarak bilinmektedir.
  • Leinster Dağı: 794 metre yüksekliğe sahip olan dağ, bisiklet binme ve spor yapmak için ideal bir nokta olarak bilinmektedir.
  • Mweelrea Dağları: 814 metre yüksekliğe sahiptir ve tepe yürüyüşü, kaya tırmanışı gibi sporlar için idealdir.
  • Benbulbin Dağı: 536 metre yüksekliğindedir ve Buzul Çağında şekillenmiştir. Tepe kısmında bir düzlük bulunan Belbubin dağı, yemyeşil görüntüsü ile dikkat çekmektedir.

İrlanda’da Bulunan Ovalar Nelerdir?

İrlanda’da bulunan ovalar, Macgillycudys Reeks, Brandon, Errigal gibi İrlanda dağları ile çevrilmiş olan düzlüklerdir. İrlanda adasının orta bölümü büyük bir ovadan oluşmaktadır. Dublin’den Galway’e kadar uzanan İrlanda’nın orta kısmındaki ovanın üzerinde Büyük Allen Bataklığı’da bulunmaktadır.

İrlanda’da bulunan ovalar aşağıda sıralanmıştır;

  • Galway
  • Tipperary
  • Meath
  • Connemara

İrlanda’da Bulunan Nehirler Nelerdir?

İrlanda’da hem kırsal kesimde hem de şehir merkezlerinde pek çok nehir bulunmaktadır. İrlanda’da bulunan nehirler aşağıda verilmiştir.

  • Shannon Nehri: Shannon Nehri, Britanya adalarındaki en büyük nehirdir. 360,5 km uzunluğundaki Shannon Nehri’nin havzası, 16.865 kilometrelik bir alandır. Shannon Nehri üzerinde birçok kanal bulunmaktadır.
  • Barrow Nehri: Barrow Nehri, 190 km uzunluğundadır ve İrlanda’daki en uzun 2. nehirdir.
  • Suir Nehri: 185 km uzunluğundadır ve İrlanda’daki 3. en uzun nehirdir. Suir Nehri, Atlantik Okyanusu ile birleşmektedir.
  • Blackwater Nehri: İrlanda’daki en uzun 4. nehir olan Blackwater Nehri, 167 km uzunluğa sahiptir.
  • Boyne Nehri: 112 km uzunluğa sahip bir nehirdir. İrlanda büyük kıtlık döneminde Osmanlı Devleti’nin gönderdiği yardımların Boyne Nehri’nden geçerek ulaştırıldığı düşünülmektedir.
  • Liffey Nehri: 125 km uzunluğundaki Liffey Nehri, Dublin şehrinin merkezinden geçmektedir.
  • Foyle Nehri: 138 km uzunluğundaki Foyle Nehri, İrlanda’da uğrak turizm noktalarından bir tanesidir.
  • Tolka Nehri: Dublin’in içinden akan nehirlerden bir tanesidir ve Tolka Nehri’nin etrafından birçok park ve yeşil alan bulunmaktadır.
  • Dodder Nehri: Dublin şehrinin içinden akan üç nehirden biridir. Dodder Nehri, şiddetli yağmurlarda sık sık taşmaktadır.

İrlanda Topoğrafyası Nasıldır?

İrlanda topoğrafyası, dağlardan, düzlüklerden, kırlardan ve nehirlerden oluşmaktadır. İrlanda adasının sahil kesimleri genellikle dağlarla kaplı iken, orta bölgesi düzlüktür. İrlanda’nın orta bölgesindeki düzlük, doğudaki Dublin şehrinden batıdaki Galway şehrine kadar uzanmaktadır.

İrlanda’nın orta bölgesindeki ovada, Büyük Allen Bataklığı bulunmaktadır. İrlanda’nın orta bölümündeki ovanın etrafı, deniz kıyılarına doğru 900 metreyi geçmeyen, alçak dağlardan oluşmaktadır. İrlanda’da orta bölgedeki ovayı çevreleyen dağlardan biri Wicklow sıra dağlarıdır. İrlanda topografyasındaki en yüksek dağ, 1040 metre yüksekliği ile Macgillycudys Reeks Dağı’dır.

İrlanda’da Bulunan Toprak Türleri Nelerdir?

İrlanda’da bulunan toprak türleri, genellikle her türlü bitki örtüsünün yetişmesine uyumlu topraklardır. İrlanda’daki toprakların bir bölümü her türlü bitkinin yetişmesine olanak sağlayan nebati topraklardır. Nebati toprağın içeriğinde elenmiş toprak ve kum bulunmaktadır. Nebati toprak, içerisinde yabancı ot tohumu bulunmamaktadır. İrlanda’daki nebati toprak çeşidi, ayrıca İrlanda’nın geleneksel yakıtıdır ve “peat” olarak adlandırılmaktadır.

Swensea Üniversitesi’nin yaptığı araştırmalara göre, İrlanda’da bulunan toprak çeşitlerinde yeni bir tür bakterinin varlığı keşfedilmiştir; Streptomyces sp. Myrophorea adı verilen bakterinin, toprağı şifalı hale getirdiği söylenmektedir. Swensea Üniversitesi’nin yaptığı araştırmalar sonucunda, içerisinde yeni tür bakteri bulunan toprağın eski dönemlerde hastaları iyileştirmek için kullanıldığı belirtilmektedir. İçerisinde yeni bakteri bulunan İrlanda toprağının bulunduğu bölgede, 1500 yıl öncesinde şifacılık yaptıkları bilinen Druidlerin yaşadığı bilinmektedir.

İrlanda’da Bulunan Madenler Nelerdir?

İrlanda’da bulunana madenler sınırlı sayıdadır. İrlanda adasının belirli bölgelerine dağılmış olan madenler şunlardır;

  • Gümüş
  • Bakır
  • Kurşun
  • Çinko
  • Altın
  • Demir
  • Taş kömürü (Çok az miktarda)

İrlanda’da madenlerin az bulunması, İrlanda’nın yarı karbonlaşmış nebati topraklarının yakıt olarak kullanılmasına yol açmıştır.

İrlanda’da madenlerin az bulunması dolayısıyla İrlanda ekonomisi daha çok gıda, giyim, tütün, yapı malzemesi ile sürdürülmektedir. İrlanda’da madenlerin az bulunması nedeniyle oluşan petrol ve kömür açığı, hidrolik santraller ile kapatılmaktadır. İrlanda, ihtiyacı olan madenleri ithal etmektedir. İrlanda, ihtiyacı olan hammaddelerin birçoğunu İngiltere’den almaktadır.

İrlanda Coğrafyası İrlanda İklimini Nasıl Etkiler?

İrlanda iklimi, İrlanda’nın bir ada olması nedeniyle ılıman bir deniz iklimidir. İrlanda’nın dört bir yandan denizle çevrili olması, İrlanda adasının sürekli olarak yağış almasına ve sıcaklığın hep ılıman düzeyde olmasını sağlamaktadır.

İrlanda’nın ikliminin ılıman olmasının en önemli nedenlerinden biri de İrlanda adasında bulunan dağların çok yüksek olmamasıdır. İrlanda’daki dağların yüksek olmaması ılıman havanın İrlanda adasının her yerinde hissedilmesini sağlamaktadır. İrlanda’da dağların kıyı kesimlerine yakın olması, kıyı bölgelerinde yağışın ve sisin daha çok görülmesine neden olmaktadır.

İrlanda coğrafyasında İrlanda adasının orta kısmının düzlük, ova olması, denizden gelebilecek soğuk rüzgarların aşırı yüksek olmayan dağlar ile kesilmesi sonucu ılıman olan İrlanda iklimi bu sayede adanın her yerine ulaşabilmektedir.

İrlanda Coğrafyası İrlanda Kültürünü Nasıl Etkiler?

İrlanda coğrafyası İrlanda kültürünü oldukça fazla etkilenmiştir. İrlanda’nın bir ada olması, İrlandalıların kültürünün adanın her yerine eşit yayılmasına ve dış dünyadan bağımsız olarak daha kendi başına gelişmesine olanak sağlamıştır.

İrlanda denince akla gelen ilk gelenlerden biri yeşil rengidir. İrlanda ile özdeşleşmiş olan ve İrlanda kültürü içerisinde büyük öneme sahip olan yeşil renginin bu kadar önemli olmasında İrlanda’nın büyük çoğunluğunun yeşil kırlar ve çayırlardan oluşması etkili olmuştur.

İrlanda coğrafyasının patates yetiştirmek için elverişli olması ülkede en çok patatesin yetiştirilmesine neden olmuştur. İrlanda’da patatesin çok fazla üretilmesi, birçok İrlanda yemeğinde patates kullanılmasına ve patatesli yemeklerin İrlanda kültürünün bir parçası olmasını sağlamıştır.

Elif Güzhan Yazan: Elif Güzhan

Elif Nur Güzhan, 2019 yılında giriş yaptığı Hacettepe Üniversitesi'nde İngiliz Dilbilimi okuyor, 2021 yılından beri Vizemnette yazarlık ve editörlük yapıyor.

Paylaş: