Lihtenştayn Ekonomisi

Lihtenştayn Ekonomisi Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Lihtenştayn, gelişmiş bir altyapı ile cazip bir ekonomiye sahiptir. Lihtenştayn, bir tarım ülkesi olduğu yıllardan bugüne, son 60 yıl içinde, modern ve yenilikçi bir devlet haline gelmek adına oldukça ilerlemiştir. Lihtenştayn ekonomisi; küçük ama önemli tarım sektörüne, turizm ve bilgi teknolojisini içeren hizmet sektörüne ve yüksek teknolojili ürünlerin üretildiği sanayi sektörüne dayanmaktadır.

Lihtenştayn, İsviçre ile gümrük iş birliği içerisindedir ve Lihtenştayn’da ulusal para birimi olarak İsviçre frangı kullanılmaktadır. Lihtenştayn, enerji ihtiyacının %85’inden fazlasını ithal ederek karşılamaktadır ve Lihtenştayn ekonomisinin bu açıdan dışa bağımlı olduğu söylenebilmektedir.

Lihtenştayn, daha önceki yıllarda İsviçre tarafından temsil edilmekle birlikte 1991’den bu yana doğrudan Avrupa Serbest Ticaret Birliği (EFTA) üyesidir. Mayıs 1995’ten beri Lihtenştayn, Avrupa Ekonomik Alanı (EEA) üyesidir ve pasaport gerekmeksizin Avrupa’da serbest dolaşım hakkı için imzalanan Schengen Anlaşması’nın bir parçası olmuştur.

Lihtenştayn'ın Para Birimi Nedir?

Lihtenştayn’ın para birimi İsviçre frangıdır. 26 Mayıs 1924’te Lihtenştayn’ın yasal para birimi olarak uluslararası kısaltması CHF olan İsviçre frangının kullanımı kabul edilmiştir; İsviçre’de kullanılan banknotlar ile bozuk paraların tamamı ve diğer tüm ödeme araçları Lihtenştayn’da yasal olarak kabul edilmektedir.

Lihtenştayn’da kullanılan para birimine ait banknot görseli aşağıda verilmiştir.

Lihtenştayn Para Banknotları
Lihtenştayn Para Banknotları

Lihtenştayn'ın Ekonomi Politikası Nasıldır?

Lihtenştayn ekonomi politikası ülkenin küçük yüzölçümüne ve doğal kaynaklarının yetersizliğine rağmen oldukça ileridedir. Lihtenştayn, finansal hizmet sektörü ile dünyada kişi başı milli gelir seviyesi en yüksek ülkelerden biri olmakla birlikte gelişmiş ve sanayileşmiş, serbest girişim ekonomisini temel alan bir ülkedir.

Lihtenştayn ekonomisi, özellikle hizmet sektöründe çok sayıda küçük ve orta ölçekli işletmelerden güç almaktadır. Düşük işletme vergileri (gelir üzerinden %12,5 sabit vergi) ve kolay kuruluş yolları ile Lihtenştayn siyaseti, birçok holding şirketini Lihtenştayn’da ofis kurmaya teşvik etmektedir.

Lihtenştayn hükümeti, ekonomi politikalarını AB ile tam uyumlu hale getirmek için çalışmaktadır; bu çalışmaların bir sonucu olarak 1995’ten itibaren Avrupa Ekonomik Alanı’nın üyesi olan Lihyenştayn’da 2015 itibariyle işgücünün %57’si büyük ölçüde Avusturya, Almanya ve İsviçre gibi komşularından gelen sınır ötesi çalışanlardan oluşmaktadır.

Güncel Rakamlara Göre Lihtenştayn Ekonomisi Nasıldır?

Lihtenştayn’ın ekonomik durumuna ilişkin güncel veriler aşağıdaki başlıklarda verilmiştir.

Lihtenştayn'ın Milli Geliri Ne Kadar?

Lihtenştayn’ın milli geliri Lihtenştayn İstatistik Ofisi’nin verdiği bilgilere göre 2019 yılında 6,2 milyon CHF olarak tespit edilmiştir; bu miktar 2015’ten 2018’ye kadar artış göstermekle birlikte 2018’den bu yana milli gelirde düşüş yaşanmaktadır.

Lihtenştayn'da Kişi Başına Düşen Milli Gelir Ne Kadar?

Lihtenştayn’da kişi başına düşen milli gelir, Lihtenştayn İstatistik Ofisi’nin verdiği bilgilere göre 2019 yılında 161,550 CHF olarak tespit edilmiştir ancak Lihtenştayn’da çalışanların %57’sinin sınır ötesinden gelen işçilerden oluşması nedeniyle kişi başına düşen milli gelirin yanıltıcı olabileceği, bu nedenle çalışan başına düşen gayrisafi milli hasıla oranlarının daha doğru sonuçlar verdiği vurgulanmaktadır.

Lihtenştayn’ın çalışan başına düşen gayrisafi milli hasılası 2019 yılında 186,880 CHF olarak ölçülmüştür. 2017’den bu yana Lihtenştayn gayrisafi milli hasıla oranlarında düşüş yaşanmaktadır.

Lihtenştayn'ın Enflasyon Oranı Kaçtır?

Lihtenştayn’ın enflasyon oranı Trading Economics verilerine göre 2021 Kasım itibariyle %1,5 olarak hesaplanmaktadır. Lihtenştayn’da enflasyon oranı Covid-19 pandemisi sonrası artma yönünde değişim göstermeye başlamış ve enflasyonda Nisan 2021’den Aralık 2021’e kadar %1,2’lik artış yaşanmıştır.

Lihtenştayn'da Asgari Ücret Ne Kadardır?

Lihtenştayn’da asgari ücret uygulaması olmadığı için Lihtenştayn’daki işçiler için zorunlu bir asgari ücret oranından söz etmek mümkün değildir.

Hükümet tarafından belirlenmiş bir asgari ücret olmaması nedeniyle Lihtenştayn asgari ücret uygulamasından ziyade ücretlerin toplu pazarlık ya da adil yaşam ücreti müzakereleri gibi yöntemler ile doğrudan işverenle kararlaştırıldığı bir yöntem izlenmektedir.

Lihtenştayn'da Ortalama Aylık Maaş Ne Kadardır?

Lihtenştayn’da aylık maaş ücretleri Lihtenştayn hükümet verilerine göre 2,500 ila 9,000 İsviçre frangı arasında değişmektedir. Lihtenştayn’da ortalama aylık maaş Average Salary Survey’in 2022 Nisan verilerine göre yıllık 89,469 CHF olarak verilmektedir; bu ücret aylık olarak hesaplandığında yaklaşık 7,500 CHF’ye denk gelmektedir.

Lihtenştayn'da İşssizlik Oranı Nedir?

Lihtenştayn’da işsizlik oranı Devlet İstatistik Kurumu verilerine göre 2020 itibariyle %1,9 olarak hesaplanmaktadır. Lihtenştayn’da işsizlik oranı 2010’dan bu yana azalma göstermekle birlikte bu azalma eğrisi Covid-19 pandemisi nedeniyle bir nebze sekteye uğramıştır.

Lihtenştayn Ekonomisi için Temel Sektörler Nelerdir?

Lihtenştayn ekonomisi için temel sektörler hizmet, tarım ve sanayi sektörleridir. Lihtenştayn’da çoğu insan hizmet sektöründe çalışmaktayken, sanayi ve imalat sektörlerinde çalışanların oranları hizmet sektörüne oldukça yakındır.

Hizmet sektöründe, ülkenin yüksek yaşam standartlarına ulaşmasında başı çeken Lihtenştayn bankaları ve tröstleridir. Hizmet sektörünün bir parçası olan turizm, geçmişte Alpler’de tatil beldelerinde yürüyüş ve kış sporlarına dayanmaktayken bugün Lihtenştayn, tüm yıl boyunca çok sayıda turist çeken kültürel bir ortam sunmaktadır. Lihtenştayn, sanayi sektöründe yüksek makine üretimi ve gıda sanayinde yüksek teknolojili ürünler üzerine uzmanlaşmıştır.

Lihtenştayn'ın Tarım Sektürü Nasıldır?

Lihtenştayn'ın Tarım Sektörü Nasıldır?
Lihtenştayn'ın Tarım Sektörü Nasıldır?

Lihtenştayn’da tarım sektörünün ekonomideki ağırlığı yıllar içinde azalmıştır. Lihtenştayn’da 1980’de 494 adet olarak görülen çiftlik sayısı, 2020 itibariyle 95 adet kayıtlı çiftliğe düşmüştür ve ülkede tarım ve ormancılık alanında istihdam edenlerin oranı %0,6’ya düşmüştür. Lihtenştayn’da çiftliklerin üçte birinden fazlası organik tarım üretim yöntemlerine göre üretim yaptıkları yönünde sertifikalandırılmıştır. Yem bitkilerinin payının ekili tarım arazilerinin %28’ine denk gelen Lİhtenştayn’da tarım alanlarının %60’ı kalıcı otlak olarak kullanılmaktadır zira Lihtenştayn çiftçileri için süt endüstrisi önemli rol oynamaktadır.

Lihtenştayn'ın Üretim Sektörü Nasıldır?

Lihtenştayn’ın üretim sektörü ülke ekonomisinde önemli bir yer tutmaktadır. 2020 itibariyle üretim sektörü Lihtenştayn ekonomisinin %36’sını oluşturmaktadır ve bu oran, diğer Avrupa ülkeleriyle kıyaslandığında oldukça yüksektir. Üretim sanayinde toplam 634 işletmenin istihdam sağladığı Lihtenştayn’da işletmelerin çoğu 50’den az kişinin çalıştığı küçük ölçekli işletmelerdir.

Lihtenştayn’ın en önemli üretim dalları arasında makine mühendisliği, elektrikli makine imalatı, otomobil parçaları, diş teknolojisi, gıda üretimi ve inşaat işleri yer almaktadır. Lihtenştayn’ın küçük iç pazarı nedeniyle özellikle büyük işletmelerin operasyonları ağırlıklı olarak ihracata yöneliktir.

Lihtenştayn üretim sektörünün başlıca ihracat ortakları İsviçre, Almanya ve ABD’dir. Lihtenştayn’da ihracat gelirlerinde, 2015’ten itibaren artış görülmesine karşın Covid-19 pandemisi sonrası ihracatta azalma görülmektedir; ithalatta nispeten durağan bir seviye tutturulmasına karşın Covid-19 pandemisi etkisiyle 2020’de Lihtenştayn’ın ithalat hacmi küçülmeye gitmiştir.

Lihtenştayn'ın Hizmet Sektörü Nasıldır?

Lihtenştayn’da hizmet sektörü, üretim sektörüyle birlikte ekonominin başını çekmektedir. Lihtenştayn’da istihdam eden kişilerin yaklaşık beşte üçü hizmet sektöründe çalışmaktadır. Lihtenştayn hizmet sektörünün en önemli dalları ticaret, finans ve sigorta hizmetleri ile hukuk ve vergi danışmanlığıdır. Lihtenştayn hizmet sektöründe yer alan işletmelerin sayısı 2006’dan bugüne artış göstermektedir. 2020 itibariyle Lihtenştayn’da 300’den fazla ekonomik faaliyet türü bulunan hizmet sektöründe 4500’e yakın işletme bulunmaktadır.

Lihtenştayn Turizm Sektörü Nasıldır?

Lihtenştayn Turizm Sektörü Nasıldır?
Lihtenştayn Turizm Sektörü Nasıldır?

Lihtenştayn turizm sektörü 1980’lerden 2019’a büyüme göstermesine karşın Covid-19 pandemisinin etkisiyle 2020 yılında büyük oranda darbe almıştır. Lihtenştayn’ı ziyaret edenlerin çoğunluğu günübirlik turistlerdir; bu turistler genellikle alışveriş amaçlı ülkeyi ziyaret etmektedir. 2020 yılında devlet istatistiklerine göre misafirlerin Lihtenştayn’da ortalama konaklama süreleri 2 gece olarak ölçülmektedir.

Devlet istatistiklerine göre 2020 yılı itibariyle Lihtenştayn’da toplam 1296 yatak kapasiteli 29 otel ve misafirhane 53,835 turiste hizmet vermiştir.

Lihtenştayn İhracat Rakamları Nasıldır?

Lihtenştayn ihracat rakamları, devlet istatistiklerine göre 2020 yılı itibariyle 2,861 milyon CHF olmuştur. İhracat rakamlarının son yıllarda artış trendinde olmasına karşın Covid-19 pandemisi nedeniyle 2020 yılında Lihtenştayn ihracatında %16,4 azalma yaşanmıştır.

Lihtenştayn İthalat Rakamları Nasıldır?

Lihtenştayn ithalat rakamları, devlet istatistiklerine göre 2020 yılı itibariyle 1,651 milyon CHF olmuştur. Lihtenştayn ithalat rakamlarının son yıllarda artış trendinde olmasına karşın Covid-19 pandemisi nedeniyle ithalatta 2019 yılında %0,9, 2020 yılında %17 azalma yaşanmıştır.

Lihtenştayn'ın Türkiye ile Ekonomik İlişkileri Nasıldır?

Lihtenştayn’ın Türkiye ile ekonomik ilişkileri düzenli olmakla birlikte mütevazı bir hacme sahiptir. 2021 yılında Türkiye’nin Lihtenştayn’a ihracatı 3,36 milyon dolar, Lihtenştayn’dan ithalatı 2,98 milyon dolar, iki ülke arasındaki ikili ticaret hacmi 6 milyon 350 bin Dolar olmuştur.

Lihtenştayn bir EFTA ülkesi olması dolayısıyla 1992 yılında EFTA ülkeleri ile Türkiye arasında yapılan Serbest Ticaret Anlaşması’nda imzası bulunan ülkelerden biridir. Türkiye ile EFTA arasındaki Serbest Ticaret Anlaşması 2021 yılının ekim ayında güncellenerek yürürlüğe girmiştir.

Elif Güzhan Yazan: Elif Güzhan

Elif Nur Güzhan, 2019 yılında giriş yaptığı Hacettepe Üniversitesi'nde İngiliz Dilbilimi okuyor, 2021 yılından beri Vizemnette yazarlık ve editörlük yapıyor.

Paylaş: