Mısır Siyaseti ve Politik Yapısı

Mısır Arap Cumhuriyeti Anayasası Ne Zaman Kabul Edilmiştir?

Mısır Arap Cumhuriyeti anayasası 18 Ocak 2014’te referandum sonuçlarının açıklanmasıyla yürürlüğe girmiştir.

Mısır Anayasası İçeriği Nasıldır?

2014 Mısır anayasası 1971 Mısır anayasasına dayanmaktadır; cinsiyetler arası eşitlik, mutlak inanç özgürlüğü garantisi vermekte ve devlet dinini İslam olarak ilan etmektedir. Mısır anayasası kamu ve özel mülkiyetleri tanımaktadır, devletin yasal sürece müdahale etmesini yasaklamaktadır ve Mısırlıların kanun önünde eşit olduğunu kabul etmektedir. Dini partilerin kurulmasını yasaklayan Mısır anayasası insanlara toplanma, dernek kurma, barışçıl örgütlenme ve oy kullanma hakları tanımaktadır.

Cumhurbaşkanı seçilebilmek için başkan adayının Mısırlı ebeveynlerden doğması, Mısırlı olması, 40 yaşından büyük olması Mısır anayasasında belirtilmiştir.

Mısır'ın Yönetim Şekli Nedir?

Mısır Arap Cumhuriyeti’nin yönetim sistemi, cumhuriyet ve yarı başkanlık hükümet sistemidir. Mısır’da yasama yetkisi Bakanlar Kurulu tarafından kullanılmaktadır ve kabineyi oluşturan bakanlar ve bakan yardımcıları cumhurbaşkanı tarafından atanmaktadır. Mısır yönetim biçimi cumhuriyet ve demokrasinin kabul ettiği ilkeleri birleştiren, iki ayrı sistemden birini tercih etmek yerine hem cumhuriyet hem de demokrasinin ilkelerini bünyesinde barındıran demokratik cumhuriyet sistemidir.

Mısır Yönetim Organları Nelerdir?

Mısır Arap Cumhuriyeti’nin yönetim organları aşağıda listelenmiştir.

• Cumhurbaşkanı
• Başbakan
• Bakanlar Kurulu
• Parlamento

Mısır Cumhurbaşkanı Kimdir?

Mısır’ın mevcut cumhurbaşkanı, devlet başkanı ve Mısır Silahlı Kuvvetler Komutanı 8 Haziran 2014’ten beri görevde olan Abdel Fattah el-Sisi’dir. Mısır Anayasasının kabulü sırasında yapılan düzenleme ile 2030 yılına kadar görevde kalmasına izin verilmiştir.

Mısır Cumhurbaşkanı Sisi devletin başı sıfatıyla kabine ile birlikte yürütme yetkisine sahiptir, af ve ceza sürelerini kanunun öngördüğü şekilde değiştirme yetkisi verilmiştir ve silahlı kuvvetlerin başkomutanıdır ancak savaş ilanı için Bakanlar Kurulu’nun üçte iki onayı gerekmektedir. Mısır’da seçimle göreve gelen cumhurbaşkanı görev yaptığı süre boyunca hiçbir partinin resmi üyesi olamaz ve 4 senelik dönem sonunda görevi sona ermektedir.

Mısır Cumhurbaşkanı Mursi Kimdir?

Mısır’ın eski cumhurbaşkanı Muhammed Mursi, 30 Haziran 2012 ile 3 Temmuz 2013 tarihleri arasında görev yapmıştır. Mısır cumhurbaşkanı Muhammed Mursi, Mısır eski cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek’in istifası ile sonuçlanan Mısır Devriminin ardından 2012 yılında Özgürlük ve Adalet Partisi'nin başkanı olarak seçimleri kazanarak Mısır cumhurbaşkanı olmuştur.

Muhammed Mursi 2012’de kendisine sınırsız yetkiler veren, yargı denetimini ele almasını sağlayan ve yargının kendisine yönelik karar verme yetkisini geçersiz kılan geçici bir anayasa bildirgesi yayınlamıştır. Mısır’ın devrik cumhurbaşkanı Muhammed Mursi tarafından Yüksek Anayasa Mahkemesine sunulan ve referanduma götürülmesi planlanan anayasa bildirgesi “İslamcı Darbe” olarak nitelendirilmiş ve Haziran 2013’te şiddetli gösterilere, ayaklanmalara sebep olmuştur. Cumhuriyet dönemi Mısır tarihi olayları arasında önemli bir yere sahip olan ayaklanmalar sonucu Muhammed Mursi siyasi muhalefet ve önde gelen dini liderlerin desteklediği askeri darbeyle görevden alınmıştır. Mısır’da Muhammed Mursi yanlıları ve ordu arasında çıkan olaylarda 800’ün üzerinde insan hayatını kaybetmiştir.

Muhammed Mursi hakkında farklı suçlardan davalar açılmış ve Uluslararası Af Örgütünün kınamalarına rağmen ölüm cezası istenmiştir. 2016 yılında Muhammed Mursi hakkında verilen ölüm cezası kararı bozularak yeniden yargılanmasına başlanmıştır. Muhammed Mursi’nin göz altında tutulduğu süre içinde tıbbi bakımdan yoksun bırakıldığı iddia edilmiştir ve 17 Haziran 2019 yılında yapılan duruşma sırasında geçirdiği kalp krizi sonucu 67 yaşında öldüğü duyurulmuştur.

Mısır Başbakanı Kimdir?

8 Haziran 2014’te yapılan seçimlerde oyların %97’sini alarak Mısır cumhurbaşkanı olan Abdel Fattah el-Sisi tarafından geçici olarak başbakanlık görevine getirilen Mustafa Kemal Madbuli, 14 Haziran 2018’den beri fiili başbakan olarak görev yapmaktadır.

Mısır Bakanlar Kurulu Nasıldır?

Mısır Bakanlar Kurulu, başbakan ve bakanlardan oluşmaktadır ve Mısır Arap Cumhuriyeti’nin en yetkili yürütme organıdır. Mısır Bakanlar Kurulu’nda yer alan bakanlar kendi görev alanlarına ilişkin yasaların görüşüldüğü Mısır Parlamentosunun iki bölümünde toplantılara katılır. Mısır Kabinesi ve hükümet, parlamentoya karşı sorumludur ve parlamento toplantıları sırasında yasa değişikliği teklifi verebilir. Mısır Anayasası’nın 155’nci maddesi gereği bakanlar görevlerine yemin ederek başlamaktadır, bakanlar parlamento üyelerinin yazılı ve sözlü sorularını yanıtlamak zorundadır ve Halk Meclisi Mısır Bakanlar Kurulu’nu istifaya zorlayan gensoru önergesi verme yetkisine sahiptir.

Mısır Bakanlar Kurulu; kamu kurum ve kuruluşlarını denetlemek, koordine etmek ve çalışmalarını takip etmek, kanun ve kararnamelere uygun olarak idari ve icrai kararların uygulanmasını denetlemek, cumhurbaşkanı ile uyum içinde devlet genel politikasının oluşturulmasını sağlamak, oluşturulan devlet genel politikasının kanunlara ve kararnamelere uygunluğunu denetlemek, kanun ve kararname taslaklarını hazırlamak, hukuk denetimi yapmak, devlet güvenliğini sağlamak, vatandaşların ve devletin çıkarlarını korumak görevlerini yerine getirmektedir.

Mısır Parlamentosu Nasıldır?

Mısır Arap Cumhuriyeti Parlamentosu, Senato ve Bakanlar Kurulu’ndan oluşan iki meclisli yapıya sahiptir. 2014 yılında kabul edilen Mısır anayasasına göre devletin yasama organı olarak görev yapan Mısır Parlamentosu, Mısır’ın başkenti Kahire’de bulunmaktadır. 568 sandalyeli Mısır Parlamentosunda 28 milletvekili bizzat cumhurbaşkanı tarafından atanırken diğer vekiller seçimle göreve gelmektedir. Mısır Parlamentosu Arap dünyasının en büyük parlamentosudur ve Ulusal Halk Kongresi’nden sonra dünyanın en büyük beşinci yasama organı ünvanına sahiptir.

Mısır'daki Başlıca Siyasi Partiler Nelerdir?

Mısır’daki başlıca siyasi partiler aşağıda listelenmiştir.

• Ulusun Gelecek Partisi: 2014 yılında kurulan Ulusun Gelecek Partisi; Mısır milliyetçiliği, popülizm, laiklik ve militarizm görüşlerini savunmaktadır. Kurucusu Abdel-Wahab Abdel-Razeq’tir ve 2018 yılında yapılan seçimlerde 300 sandalyeli senatoda 149, 596 sandalyeli Mısır Parlamentosunda 316 sandalyeye sahip iktidar partisidir.
• Cumhuriyet Halk Partisi: 2012 yılında kurulan Cumhuriyet Halk Partisi; sosyal liberalizm görüşünü savunmaktadır. Kurucusu Hazem Omar’dır ve 2018 yılında yapılan seçimlerde 300 sandalyeli senatoda 17, 596 sandalyeli Mısır Parlamentosunda 50 sandalyeye sahip muhalefet partisidir.
• Yeni Vefd Partisi: 1978 yılında kurulan Yeni Vefd Partisi; Mısır milliyetçiliği, laiklik ve muhafazakarlık görüşlerini savunmaktadır. KurucusuBahaa El-Din Abu Shoka’dır ve300 sandalyeli senatoda 10, 596 sandalyeli Mısır Parlamentosunda 26 sandalyeye sahip muhalefet partisidir.
• Vatan Savunucuları Partisi: Vatan Savunucuları Partisi; demokratik sosyalizm, sol milliyetçiliği ve sol popülizm görüşlerini savunmaktadır. KurucusuGalal Haridy’dir ve 300 sandalyeli senatoda 11, 596 sandalyeli Mısır Parlamentosunda 23 sandalyeye sahip muhalefet partisidir.

Mısır Seçimleri Nasıl Yapılır?

Mısır seçimleri iki meclisli bir yasama organının ve başkanın belirlenmesi için 4 yılda bir yapılmaktadır. 18 yaşından büyük her Mısır vatandaşı Mısır seçimlerinde oy kullanmak zorundadır ve oy kullanmayan seçmenlere para cezası uygulanması yasalarda belirtilmiştir. 100 milyon kişiden fazla nüfusa sahip olan Mısır’da seçmen sayısı 63 milyondur ve son seçimlerde katılım oranı %54’tür.

Mısır cumhurbaşkanlığı seçimi iki turlu seçim sistemine göre yapılmaktadır ve eğer ilk turda yeterli oy oranına ulaşılırsa ikinci tura ihtiyaç duyulmamaktadır. Mısır cumhurbaşkanlığı için tek bir adayın olması durumunda seçmenlerin %5 oyu cumhurbaşkanlığı için yeterli olmaktadır.

Mısırlıların Siyasi Görüşleri Nasıldır?

Mısır’da 2018 yılında yapılan seçimlerde katılım oranı %41 olmuş ve Abdel Fattah el-Sisi %97 oy oranıyla kazanarak Mısır cumhurbaşkanı olmuştur.

Mısır’da yapılan anketlere göre Mısırlılar seçimlerin özgür ve adil ortamda yapılmadığını, temel özgürlüklerin kısıtlandığını ve hükümet yanlısı Moussa Mostafa dışındaki diğer rakiplerin seçime girmesinin engellendiğini düşünmektedir. Mısır nüfusu 100 milyonun üzerindedir ve 63 milyon kayıtlı seçmenin olduğu bilinmektedir, yapılan seçimlerde katılım oranının düşük olması mecliste halkın tam olarak temsil edilmediği yorumlarına neden olmaktadır.

Mısır Arap Cumhuriyeti ve Türkiye Siyasi İlişkileri Nasıldır?

Türkiye Cumhuriyeti ve Mısır Arap Cumhuriyeti arasındaki diplomatik ilişki 2013 Mısır askeri darbesinin ardından maslahatgüzar seviyesinde devam etmekle birlikte iki ülke Dışişleri Bakanları arasında görüşmeler yapılmaktadır. Mısır Arap Cumhuriyeti ve Türkiye Cumhuriyeti arasındaki ekonomik ve kültürel faaliyetler devam etmekte olup Mısır Arap Cumhuriyeti’nin iç işlerinin iki ülke arasındaki ekonomik faaliyetlere engel olmayacağı duyurulmuştur.

Türkiye Cumhuriyeti’nin Afrika kıtasındaki en büyük ticaret ortağı olan Mısır Arap Cumhuriyeti’nde 3500 Türk vatandaşı ikamet etmektedir ve Kahire Büyükelçiliği, İskenderiye Başkonsolosluğu, Mısır Ankara Büyükelçiliği, Mısır İstanbul Başkonsolosluğu faaliyetlerine aralıksız olarak devam etmektedir.