Abhazya Cumhuriyeti Tarihi

Abhazya Cumhuriyeti Tarihi Hakkında Bilinmesi Gerekenler Nelerdir?

Abhazya tarihi yazılı olarak MÖ 6. ve 5. yüzyıllara dayanmaktadır. Abhazya’nın 6. yüzyılda Hristiyanlığı kabul etmesiyle birlikte bölge 7. yüzyılda Bizans İmparatorluğuna bağlı bir prenslik haline gelmiştir. Gürcistan Krallığı, 16. yüzyılda küçük prensliklere bölündükten sonra Abhazya, Osmanlı İmparatorluğu’nun yönetimi altına girmiştir.

Abhazya tarihi hakkında bilinmesi gerekenler arasında, Rusya’nın 19. yüzyılda Abhazya topraklarının üzerinde egemenlik kazanması yer almaktadır. 19. yüzyılda Osmanlı’nın Abhazya’ya yaptığı çıkarma sonucunda azınlığa düşen Müslüman Abhaz nüfusu, Türkiye’deki çeşitli illere yerleştirilmiştir ve Abhazya’ya Rus, Ermeni ve Gürcü halk yerleşmiştir.

Abaza Halkının Kökenleri Nereden Gelir?

Abaza halkının kökenleri milattan önce 500’lü yıllara kadar dayanmaktadır. Abhazya Cumhuriyeti’nin halkı olan Abazalar, kendi ülkeleri haricinde en çok Türkiye’de ikamet etmektedir. Rusya, Ukrayna ve Kazakistan gibi ülkelerde de yaşamlarını sürdüren Abazalar, yüzyıllar içerisinde ülkelerini terk etmek zorunda kalmıştır.

Abazalar, ülkelerinde Rusya ve Osmanlı sebebiyle ikiye bölünmüşler ve zaman içerisinde nüfuslarından büyük kayıplar vermişlerdir. Abaza halkının birçoğunun, ülkedeki karışıklıklar sebebiyle yoğun göç verdiği bilinmektedir. 20. yüzyılda Abhazya topraklarında Gürcü, Rus ve Ermeni nüfus artış göstermiş ve Abazalar azınlık durumuna düşme tehlikesine girmiştir. 1992-1993 yıllarında verdikleri mücadele sonucunda Abazalar, kendi topraklarında çoğunluğu sağlamıştır.

Antik Dönemde Abhazya Tarihi Nasıldır?

Antik dönemde Abhazya tarihi çok çeşitlidir. Abhazya Cumhuriyeti topraklarının tarihi 35 bin yıl önceki Paleolitik döneme kadar dayanmaktadır. Abhazya topraklarında ilk yerleşimler Yunanistan’dan göç eden denizciler sayesinde olmuştur.

Abhazya, tarihi boyunca çeşitli milletlerden insanın yaşadığı ve göç ettiği yerlerden biri olarak tarihe geçmiştir. Abhazya, Mezolitik döneme ait kalıntıların da bulunduğu bir bölge durumundadır. Toprağı işleyip hayvanları evcilleştirmeye başlayan Abaza halkı, antik dönemde bakır ve bronz gibi materyalleri işlemiştir. Abhazya Cumhuriyeti, köklü tarihi sebebiyle birçok ırka ev sahipliği yapmıştır.

Abhazya'da İlk Yerleşim Yerleri Nerelerdir?

Abhazya’da ilk yerleşim yerleri 8. yüzyılda Yunanistan’dan göç eden denizciler sayesinde olmuştur. Abhazya’da ilk yerleşim yerleri, Dioskuria (Sohum), Pitiunt (Pitsunda), Triglit (Gagra), Gyenos (Oçamçire) olarak geçmektedir.

Abhazya’daki ilk şehirlerde insanlar yerleşimlerini daha sakin koy kısımlarında yapmıştır. Abaza halkı, el sanatlarını geliştirerek ilerleyen süreçte ticaret hayatına atılmış ve Abhazya’yı Karadeniz’in kültür merkezi haline getirmiştir.

Roma ve Erken Bizans Döneminde Abhazya Tarihi Nasıldır?

Roma ve Erken Bizans döneminde Abhazya, Yunan halkının yoğun yaşadığı bir bölge olmuştur. Abhazya, milattan sonra 61 yılında Kolhis’in geri kalanıyla birlikte Roma İmparatorluğu’nun bir parçası haline gelmiştir. Roma yönetiminin zayıf olmasından kaynaklı olarak yalnızca Abhazya’nın liman kısımları kontrol edilebilmiştir ve buradaki Yunan halkı korsanlığa ve çeşitli saldırılara maruz kalmıştır.

Abhazya, Roma İmparatorluğu’nun çöküşüyle birlikte belirli bir ölçüde bağımsızlık kazanmıştır ve milattan sonra 3. yüzyılda Lazi kabilesi, Kolhis’in çoğuna hakim olarak Lazika Krallığı’nı kurmuştur. Abhazya, Lazika Krallığı’na ev sahipliği yaptığı sırada Sasani İmparatorlukları ve Bizans İmparatorluğu arasındaki savaşların etkisi altında kalmıştır.

Orta Çağda Abhazya Tarihi Nasıldır?

Abhazya’da yaşayan kabilelerin bir parçası olan Abasgiler, orta çağda bölgede güçlenmiş ve geniş bir alana yayılmıştır. 730 yılında Abhazya’ya saldıranlar arasında Araplar yer almıştır ancak Araplar bölgeyi ele geçirememiştir. Abhazya kelimesi ilk olarak orta çağda kullanılmıştır.

Abazlar, hanedan evlilikleri ve Gürcü prensleri ile yaptıkları ittifaklar sayesinde Lazika’nın büyük bir çoğunluğuna yayılmıştır. Orta çağda Abhazya, Bizans ile sıklıkla karşı karşıya gelmek zorunda kalmıştır.

Abhazya Tarihi Osmanlı Yönetiminde Nasıldır?

Abhazya tarihi Osmanlı yönetiminde sıklıkla Rus ve Osmanlı donanmalarının arasında geçen savaşlara şahit olmuştur. Osmanlı donanması, 1570’li yıllarda Abhaz kıyı şeridindeki Tskhumi kalesini işgal etmiştir ve kaleyi Türk kalesine çevirmiştir. 1555 yılında Gürcistan ve Güney Kafkasya’nın Osmanlı ve Safevi İmparatorlukları arasında bölünmesi ile birlikte Abhazya, Osmanlı İmparatorluğunun elinde kalmıştır.

Abhazya, Osmanlı İmparatorluğunun boyunduruğu altına girmesiyle birlikte İslam etkisi altında kalmıştır. Abhazya’nın kültür ve dini Osmanlı İmparatorluğu ile bazı değişikliklere uğramıştır. 17. yüzyılın sonlarına doğru, Abhazya Prensliği çeşitli beyliklere bölünmüştür. Abhazya’nın çeşitli beyliklere bölünmesi bölgeyi korsanlara ve köle ticaretine açık hale getirmiştir.

18. yüzyılın ortalarında, Abhaz halkı Osmanlı yönetimine karşı ayaklanmıştır ve Sohum’u ele geçirmiştir. Abhaz halkının 18. yüzyılda Osmanlı yönetimine karşı yaptığı isyan sonuçlanmamış ve Osmanlı kalenin kontrolünü yeniden ele geçirmiştir.

Abhazya Tarihi Rusya Yönetiminde Nasıldır?

Abhazya tarihi Rus yönetiminde birçok savaşa tanıklık etmiştir. Osmanlı İmparatorluğu ve Kuzey Kafkasya kabileleri ile yaşanan savaşlar sonrasında Rusya 1829 ve 1842 yılları arasında Abhazya’yı parça parça olarak ele geçirmiştir ancak kesin egemenliği 1864 yılında kurulmuştur. Abhazya’nın Rusya otoritesinden önceki son prensi, savaş sonrasında Rusya’ya sürgüne gönderilmiştir.

1866 ve 1877 yıllarında çıkan Abaza isyanları Abhazya’nın demografisi üzerinde önemli değişiklere sebebiyet vermiştir. Rusya’nın Abaza isyanlarına olan sert tepkisi, Müslüman halkın %60’lık kısmının Osmanlı şehirlerine göç etmesine yol açmıştır. 19. yüzyılın ortalarında Abhazya’daki Abaza nüfusu isyanlar ve Osmanlı’ya yapılan göçler sebebiyle oldukça azalmıştır.

Abaza halkının Osmanlı şehirlerine yaptıkları göç sonrasında Abhazya’nın geniş alanları yerleşimsiz kalmıştır ve Ermeni, Gürcü ve Rus topluluklar bu bölgelere yerleşmiştir. Hristiyanlığı kabul etmeyen ve Abhazya’da kalan Abazalar, Rus hükümeti tarafından mülteci nüfus olarak ilan edilmiştir ve kıyı bölgelerine yerleşmeleri yasaklanmıştır. 1870 yılında Rus reformlarının bir parçası olarak Abhazya’daki köylüler serbest bırakılmıştır.

1905 yılındaki Rus devriminde, Abazaların çoğu Rus yönetimine sadık kalmıştır fakat Gürcü halk buna karşı çıkma eğiliminde olmuştur. Abaza halkının Rus yönetimine duydukları bağlılık sebebiyle Çar II. Nicholas, Abazaları affetmiştir ve statülerini temiz hale getirmiştir. Abazaların Rus yönetimi tarafından affedilmesi Abhazya’daki Abaza ve Gürcü toplulukları arasında sorunların çıkmasına sebep olmuştur.

20. Yüzyılda Abhazya Tarihi Nasıldır?

20. yüzyılda Abhazya tarihi, bağımsızlık savaşına tanıklık edilen bir dönemdir. Abaza liderler, 1917 yılındaki Bolşevik Darbesi sonrası Abhaz Halk Konseyi’ni kurmuştur. Abhazya, 20. yüzyıldaki siyasi olaylar sebebiyle huzursuz bir ortama ev sahipliği yapmıştır. 1918 yılında Sohum, Bolşevikler tarafından ele geçirilmiştir. Bolşevikler tarafından ele geçirildikten sonra, 17 Mayıs tarihinde Gürcistan Ulusal Muhafızları, Sohum’daki Bolşevik yönetimini devirmiştir.

1918 yılında, Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti’nin bağımsızlığı ilan edilmiştir. Abaza milletvekilleri, Gürcistan parlamentosunda etnik azınlıklar için bulunan 28 sandalyeden 3’ünü kazanmıştır. 1919 yılının Şubat ayında, Abaza Halk Konseyi, Abhazya’nın özerkliğine ilişkin bir yasayı kabul etmiştir ve bu yasa Gürcistan Anayasası’nda onaylanmıştır.

Abhazya'da Sovyet Dönemi Nasıldır?

Abhazya’da Sovyet Dönemi, Abaza halkın ülkede azınlık haline geldiği bir dönem olmuştur. Abhazya, 1921 yılında 23 Şubat ve 7 Mart tarihleri arasında yapılan bir dizi savaş sonrasında Sovyet birliklerinin kontrolü altına girmiştir. Abhazya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, 4 Mart 1921 yılında Sohum’da kurulmuştur ve Abhazya’da bir Sovyet iktidarı ortaya çıkmıştır. Abhazya, 1921 yılında egemen güçlerinin bir kısmını Sovyet Gürcistan’a devreden bir antlaşma imzalamıştır.

Abhazya, belirli bir süre belirsiz birlik cumhuriyeti statüsünde kalmıştır. Stalin döneminde, Abhazya’daki Abaza nüfusu daha da azalmıştır ve 1926 yılındaki Sovyet nüfus sayımında nüfusun %17’sini oluşturmuştur. Sovyet dönemi Abhazya’da birçok kesimden insan ülkeden kaçmak zorunda kalmıştır. Stalin’in ölümü sonrasında Abaza halka ve diğer etnik kökenlere yapılan baskılar Abhazya’da sona ermiştir. 1953 yılı sonrasında Abhazya’da Abazalar yönetimde daha fazla role katılmaya başlamıştır. Sovyet hükümeti, Abhazya’da kültürün ve edebiyatın gelişimini teşvik etmiştir ve Abazalar için kiril alfabesine yönelik yeni bir harf sistemi geliştirilmiştir.

Abhazya'da Bağımsızlık Mücadelesi Nasıl Başlamıştır?

Abhazya’da Bağımsızlık Mücadelesi, Abaza ve Gürcü halkın arasındaki sorunlar sebebiyle başlamıştır. Abhazya, Sovyetler Birliği dağılmadan önce diğer birçok topluluk gibi idari statüsünü yükseltmeye çalışmıştır. Gürcistan parlamentosu, Abhaz devletinin ortadan kaldırılmasına yol açabilecek bazı kararlar alarak bağımsızlık mücadelesini tetiklemiştir.

Abhazya Yüksek Konseyi, cumhuriyetler arasındaki hukuki huzursuzluğu gidermek için 23 Temmuz 1992 tarihinde 1925 yılı tarihli anayasayı yenileme kararı almıştır ve Abhazya Cumhuriyeti’ne ait yeni bayrağı kabul etmiştir.

Abhazya'nın Bayrağı Ne Zaman Kabul Edilmiştir?

Abhazya’nın bayrağı, resmi olarak 23 Temmuz 1992 tarihinde kabul edilmiştir. Abhazya bayrağında, ülkedeki Hristiyan ve Müslüman çoğunluğu temsilen yeşil ve beyaz renkler kullanılmıştır.

Abhazya bayrağı, 1991 yılında V. Gamgia tarafından tasarlanmıştır. Abhazya Bayrağı, yeşil ve beyaz renklerinde yedi adet çizginin sol köşesindeki kırmızı alanda bir el ve yedi adet yıldız bulunan bir tasarıma sahiptir. Abhazya bayrağındaki kırmızı kare kısım, orta çağdaki Abhazya Krallığı’nın sembolüne benzemektedir. Abhazya bayrağındaki el, dostları selamlamak ve düşmanlara geçiş vermemek amacıyla kullanılmıştır. Abhazya bayrağındaki yedi yıldız, ülkenin yedi önemli bölgesini işaret etmektedir.

Abhazya Savaşı Ne Zaman Başlamıştır?

Abhazya Savaşı, 14 Ağustos 1992 tarihinde başlamıştır.

Sovyetler Birliği’nin 1980’lerin sonunda dağılmaya başlaması ile birlikte Abhazya’da Abazalar ve Gürcü halk arasında gerginlikler artmaya başlamıştır. Abhazya’da Gürcü halk ve Abaza halk arasında çıkan gerginlik şiddetlenmiş ve bunun sonucunda çıkan kargaşada 18 kişi can vermiştir.

Abhazya’daki Gürcü halk, çoğunlukla Gürcü hükümetin yanında savaş verirken Abhazya’daki Ermeniler ve Ruslar, Abaza halkını desteklemişlerdir. Abhazya sorunu, Gürcü halk ve Abaza halkının arasındaki çatışma sebebiyle oldukça büyümüştür. Abaza halkı, Abhazya Bağımsızlık Mücadelesi esnasında Rusya’dan destek almıştır.

Abaza halkının 27 Eylül 1993 tarihinde Sohum’u ele geçirmesinin ardından Abhazya Savaşı sonuçlanmıştır. Gürcü halk ve Abaza halkı Abhazya Bağımsızlık Savaşı’nda insan haklarına aykırı durumlar yaşamışlardır ve savaş, Abhazya’ya yoğun zararlar vermiştir.

Abhazya Gürcistan Savaşının Sonuçları Nelerdir?

Abhazya Gürcistan Savaşı’nın ardından Abhazya’da ekonomik durum kötüleşmeye başlamıştır ve komşu ülkeler tarafından yapılan yaptırımlar ülkeyi zora sokmuştur. Gürcistan ve Rusya sırasıyla Abhazya sınırlarını nakliyeye kapatmıştır ve Rusya 16- 60 yaş arasındaki Abaza erkeklerinin sınırı geçmesini yasaklamıştır.

1990’larda Abhazya Savaşı’nın etkisiyle birçok insan Abhazya’yı Rusya’ya gitmek için terk etmiştir. 1999 yılında Abhazya, bağımsızlığını ilan etmiştir. Abhazya Gürcistan Savaşı sebebiyle Gürcülerin ülkeye geri dönüşü yavaşlamıştır.

Abhazya Tarihinin Kültür Üzerindeki Etkileri Nelerdir?

Abhazya tarihinin kültür üzerindeki etkileri oldukça fazladır. Abhazya, ülkedeki birçok farklı etnik kökenin ve ırkın bir arada bulunması ve ülkenin zaman içerisinde birçok farklı krallığın ve imparatorluğun hükmü altına girmesinden dolayı farklı kültürel özelliklere sahip bir yerdir.

Abhazya tarihinde yaşanmış etnik köken kaynaklı savaşlar, Rusya ve Osmanlı etkisi gibi durumlar ülkenin farklı kültürlerden insanlar ile dolmasına neden olmuştur. Abhazya kültürü, hem İslam hem Hristiyanlık etrafında şekillenmiş bir kültürdür.

Abhazya'da Gezilecek Tarihi Yerler Nerelerdir?

Abhazya’da gezilecek tarihi yerler aşağıda listelenmiştir.

  • Griffin Şelalesi
  • Sukhumi Embankment
  • New Athos Simoneau- Kananitsky Manastırı
  • Anacopia Kalesi
  • Besleti Köprüsü
  • Bagrat Kalesi
  • Akarmara
  • Prince Olderburgkiy Parkı

Abhazya’nın tarihinin uzun bir geçmişe dayanması sebebiyle Abhazya’da gezilecek yerler, turistler için ilgi çekici olmaktadır. Abhazya, farklı kültürlerin bir arada yaşadığı ve birlikte ortak bir kültür oluşturdukları bir yerdir.

Utku Urfa Yazan: Utku Urfa

Utku Urfa graduated from Trakya University in 2020 with a bachelor's degree in Translation and Interpreting. After taking the role of both the copywriter and content editor at vizem.net in July 2021, Utku is currently working as EU Area Senior Consultant since July 2022.

Paylaş: