Etiyopya Seyahat Rehberi: Etiyopya'ya Gitmeden Önce Bilinmesi Gerekenler

Etiyopya Nerededir?

Etiyopya, Afrika Boynuzu'nda denize kıyısı olmayan bir ülke olup kuzeyde Eritre, kuzeydoğuda Cibuti, doğuda ve kuzeydoğuda Somali, güneyde Kenya, batıda Güney Sudan ve kuzeybatıda Sudan ile sınır komşusudur.

Etiyopya, 1.104.300 kilometrekare ile dünyanın en büyük 28. ülkesidir ve Bolivya ile kıyaslanabilir büyüklüktedir. Etiyopya; 3. kuzey paraleli ile 15. kuzey paraleli arasında ve 33. doğu meridyeni ile 48. doğu meridyeni boylamları arasında yer alır.

Etiyopya İklimi ve Coğrafyası

Etiyopya'nın büyük bir kısmı, Afrika kara kütlesinin en doğu kısmı olan Afrika Boynuzu'nda yer almaktadır. Etiyopya içinde, genellikle güneybatıdan kuzeydoğuya uzanan ve ovalar, bozkırlar veya yarı çöllerle çevrili Büyük Rift Vadisi tarafından bölünmüş, dağlardan ve parçalanmış platolardan oluşan geniş bir yayla kompleksi vardır. Etiyopya iklim, toprak, doğal bitki örtüsü ve yerleşim düzenlerinde geniş farklılıklar gösteren büyük bir arazi çeşitliliğine sahiptir.

Etiyopya, doğu sınırındaki çöllerden güneydeki tropikal ormanlara, kuzey ve güneybatı kesimlerdeki geniş Afromontane'ye kadar ekolojik olarak çeşitlilik gösteren bir ülkedir. Ayrıca Etiyopya gelada, walia dağ keçisi ve Etiyopya kurdu gibi birçok endemik türe sahiptir. Geniş rakım aralığı, Etiyopya'ya ekolojik olarak farklı alanlar sağlamış olup bu durum endemik türlerin ekolojik izolasyonda evrimini teşvik etmeye yardımcı olmuştur. 

Etiyopya, ormanları ve çok sayıda nehri olan uçsuz bucaksız, verimli batıdan, kuzeyindeki dünyanın en sıcak yerleşim yeri olan Dallol'a kadar uzanan bir coğrafi zıtlıklar ülkesidir. Etiyopya Yaylaları, Afrika'daki en büyük kesintisiz sıradağlardır ve Sof Omar Mağaraları, kıtadaki en büyük mağarayı içerir. Etiyopya ayrıca Afrika'daki ikinci en büyük UNESCO Dünya Mirası Alanına sahiptir.

Etiyopya'da baskın iklim tipi, geniş topografik kaynaklı varyasyon ile tropikal musondur. Etiyopya Yaylaları ülkenin büyük bölümünü kaplar ve genellikle Ekvator'a benzer yakınlıkta bulunan diğer bölgelerden önemli ölçüde daha soğuk bir iklime sahiptir. Ülkenin büyük şehirlerinin çoğu, Gondar ve Axum gibi tarihi başkentler de dahil olmak üzere, deniz seviyesinden yaklaşık 2.000-2.500 m yükseklikte yer almaktadır. 

Etiyopya'da günde ortalama yedi saat güneş ışığı vardır. Etiyopya'da kuru mevsim, yılın en güneşli zamanıdır, ancak temmuz ve ağustos aylarında yağmur mevsiminin zirvesinde bile genellikle günde birkaç saat parlak güneş ışığı vardır. Addis Ababa'da yıllık ortalama sıcaklık 16 °C'dir; yıl boyunca günlük maksimum sıcaklıklar ortalama 20-25 °C'dir ve gece boyunca en düşük sıcaklıklar ortalama 5–10 °C'dir.

Etiyopya'ya Gitmek İçin En Uygun Mevsim

Etiyopya'ya gitmek için yılın en iyi zamanı ekim ve mart ayları arasıdır. Etiyopya'da ekim ve mart aylarında daha az yağış görülür ve kuzey ve güneyde sıcaklık daha az yoğundur.

Etiyopya Tarihindeki Önemli Olaylar ve Gelişmeler

MS 100'de Etiyopya'da Güney Arabistan'dan etkilenen Axum adlı bir krallık ortaya çıkmıştır. Axum; Roma, Arabistan ve Hindistan ile ticaret yapmış ve MS 4. yüzyılda Hristiyan olmuştur. 642'de Araplar Mısır'ı fethettikten sonra Etiyopya Hristiyan kalmıştır, ancak Müslümanlar tarafından Avrupa ile bağlantısı kesilmiştir.

Orta Çağ'da gelişen Etiyopya 16. yüzyılda güç ve önemini yitirmiş; ardından Portekizliler deniz yoluyla Etiyopya'ya ulaşmıştır. 1848'de Etiyopya imparatoru İngiliz tebaasını hapse atmıştır ve İngilizler bunun için Etiyopya'ya bir sefer düzenlemiştir.

19. yüzyılın sonlarında Avrupalılar Afrika'yı kendi aralarında bölüşmüşlerdir. Kısa süre sonra Liberya ve Etiyopya dışında tüm Afrika Avrupa'nın eline geçmiştir. İtalyanlar 1896'da Etiyopya'yı işgal etmiş olsa da Adwa Savaşı'nda Etiyopyalılar tarafından yenilmişlerdir.

1923'te Etiyopya Milletler Cemiyeti'ne katılmıştır. Ardından 1935'te İtalya, Etiyopya'yı işgal etmiş ancak 1941'de İngilizler Etiyopya'yı kurtarmıştır. 1974'te Etiyopya'da komünistler iktidarı ele geçirmiş ve imparator tahttan indirilip öldürülmüştür. Mengistu liderliğindeki komünistler, zalim bir rejim kurarak binlerce muhalifi öldürmüştür.

Etiyopya'daki komünist rejim 1991'de devrilmiştir. 1993'te Eritre bağımsızlığını kazanmıştır. Etiyopya'da 1994'te yeni bir anayasa getirilmiş ve 1995'te seçimler yapılmıştır. Günümüzde Etiyopya yoksul ve çoğunlukla tarım ülkesi olmaya devam etmektedir.

Etiyopya Federal Demokratik Cumhuriyeti Ne Zaman Kurulmuştur?

Etiyopya Federal Demokratik Cumhuriyeti 21 Ağustos 1995'te kurulmuştur.

Etiyopya'da 1994 yılında, iki meclisli bir yasama organı ve yargı sistemi ile parlamenter bir cumhuriyet kuran yeni bir anayasa yazılmıştır. İlk parlamento seçimleri 1995'te yapılmış ve aynı yılın ağustos ayında Etiyopya hükümeti kurulmuştur.

Etiyopya'nın Yönetim Biçimi

Etiyopya federal bir parlamenter cumhuriyettir. Etiyopya'da Başbakan hükümetin başı ve aynı zamanda devlet başkanıdır, ancak büyük ölçüde törensel yetkilere sahiptir. 

Etiyopya'da yürütme yetkisi hükümet tarafından kullanılır ve federal yasama gücü hem hükümete hem de parlamentonun iki odasına verilir. Federasyon Meclisi bölgesel konseyler tarafından seçilirken, Halk Temsilcileri Meclisi (HoPR) milletvekilleri doğrudan seçilir; sırayla altı yıllık bir dönem için başkanı ve 5 yıllık bir dönem için başbakanı seçerler.

Etiyopya'nın Ulusal Sembolleri

Etiyopya'nın ulusal sembolleri aşağıda belirtilmiştir.

• Etiyopya amblemi
• Etiyopya bayrağı
• Yahuda aslanı
• Pentagram
• Etiyopya ulusal marşı

Etiyopya Bayrağı

Etiyopya bayrağı; yeşil, sarı ve kırmızı olarak üç renkten, merkezde üst üste bindirilmiş mavi bir disk üzerinde altın bir pentagramdan oluşur. Yeşil, sarı ve kırmızı renklerin kombinasyonu 17. yüzyılın başlarından beri sembolik öneme sahipken üç renkli hali ilk olarak 11 Ekim 1897'de Menelik II tarafından kabul edilmiş ve mevcut bayrak da 31 Ekim 1996'da kabul edilmiştir.

Etiyopya Milli Marşları

Etiyopya'nın milli marşı, "Vatandaşlığın Onuru" olarak da bilinen "İlerle, Sevgili Etiyopya Ana"dır.

"Etiyopya, Mutlu Ol", İmparator I. Haile Selassie döneminde Etiyopya İmparatorluğu'nun milli marşı olmuştur ve 1926'da Kevork Nalbandian tarafından bestelenen marş, ilk olarak İmparator'un 2. yılında taç giyme töreni sırasında seslendirilmiştir.

"Etiyopya, birinci ol", Mengistu Haile Mariam'ın Derg askeri cuntası sırasında 1975'ten 1992'ye kadar Etiyopya'nın milli marşı olmuştur. Marş ilk olarak 12 Eylül 1975'te Devrim Günü'nde seslendirilmiştir. 1987'de Etiyopya Demokratik Halk Cumhuriyeti olarak cunta yeniden düzenlendiğinde marş 1992'ye kadar saklanmıştır. Sözleri şair Assefa Gebre-Mariam Tesema tarafından yazılmış ve müziği, müzisyen Daniel Yohannes Haggos tarafından bestelenmiştir.

Etiyopya'nın İdari Yapılanması ve En Büyük Şehirleri

Etiyopya, etnik temelli ve siyasi olarak özerk on bir bölgeye (kililoch) ve iki imtiyazlı şehre (astedader akababiwoch) ayrılmıştır; imtiyazlı şehirleri Addis Ababa ve Dire Dawa'dır. Kililoch, altmış sekiz bölgeye ve daha sonra 550 weeda ve birkaç özel weedaya bölünmüştür.
Etiyopya'nın en büyük şehirleri aşağıda sıralanmıştır.

• Addis Ababa
• Diré Daoua
• Nazareth
• Gondar
• Mekele
• Dessie
• Bahir Dar
• Jimma
• Debre Zeit
• Hawasa

Etiyopya Başkenti Addis Ababa

Addis Ababa, Etiyopya'nın başkenti ve en büyük şehridir. 2007 nüfus sayımında, Addis Ababa'nın nüfusunun 2.739.551 kişi olduğu tahmin edilmektedir. Addis Ababa, Etiyopya'nın oldukça gelişmiş ve önemli bir kültürel, sanatsal, finansal ve idari merkezidir.

Addis Ababa'nın kuruluş tarihi, 19. yüzyılın sonlarına, 1886'da Shewa'lı Negus Menelik II tarafından bulunmasına dayanmaktadır. O zamanlar Addis Ababa bir tatil beldesi iken maden kaynağı bolluğu imparatorluğun soylularını cezbetmiş ve onları kalıcı yerleşim kurmaya yöneltmiştir. 

Addis Ababa, FDRE Anayasasında yer alan 87/1997 sayılı Addis Ababa Şehri Hükümet Şartı Bildirisi uyarınca federal olarak imtiyazlı bir şehirdir. Kıta için tarihi, diplomatik ve siyasi önemi nedeniyle "Afrika'nın siyasi başkenti" olarak anılan Addis Ababa, Afrika Birliği ve Birleşmiş Milletler Afrika Ekonomik Komisyonu gibi büyük uluslararası kuruluşun merkezi olarak hizmet verir.

Addis Ababa, Etiyopya'yı ikiye bölen Büyük Rift Vadisinin birkaç kilometre batısında, Nubian Levhası ile Somali Levhası arasında yer alır. Oromia Özel Bölgesi ile çevrili olan Addis Ababa'da Etiyopya'nın farklı bölgelerinden insanlar yaşamaktadır. 

Addis Ababa, yüksek bir insani gelişme endeksine sahiptir ve canlı kültürü, güçlü moda ortamı, gençlerin yüksek sivil ve politik katılımı, gelişen sanat ortamı ve dünyanın en hızlı ekonomik büyümesine sahip olmasıyla tanınır.

Etiyopya'nın Nüfusu ve Demografik Yapısı

Etiyopya, dünyanın en kalabalık kara ülkesidir. 1983'te 38,1 milyondan 2018'de 109,5 milyona yükselen Etiyopya nüfusu, 19. yüzyılda sadece dokuz milyon civarında seyretmiştir. 2007 Nüfus ve Konut Sayımı sonuçları, Etiyopya nüfusunun 1983-1994 dönemindeki %2,8'den 1994 ile 2007 arasında yıllık ortalama %2,6 oranında arttığını göstermektedir. Şu anda nüfus artış hızı dünyanın ilk on ülkesi arasında olan Etiyopya'da nüfusun 2060 yılına kadar 210 milyonu aşacağı tahmin edilmekte ve bu da 2011 tahminlerine göre yaklaşık 2,5 kat artış anlamına gelmektedir.

BM tahminlerine göre, Etiyopya'da yaşam beklentisi son yıllarda önemli ölçüde iyileşmiştir ve erkeklerde ortalama yaşam süresinin 56 yıl ve kadınlarda 60 yıl olduğu bildirilmiştir.

Etiyopya'nın nüfusu oldukça çeşitlidir ve en büyük dördü Oromo, Amhara, Somali ve Tigrayanlar olmak üzere 80'den fazla farklı etnik grubu içerir. 2007 Etiyopya ulusal nüfus sayımına göre, Oromo, ülke nüfusunun% 34,4'ünü oluşturan Etiyopya'daki en büyük etnik gruptur. Amharalar ülke nüfusunun %27'sini temsil ederken Somalililer ve Tigrayanlar sırasıyla nüfusun %6,2'sini ve %6,1'ini temsil etmektedir. 

2009'da Etiyopya, yaklaşık 135.200 kişilik bir mülteci ve sığınmacı nüfusuna ev sahipliği yapmış olup bu nüfusun çoğunluğu Somali'den (yaklaşık 64.300 kişi), Eritre'den (41.700) ve Sudan'dan (25.900) gelmiştir. Etiyopya hükümeti, neredeyse tüm mültecilerin mülteci kamplarında yaşamasını şart koşmuştur.

Etiyopya'nın Resmi Dili ve Konuşulan Diğer Diller

Etiyopya'nın resmi dilleri Afar, Amharca, Oromo, Somalice ve Tigrinya'dır.

Ethnologue'a göre Etiyopya'ya özgü 92 ayrı dil vardır ve 1994 Etiyopya nüfus sayımı yerel olarak yaklaşık 77 dilin konuşulduğunu göstermektedir; bu dillerin çoğu Afroasiatic ailesine aittir. Ek olarak, Nil-Sahra dilleri, hükümetin "Nilotik" olarak adlandırdığı insanlar tarafından konuşulmaktadır, ancak bilim adamları Nilotiki Etiyopya'da konuşulan Surmic dilleri, Gumuz dilleri ve Koman dillerinden ayırmaktadır. 

Etiyopya'da İngilizce en çok konuşulan yabancı dildir ve ortaokullarda ve üniversitelerde eğitim dilidir. Amharca ise ilkokul eğitimi dili iken birçok alanda Oromo ve Tigrinya gibi yerel dillerle değiştirilmiştir.

Etiyopya'da İnanılan Dinler

Etiyopya'da %67,3 oranında Hristiyanlığa (Etiyopya Ortodoksluğu, P'ent'ay, Roma Katolikliği), ardından %31,3 ile İslam'a inanılır. Etiyopya'da küçük bir Yahudi topluluğu da olup Bahai Dini'nin bazı taraftarları da benzer şekilde bir dizi kentsel ve kırsal alanda mevcuttur. Ek olarak, Etiyopya'da geleneksel inançların taraftarlarından oluşan önemli bir nüfus da vardır.

Etiyopya Ekonomisi

Etiyopya ekonomisi, geniş kamu sektörü ile karma ve geçiş ekonomisidir. Etiyopya hükümeti, devlete ait birçok işletmeyi özelleştirme ve piyasa ekonomisine doğru ilerleme sürecindedir. Etiyopya ekonomisinin bankacılık, telekomünikasyon ve ulaşım sektörlerine devlete ait şirketler hakimdir.

IMF'ye göre Etiyopya, 2004'ten 2009'a kadar %10'un üzerinde ekonomik büyüme kaydederek dünyanın en hızlı büyüyen ekonomilerinden biri olmuştur. Etiyopya, 2007 ve 2008 yıllarında en hızlı büyüyen petrole bağımlı olmayan Afrika ekonomisi olmuştur. Dünya Bankası, Etiyopya'nın 2004 ile 2014 yılları arasında ortalama %10,9'luk reel yurt içi hasıla (GSYİH) büyümesiyle hızlı bir ekonomik büyümeye tanık olduğunun altını çizmiştir.

Etiyopya Para Birimi

Etiyopya'nın resmi para birimi birrdir. Banknotlar için 1, 5, 10, 50, 100, 200 birr ve madeni paralar için 1, 5, 10, 25, 50 birr bulunur.

Etiyopya'nın Takvim ve Saat Sistemi

Etiyopya takvimi veya Ge'ez takvimi, Etiyopya'daki resmi takvimdir. Eski Kıpti takvimine dayanan Etiyopya takvimi, İsa'nın doğumunun duyurulduğu tarihin belirlenmesindeki alternatif hesaplamalar nedeniyle Miladi takvimin yedi ila sekiz yıl gerisindedir. Etiyopya, milenyumu 12 Eylül 2007 gece yarısı kutlamıştır.

Etiyopya takvimi, her biri 30 gün olan 12 aya ve ayrıca takvimi güneş döngüsüyle eşleştirmek için yıl sonunda eklenen beş veya altı ek güne (bazen 13. ay olarak da bilinir) sahiptir.

Etiyopya ayrıca farklı bir saat sistemi kullanmakta olup Etiyopya'da gün saat 00.00’da değil, 06.00’da başlar. Etiyopya'da bir gün 12 saatlik iki farklı kısımdan oluşur ve ilk saat dilimi saat 06.00’da başlarken ikinci dilim saat 18.00’de başlar.

Etiyopya'nın Zaman Dilimi ve Türkiye İle Saat Farkı

Etiyopya, GMT +3 (Doğu Afrika Saati) kullanmaktadır. Türkiye ile Etiyopya arasında saat farkı bulunmamakta; Türkiye saati ile Doğu Afrika saati aynı zaman diliminde yer almaktadır.

Etiyopya Telefon Kodu Nedir?

Etiyopya telefon kodu +251'dir. Türkiye'den yapılan aramalarda numaranın başına +251 eklenerek arama yapılmalıdır.

Etiyopya Kültürü ve Yaşam Tarzı

Etiyopyalıların kültürel mirası dinlerinde, dillerinde ve geniş ailelerinde bulunur. Etiyopya'da tüm büyük dil ve din gruplarının kendi kültürel uygulamaları vardır (bunlar coğrafi konuma göre de değişir); ancak, güçlü ve tanınabilir ulusal özellikler oluşturan ortak noktalar bulunmaktadır. 

Etiyopya'da din, ahlakın temel ilkelerini sağlamakta olup anlaşmaları imzalamak, vaatleri yerine getirmek ve haklı bir tazminat aramak için genellikle dua etmek yeterlidir. Etiyopya kültürü için konukseverlik önemli bir unsur olup sosyal ilişkilerde zarafetin nihai ifadesi olarak kabul edilir. Yaşlılık, özellikle ihsan etmesi gereken dindarlık, akıl, bilgi, sağduyu ve fedakarlık nedeniyle Etiyopya toplumunda saygı ve önem kazanır.

Etiyopya'nın zengin ve çeşitli kültürü, yerel nüfustan büyük ölçüde etkilenmiş olup bu durum, MÖ 1. binyıldan itibaren gelişen Sami, Cushitik ve daha az nüfuslu Nil-Sahra dili konuşan insanların etkileşimi ile olmuştur. Geçmişte siyasete hakim olan Semitik Tigrayanlar ve Amharalar, hiyerarşik yapıları ve kısmen geri göçün bir sonucu olarak Güney Arabistan'dan gelen tarımsal yaşamları ile diğer nüfustan ayrılırken, güney Cushitic (Oromo ve Somali) Etiyopya'da yaşam için eşitlikçiliğin ve pastoral hayatın güçlü taraftarları olmuştur.

Etiyopya'ya Nasıl Gidilir?

Etiyopya'ya uçakla gitmek için Etiyopya Havayolları (IATA kodu ET), Afrika'nın tek yerli havayolu işletmecisi ve en başarılı ve saygın havayollarından biridir ve hem ABD hem de Avrupa'ya direkt uçuşlarla hizmet veren bir Star Alliance üyesidir. Addis Ababa'daki Bole Uluslararası Havaalanı, Afrika'nın çoğu başkentine uçuşları olan Etiyopya Havayolları'nın ana merkezidir. Bole Uluslararası Havalimanı tarafından hizmet verilen diğer uluslararası havayolları Lufthansa, Sudan Airways, Kenya Airways, British Airways, KLM, THY, Emirates, Gulf Air, Egypt Air ve Fly Dubai'dir.

Etiyopya'ya arabayla gitmek için Metema sınır köyünden Sudan'a ve Moyale sınır kasabasından Kenya'ya geçebilirsiniz. Kenya'dan Etiyopya'ya Moyale kasabasından geçen yol çok daha iyi ve bakımlıdır. Moyale'nin Kenya tarafında, Nairobi'den Moyale'ye kadar, Moyale'den Nairobi'ye seyahat etmek için en az 9 saat yol yapılması gerekir. 

Etiyopya'ya gelen çoğu ziyaretçinin vize alması gerekir. Cibuti vatandaşları 3 aya kadar, Kenya vatandaşları ise 1 yıla kadar Etiyopya'ya vizesiz giriş yapabilir. Etiyopya kısa bir süre önce 1 Kasım 2018'den itibaren tüm Afrika uluslarının vatandaşları için varışta vize açıklamıştır.

Etiyopya'ya seyahat edecek Türk vatandaşları ise vize gerekliliğine göre Etiyopya vize başvurusu yapmalıdır. Hususi (yeşil), hizmet (gri) ve umuma mahsus (bordo) pasaport hamili Türk vatandaşları vizeye tabi olup diplomatik (siyah) pasaport hamili Türk vatandaşları, 90 günü aşmadan Etiyopya vizesinden muaf olmaktadır.

Etiyopya'da Bulunan Havalimanları

2021 itibariyle Etiyopya'da 17'si asfalt pist olmak üzere 57 havalimanı bulunmaktadır. 

Addis Ababa Havalimanı Etiyopya'nın en büyük havalimanıdır. Etiyopya ve Afrika kıtasındaki destinasyonların yanı sıra Asya, Avrupa, Kuzey Amerika ve Güney Amerika'ya kesintisiz hizmet veren Addis Ababa Havalimanı, Etiyopya Havayolları'nın ana merkezidir. Addis Ababa Havalimanı aynı zamanda Etiyopya Havacılık Akademisi'nin de üssüdür. Haziran 2018 itibariyle, günde yaklaşık 450 uçuş ile havalimanından kalkış ve iniş yapan Addis Ababa Havalimanı, 2018 yılında iç ve dış hatlarda yaklaşık 12 milyon yolcuya kapılarını açmıştır.

Etiyopya'da Görülmesi Gereken Yerler

Etiyopya'da görülmesi gereken yerler aşağıda sıralanmıştır.

• Danakil Depresyonu
• Lalibela
• Harar
• Babile Fil Koruma Alanı
• Rift Vadisi
• Mavi Nil Şelaleleri
• Omo Vadisi
• Gondar
• Aksum
• Addis Ababa
• Simien Dağları

Etiyopya'da Bulunan Milli Parklar

Etiyopya'da bulunan milli parklar aşağıda verilmiştir.

• Simien Dağları Milli Parkı
• Omo Milli Parkı
• Nechisar Milli Parkı
• Mago Milli Parkı
• Bale Dağları Milli Parkı
• Gambella Milli Parkı
• Yangudi Rassa Milli Parkı
• Gibe Sheleko Milli Parkı
• Abidjatta-Shalla Milli Parkı
• Chebera Churchura Milli Parkı

Etiyopya'dan Ne Alınır?

Etiyopya'dan alınabilecek şeyler aşağıda listelenmiştir.

• Kahve çekirdekleri
• Etiyopya takıları
• Hasır sepetler
• Habeşa kemiş
• Baharat
• Örgü oyuncaklar
• Kil çömlek
• Shema
• Krar
• Ahşap heykeller

Etiyopya'da Yenebilecek Yöresel Yemekler Nelerdir?

Etiyopya'da yenebilecek yöresel yemekler aşağıda sıralanmıştır.

• Tibs
• Kitfo
• Beyainatu
• Fuul
• Tere siga
• Doro wot
• Enkulal firfir
• Dulet
• Shiro
• Fatira
• Spriss