Bosna Hersek'te Şirket Kurmak: Şartlar ve Gerekli Prosedür
Bosna Hersek iş yapma kolaylığı endeksi sıralamasında 90. sırada yer almaktadır. Bosna Hersek, Avrupa Birliği ülkeleriyle tercihli ticaret sistemi uygulanmaktadır. Ayrıca Bosna Hersek ve Türkiye arasında da serbest ticaret anlaşması vardır. Bosna Hersek sınır ötesi ticaretinde 27. sıradadır.
Bosna Hersek’te devlet ülkeye yatırım yapan, ülkede şirket açan yabancı yatırımcılara birçok açıdan ayrıcalık sağlamaktadır. Özellikle gümrük ve gelir vergilerinden muafiyet durumu, Bosna Hersek’teki yabancı yatırımcılar için önemli bir avantaj sağlamaktadır.
Bosna Hersek’te katma değer vergisi %17 olarak uygulanmaktadır. Sigorta işlemleri, posta işlemleri, konut kiralama veya satın alma işlemleri gibi işlemler katma değer vergisinden muaftır.
Bosna Hersek’teki Şirket Türleri Nelerdir?
Bosna Hersek’teki şirket türleri aşağıda listelenmiştir.
- Sınırsız Müteselsil Sorumluluk Şirketi (d.n.o. / o.d.): Yerli veya yabancı, iki veya daha fazla ortağın kuruluş sözleşmesi ile kurulur. Kurucu ortaklar, kişisel malları da dahil olmakla birlikte tüm mal varlıklarını kullanmakla mükelleftir. Başlangıç sermayesinin asgari ve azami sınırı bulunmamaktadır.
- Limited Şirket (d.o.o.): Bir veya daha fazla, yerli veya yabancı olan gerçek ya da tüzel kişilerce kurulur. Bir limited şirketin üyesi o şirkette yaptığı yatırımdan sorumludur. Limited şirket için asgari başlangıç sermayesi yaklaşık 1000 eurodur.
- Limited Ortaklık (k.d.): İki veya daha fazla, yerli veya yabancı olan gerçek ya da tüzel kişilerce kuruluş sözleşmesiyle kurulan şirkettir. Limited ortaklıkta en az bir tam sorumlu ve en az bir sınırlı sorumlu ortak olmalıdır. Sorumluluk şirketteki pay değeri ile sınırlıdır. Başlangıç sermayesinin asgari ve azami sınırı bulunmamaktadır.
- Anonim Şirket (d.d. / a.d.): Bir veya birden fazla, yerli veya yabancı olan, gerçek ya da tüzel kanuni ortağın kuruluş sözleşmesiyle kurulan şirkettir. Açık anonim şirket, hisseleri halka açık tüzel bir kişiliktir. Anonim şirketler, bankalar ve sigorta şirketleri ya da asgari başlangıç sermayesi yaklaşık 2.000.000 Euro olan ve en az 40 hissedarı bulunan şirketlerdir. Kapalı anonim şirket, payları sınırlı sayıda hissedar arasında dağıtılmış bir tüzel kişiliktir. Asgari başlangıç sermayesi yaklaşık 25.000 eurodur.
Bosna Hersek’te İş Kurmak için Gerekli Şartlar Nelerdir?
Bosna Hersek’te iş kurmak için gerekli olan şartlar aşağıda listelenmiştir.
- Oturma izni uzatma başvurusu: Bosna Hersek’te geçici oturma izni veya oturma izninin uzatılması gerekmektedir.
- 150 Bosna Hersek Markı: Geçici ikametin onaylanması veya uzatılması için gerekmektedir.
- Fotoğraf: 3,5 mm genişliğinde 4,5 mm uzunluğunda, beyaz arka planla çekilmiş 2 adet fotoğraf gerekmektedir.
- Pasaportun onaylanmış kopyası: Talep edilen geçici oturma izni tarihinden itibaren en az 3 ay daha geçerli olan pasaportun onaylanmış kopyası gerekmektedir.
- Yabancının kalış kaydı kopyası: Yalnızca geçici ikamet başvurusu yapıldığında gerekmektedir.
- Onaylanmış geçici ikamet kopyası: Yalnızca geçici ikamet başvurusu yapıldığında gerekmektedir.
- Güvenli konaklama kanıtı: Yabancının kaldığı konutun mülkiyetine ilişkin delil veya kira sözleşmesinin beyanı gerekmektedir.
- Sağlık raporu: Yabancının halk sağlığını tehdit eden bir hastalığa sahip olmadığını kanıtlayan sağlık raporu veya onaylı kopyası gerekmektedir.
- Adli sicil kaydı: Yabancının kendi ülkesinde cezai bir yaptırım almadığını gösteren, ikamet başvurusu tarihinden en geç altı ay önce verilmiş adli sicil kaydı veya onaylı kopyası gerekmektedir.
- Sabıka kaydı raporu: Bosna Hersek’te yabancı adına herhangi bir soruşturma olmadığını kanıtlayan sabıka kaydı raporu veya onaylı kopyası gerekmektedir.
- Maddi durum kanıtı: Yabancının Bosna Hersek’te geçimini sağlayabileceği maddi duruma sahip olduğunu kanıtlayan belgeler gerekmektedir.
- Sağlık sigortası: Yabancının Bosna Hersek’te geçerli olan sağlık sigortasına sahip olduğunun kanıtı belgeler gerekmektedir.
- İş türü: Yabancının yapacağı iş türüne ilişkin belgeler gerekmektedir.
- Şirketin mahkeme kaydı: Kurulan şirketin mahkeme kaydına ilişkin belge gerekmektedir.
- Şirketin ödeme gücü kanıtı: Yetkili bankalar tarafından verilmiş, şirketin ödeme gücüne yönelik belge gerekmektedir.
- Vergi beyanı: Yetkili vergi makamı tarafından verilmiş, 90 günden daha eski olmayan, şirketin yükümlülüğü olan vergilerin ödendiğine dair belge gerekmektedir.
- Bosna Hersek vatandaşlarının istihdam edildiğini kanıtlayan belge: Kurucular dahil olmak üzere her bir yabancı için 5 Bosna Hersek vatandaşının istihdam edildiğine dair belge gerekmektedir.
- Maaş kanıtı: Çalışanların her birine en az Bosna Hersek’te geçerli olan brüt maaş kadar maaş ödendiği kanıtlanmalıdır.
Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşları Bosna Hersek’te Şirket Kurabilir Mi?
Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları Bosna Hersek’te şirket kurabilmektedir.
Bosna Hersek’teki En Büyük Şirketler Hangileridir?
Bolddata verilerine göre Bosna Hersek’teki en büyük şirketler aşağıda listelenmiştir.
- ArcelorMittal Zenica Şirketi: 2004 yılında kurulan ArcelorMittal Zenica, yılda yaklaşık bir milyon ton üretim kapasitesiyle Balkanlar’ın en önemli çelik üreticilerinden biridir.
- Boreas Şirketi: 1993 yılında kurulan Boreas, alkol ve tütün sektöründe Balkanlar’ın en önemli pazar payına sahip şirketlerinden biridir.
- HIFA-OIL Şirketi: 2002 yılında kurulan Hifa-Oil, Bosna Hersek’te en önemli petrol distribütörlerinden biri olarak faaliyet göstermektedir.
- Petrol BH Oil Şirketi: 1999 yılında kurulan Petrol BH Oil, Bosna Hersek’te en önemli petrol distribütörlerinden biri olarak faaliyet göstermektedir.
- Optima Grupa Şirketi: 2008 yılında kurulan Optima Grupa, petrol ve petrol türevlerinin üretimi ve ticaretini yapan bir şirkettir.
- Elektroprivreda HZ HB Şirketi: 1992 yılında kurulan Elektroprivreda HZ HB, bir kamu elektrik şirketidir.
- Elektroprivreda Republike Srpske Şirketi: 1992 yılında kurulan Elektroprivreda Republike Srpske, Bosna Hersek’in en büyük ikinci elektrik şirketidir.
- BH Telecom Şirketi: 1992 yılında kurulan BH Telecom, Bosna Hersek’te GSM, 3G, IPTV ve diğer birçok hizmeti sağlayan ilk telekomünikasyon şirketidir.
- Mtel Bosnia and Herzegovina Şirketi: 1996 yılında kurulan Mtel, Bosna Hersek’in en büyük ikinci telekomünikasyon şirketidir.
- FIS Şirketi: 1995 yılında kurulan FIS, Bosna Hersek’in en önemli tekstil firmalarından biridir.
Bosna Hersek’te İş Kurmanın Maliyeti Ne Kadardır?
Bosna Hersek’te iş kurmanın ilk adımı 300 KM ücret ödenerek kuruluş kontratının hazırlanmasıdır. Bu belge noter tarafından tasdik edilmelidir. Kişinin seçimi bir bankadan 1000 KM’lik bir ana sermaye girişi yapılmalıdır. Ardından şirketin kaydı belirlenen mecralarda yapılmalıdır. Kayıt işlemi için 405 KM, Bosna Hersek resmi gazetesinde reklam için ise 150 KM ücret ödenmelidir. Şirket kaşesi ücreti 20 ile 50 KM arasında değişmektedir. Belediye izni ile faaliyet başlangıcı yapabilmek için 15 KM’lik bir ücret ödenmelidir. Avukat ücretleri ise 600 KM şeklindedir. Bütün işlemler 5 gün içerisinde sonuçlanabilmektedir.
Bosna Hersek’te Şirket Kurmanın Avantajları Nelerdir?
Bosna Hersek’te şirket kurmanın avantajları aşağıda listelenmiştir.
- Konum avantajı: Bosna Hersek Avrupa kıtasında yer alması ve Avrupa Birliği ülkeleriyle tercihli ticaret sistemi içinde olması sebebiyle, Bosna Hersek’te şirket kurmak Avrupa Birliği pazarına girmeyi kolaylaştırmaktadır.
- Doğal kaynaklar bakımında zenginlik: Bosna Hersek doğal kaynaklar bakımından zengin bir ülkedir.
- Turizmin gelişmiş olması: Bosna Hersek kaplıca turizmi, doğa sporları turizmi, kültür ve inanç turizmi çok gelişmiştir. Turizmin gelişmiş olması, firmalara daha çok kişiye ulaşma imkanı tanımaktadır.
- Ülkenin gelişme potansiyeli: Bosna Hersek hızla gelişmekte olan bir ülkedir ve ülke yatırımlar açısından yüksek bir potansiyele sahiptir.
- Yatırımcılara tanınan haklar: Bosna Hersek’te şirket kuranlar, Bosna Hersek vatandaşlarıyla aynı hak ve sorumluluklara sahip olmaktadır.
- Vergi muafiyeti: Bosna Hersek’teki yabancı yatırımcılar, üretimlerinin %30’u kadarını ihracat yapma koşuluyla bir sene boyunca gelir vergisinden muaf olmaktadırlar.
Bosna Hersek’te Şirket Kurarak Oturum İzni Alınabilir Mi?
Bosna Hersek’te şirket kurarak oturum izni alınabilmektedir. C tipi kısa süreli vize veya D tipi uzun süreli vize alınıp, Bosna Hersek’te şirket kurmak mümkündür. Şirket kurmak için çalışma iznine gerek yoktur, şirket kurulduktan sonra çalışma izni daha kolay bir şekilde alınabilmektedir. Oturum izni de şirket kurduktan sonra alınabilmektedir.
Bosna Hersek Oturum İzni alma süreci ortalama 1 ay sürmektedir. Bosna Hersek’te kalıcı oturum izni almak için Bosna Hersek’te 5 yıl yaşamak gerekmektedir.
Bosna Hersek’te Ne İş Yapabilirim?
Bosna Hersek’te tarım ve hayvancılık, ağaç ve orman ürünleri sanayi, metal ve metal işleme sanayi, tekstil ve deri sanayi, doğal kaynaklar ve madencilik sanayi gelişmiş sanayi kollarıdır. Turizm sektörü gelişmiştir. Ayrıca otomotiv sanayi Bosna Hersek’te en hızlı büyüme gösteren sektör olup inşaat ve müteahhitlik sektörü de önemini her zaman korumaktadır.
Bosna Hersek iş ilanları internet üzerinden çeşitli kariyer sitelerinden takip edilebilmektedir.
Elif Nur Güzhan, 2019 yılında giriş yaptığı Hacettepe Üniversitesi'nde İngiliz Dilbilimi okuyor, 2021 yılından beri Vizemnette yazarlık ve editörlük yapıyor.