Ukrayna Kültürü Nedir, Hakkında Bilinmesi Gerekenler Nelerdir?

Ukrayna’nın Dini Kültürü Nasıldır?

Ukrayna kültür ve tarihinde Ukryna’daki dinin oldukça önemli bir yeri vardır.

Tarihsel sürece bakıldığında, Sovyet etkisinin dinin toplumsal yaşamdaki yerine olan etkisi Ukrayna için kendine has bir durum oluşturmaktadır. Ukrayna din ve inanç yapısı incelendiğinde, dinin toplumsal yaşamda önemli bir yer tuttuğu görülebilmektedir.

Ukrayna’da Doğu Ortodoks Hristiyanlığı, Doğu Katolikliği ve Roma Katolikliği en yaygın olan üç dindir. Ukrayna Ortodoks Kilisesi ülkedeki en büyük kilisedir. Ukrayna’da ikinci en büyük kilise olan Ukrayna Rum Katolik Kilisesi’ne bağlı olanlar, Bizans ayinlerini uygular ancak Roma Katolik Kilisesi’ne bağlıdırlar.

Ukrayna Azhdaya Nedir?

Ukrayna mitolojisinde Azhdaya, Zmay isimli ejderhanın şeytani versiyonu olduğuna inanılan canlıdır. Yaklaşık yüz yıla kadar yaşayan bir yılandan yaratılmıştır. Genellikle hikayelerde tek sayıda, nadiren ise iki kafaya sahiptirler. Azhdayalar ateş püskürtürler, korkunç bir kükremeye sahiplerdir ve yüzlerinde şeytani bir ifade vardır, mağaralarda veya dağlarda yaşarlarsa da bazı zamanlar oradan kaçarlar ve dolu fırtınalarına neden olurlar veya insanları ve sığırları yerler. Azhdayalar Slav ve Avrupa Pagan folklorunda o kadar popülerdir ki, Hıristiyanlık Azhdya’yı şeytan için mükemmel bir figür olarak benimsemiştir. Bu benimseyişte her zaman açgözlü oluşunun ve diğer tüm canlılara karşı takındığı son derece düşmanca tavrın önemli bir etkisi olmuştur.

Ukrayna Edebiyat ve Sanat Kültürü Nasıldır?

Ukrayna’da edebiyatın kökleri, Ukrayna toprakları üzerindeki yabancı egemenliği, Polonya-Litvanya Topluluğu, Polonya, Rus İmparatorluğu, Romanya Krallığı, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ve Osmanlı İmparatorluğu’nun yönetimi altında gelişmiştir. Bu durum Ukrayna kültürünü ve dilini zenginleştirmiş ve böylelikle Ukraynalı yazarlar zengin sosyo-kültürel altyapıya sahip bir edebi miras üretebilmişlerdir.

Ukrayna edebiyatı incelendiğinde 16. yüzyılın sonları ve 17. yüzyılın başlarında dumy adı verilen yükseliş halk destanları sözlü edebiyatın gelişiminde önemli bir yer tutar. Bu şarkılar Kazakların faaliyetlerini kutlamış ve önemli tarihi olaylarının Eski Kilise Slavcsı yerine modern Ukrayna dilindeki sözlü anlatımların ilk örneklerini oluşturmuşlardır.

Ukrayna edebiyatının esas kuruluşunun ise modern Ukrayna dilinde yazılmış basılı bir edebi eserin ilk örneklerinden biri olan, 1798’de Ivan Kotliarevsky tarafından yazılmış oldukça ses getiren bir şiir olan Eneida’nın yayınlanmasına dayandığı kabul edilmektedir. Kotliarevsky’nin Ukrayna edebiyatının başlatıcısı rolünden dolayı edebiyat eleştirmenleri arasında genellikle “Ukrayna edebiyatının babası” olarak anılır. Modern Ukrayna düzyazısı ise, Hryhorii Kvitka-Osnovianenko’nun Marusya (1834) adlı romanıyla başlamıştır.

Ukrayna kökenli olan yazarlar arasında belki de en tanınmışı ise Dostoyevski’nin de övgülerine mazhar olmuş, Bir Delinin Hatıra Defteri ve Palto gibi önemli eserleriyle bilinen Nikolay Vasilyeviç Gogol’dur.

1980’lerin sonlarından bu yana ve özellikle Ukrayna’nın bağımsızlığından (1991) ve Sovyet sansürünün ortadan kalkmasından sonra, tüm yazarlar kuşağı ortaya çıkmıştır.

Ukrayna’nın en çok bilinen sanatçıları ve edebiyatçılarından bazıları aşağıda verilmiştir.

• Nikolay Gogol
• Emma Andijewska
• Yuri Andrukhovych
• Borys Antonenko-Davydovych
• Bohdan-Ihor Antonych
• Ivan Bahrianyi
• Mykola Bazhan
• V. Domontovych
• Ivan Drach
• Ivan Franko
• Moysey Fishbein
• Yaroslav Halan
• Oles Honchar
• Yevhen Hutsalo

Mykola Pymonenko Kimdir?

Mykola Pymonenko 1862-1912 yılları arasında Rus İmparatorluğu’nda yaşamış Ukraynalı realist bir ressamdır. Pymonenko, o dönem Rus İmparatorluğu içinde olan Kiev’de resim yaptığı için genellikle bir Rus ressamı olarak bilinse de esas olarak Ukrayna kökenlidir. Mykola Pymonenko Güney Ukrayna’daki Odesa merkezli Güney Rus Sanatçılar Derneği ve 1893 itibariyle, imparatorluk genelinde sergileri dolaşan Saint Petersburg merkezli bir topluluk olan Peredvizhniki ile bağlantılıdır. Mykola Pymonenko en çok çiftçiler, taşra halkı ve işçi sınıfından insanlara dair kentsel ve kırsal manzaraları resmetmesi ile meşhurdur.

Kazimir Maleviç Kimdir?

Kazimir Severinovich Malevich, 1879-1935 yılları arasında yaşamış, öncü çalışmaları ve yazıları, 20.yüzyılda soyut geometrici yaklaşımın gelişimi üzerinde derin bir etkiye sahip olan Ukrayna kökenli avangard sanatçı ve sanat teorisyenidir.

Kazimir Severinovich Malevich süprematizm akımının öncüsüdür. En tanınmış Ukraynalı ünlüler arasında olan Malevich’in ortaya koyduğu süprematizm kavramı, sınırlı bir renk yelpazesinde boyanmış, daire, kare, çizgi ve dikdörtgen gibi temel geometrik formlara odaklanan bir sanat hareketidir. Bu bağlamda nesnelerin görsel tasvirinden ziyade “saf sanatsal duygunun üstünlüğü”ne dayanan soyut bir sanatı ifade eder.

Tetyana Yablonska Kimdir?

Tetyana Nilivna Yablonska 1917-2005 yılları arasında yaşamış Ukraynalı bir ressamdır. İlk önemli resimleri, Ukrayna halkının işine ve yaşamına adanmıştır. Erken dönem eserleri arasından örnek olarak Ekmek (1949) tablosu verilebilir. Kariyerinin devamında plastik ve renk ritimlerinin inceliklerini farklılaştıran doğanın görüntülerini genelleştirmeye geçmiştir. Bu dönemdeki önemli eserleri arasında Anonim Yükseklikler (1969) ve Keten (1977) sayılabilir.

Tetyana Nilivna Yablonska hayatının sonuna kadar çok verimli çalışmış, son pastel etütünü öldüğü gün boyayarak tamamlamıştır. 1951-58’de Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti milletvekili seçilmiş, 1944’te Ukrayna Sanatçılar Birliği’ne üye olmuştur.

Yablonska, 1982’de “SSCB Halk Sanatçıları”, 1997’de “Yılın Sanatçısı” (UNESCO) ve 2000’de “Yılın Kadını” (Uluslararası Biyografi Merkezi, Cambridge) fahri unvanına layık görülmüştür. Ayrıca Kızıl Bayrak İşçi Nişanı (1951), Halkların Dostluk Nişanı (1977), liyakat Nişanı (1997) ve Ukrayna’nın en yüksek devlet ödülü olan Ukrayna Kahramanı unvanını (2003) almış bir sanatçıdır.

Tetyana Nilivna Yablonska’nın öğrencileri arasında Mikhail Turovsky gibi meşhur isimler de vardır.

Serhiy Zhadan Kimdir?

Serhiy Viktorovych Zhadan 23 Ağustos 1974 doğumlu Ukraynalı şair, romancı, denemeci ve çevirmendir. 1990’da kariyerine başlarken yazdığı dizeler, Ukrayna şiirinde devrim yaratmıştır. Serhiy Viktorovych Zhadan’ın şiirleri stil olarak daha az duygusal bir yapıya sahiptir. Zhadan 1920’lerin Semenko veya Johanssen gibi Ukraynalı avangard yazarlarının stilini yeniden canlandırmıştır. Zhadan, on iki adet şiir kitabı ve yedi adet romanı olan ve bir düzineden fazla edebiyat ödülü kazanan, uluslararası alanda oldukça tanınan bir Ukraynalı yazardır.

Mart 2008’de, Anarchy in the UKR adlı romanının Rusça çevirisi, Ulusal En Çok Satanlar Ödülü’ne layık görülmüştür. Aynı zamanda 2008 Moskova Uluslararası Kitap Sergisi’nde “Yılın Kitabı” için aday olmuştur. 2009 yılında Joseph Conrad-Korzeniowski Edebiyat Ödülü’nü kazanmıştır. 2012 yılında Gunshot and Knife isimli kitabı, kurgu dalında Ukrayna’da “Yılın Kitabı” ödülünü kazanmıştır. 2010 tarihli romanı Voroshylovhrad, İsviçre’de Jan Michalski Edebiyat Ödülü, BBC Ukrayna’nın “On Yılın Kitabı” ödülünü ve Brücke Berlin Ödülü’nü kazanmıştır.

Mezopotamya adlı kitabı 2015’te Angelus edebiyat ödülünü, 2016’da Ukrayna Cumhurbaşkanı “Ukrayna Yılın Kitabı” ödülünü kazanmıştır. Zhadan, Paul Celan ve Charles Bukowski gibi şairlerden Almanca, İngilizce, Belarusça ve Rusçadan şiirler tercüme etmiş, kendi eserleri ise Almanca, İngilizce, Estonca, Fransızca, İtalyanca, İsveççe, Norveççe, Lehçe, Sırpça, Hırvatça, Litvanca, Letonca, Belarusça, Rusça, Macarca, Ermenice ve Çekçe’ye çevrilmiştir.

Lina Kostenko Kimdir?

Lina Vasylivna Kostenko 19 Mart 1930 Kiev doğumlu, Ukraynalı bir şair ve yazardır. 1987 Şevçenko Ödülü’nün sahibidir. Kostenko, Altmışlar olarak bilinen altmışların Ukraynalı şairlerinin önde gelen temsilcisidir. Bu grup 1950’lerde yayın yapmaya başlamış ve 1960’ların başında ünlerinin zirvesine ulaşmayı başarmışlardır. 1950’lerde Kostenko ilk şiirlerini büyük Ukraynalı dergilerde yayınlamıştır. Ayrıca Kiev Mohyla Akademisi Onursal Profesörü, Lviv ve Chernivtsi Üniversiteleri Fahri Doktorudur.

Ukrayna Yemek Kültürü Nasıldır?

Yemek, Ukrayna kültürünün önemli bir parçasıdır. Ukrayna yemek kültürü ve mutfağı, yüzyıllar öncesine dayanan farklı kültürlere ait damak zevkleriyle zaman içerisinde zenginleşmiştir.

Tarihsel süreçte, Ukrayna yemekleri ağırlıklı olarak çiftçilikten elde edilen ürünlere dayanıyordu. Ukraynalılar çavdar, buğday, arpa, karabuğday ve yulaf yetiştiriyordu. Karpat köylerinde yulaf ve arpa üretimi baskındı. Güney bölgelerde, Podnistrovyi ve doğu Karpatlar’da mısır yaygındı.

En iyi bilinen Ukrayna yemekleri arasında Salo (sarımsaklı ve biberli veya sarımsaksız tuzlu domuz yağı), Borshch (lahana ve pancar bazlı çorba, genellikle domuz veya dana eti ile, ekşi krema ile servis edilir), Pampushky (sıklıkla tereyağlı ve sarımsak ve dereotu ile doldurulmuş küçük pişmiş ekmekler), Holubtsi (pirinç ve kıyma ile doldurulmuş lahana ruloları), Nalysnyky (çok ince krepler),sayılabilmektedir. Ukrayna mutfağında patates, lahana, pancar, soğan, sarımsak, salatalık, baklagiller gibi sebzeler önemli bir rol oynamaktadır ve sert peynir ve kovbasa da oldukça popülerdir. Tipik olarak ekmek, her öğünün temel bir parçasıdır ve yemeğin “tam” olması için dahil edilmelidir. Ukrayna’da ekmeğe saygılı bir tutum nesiller boyu aktarılmıştır. Ekmek, refah, misafirperverlik ve nezaketi simgelesi bakımından birçok Ukrayna gelenek ve ritüelinde yer almaktadır.

Genel olarak, Ukrayna’da yemek gündelik ve şenlikli olmak üzere iki gruba ayrılır. Bayramlarda özel yemekler yapılır. Bu yemekler, bir tür dini işlevi yerine getiren ritüel yemeklerini içermektedir.

Yerel Ukrayna içecekleri, zengin bir geleneğe ve pek çok farklı ulusal tarife sahiptir. Tarihsel süreçte Ukraynalılar verimli topraklarından elde ettikleri ürünleri kullanarak lezzetli içecekler yapmışlardır. Eski zamanlardan beri kvas ve bal en sevilen Ukrayna içecekleri arasındadır. Noel ve düğünlerde ikram edilen bu bal, doğal arı balı ile kurutulmuş meyveler kullanılarak pişirilmektedir.

Ukrayna’da ev yapımı içecekler arasında ayrıca popüler olanlar şunlardır; uzvar (kurutulmuş veya taze meyve ve böğürtlenlerden yapılır) kissel ve meyveli babka (kuru veya taze elma, armut, kiraz, ahududu ve kayısı kullanılarak pişirilir). İçecekler nane, dağ kantaronu, papatya, ıhlamur çiçeği gibi şifalı bitki özleri kullanarak demlenir. Sütlü içecekler de Ukrayna mutfağında çok sevilir, özellikle pişmiş süt ve haşlanmış özel bir fermente süt çeşidi olan riazhanka’nın Ukrayna mutfağında önemli bir yeri vardır.

Uygun doğal koşullar, Ukrayna’da şarap yetiştiriciliğine katkıda bulunmuştur. Ukrayna’da başta Yunan sömürgeciler şarap üretimine başlamışlar ve günümüzde Odessa’dan gelen birçok farklı şarap ve Karpatlardan gelen konyak dünyanın pek çok yerinde tüketilmektedir.

Ukrayna Halk Dansı Kültürü Nasıldır?

Geleneksel Ukrayna dansı, Ukrayna’nın dünya üzerinde en tanınmış kültürel miraslarından biridir. Dünya çapında tanınan ve saygı duyulan bu dans çeşidi, sadece enerjik ve hızlı tempolu dansla değil, aynı zamanda özenle hazırlanmış el işlemeli kostüm ve eşlik eden halk müziği ile de ön plana çıkmaktadır.

Günümüzde, Ukrayna halk dansları çoğunlukla koreografisi yapılmış sahne performansları, yüzyıllar boyunca Ukrayna’nın her köşesinde gelişen geleneksel dansların temsilleri olarak gerçekleştirilmektedir. Ukrayna’da popüler halk danslarından bazıları Kozak, Kozachok, Hopak, Hrechanyky, Tropak, Kolomyjka ve Hutsulka, Shumka, Arkan, Metelytsia, Kateryna (Kadryl) ve Chabarashka’dır.

Ukrayna Tiyatro Kültürü Nasıldır?

Ukrayna tiyatrosu, Ukrayna’da kültürel bir ifade ve kültürel gelişme düzeyinin tanımlanmasının bir yolu olarak kullanılan güzel sanatlardan biridir. Bir sanat biçimi olarak, oyuncuların seyirciler önünde sahne performansı yardımıyla gerçekleştirdiği yaşamın sanatsal bir ifadesidir. Ukrayna tiyatrosu, Ukrayna kültürü ve gelenekleriyle birlikte, Ukrayna dilinin yerel kültürüne dayanan ulusal bir tiyatro türüdür.

Ukrayna tiyatrosunun kökeni 19. yüzyılın başları olarak kabul edilse de ilk tiyatro eylemleri, tarihte skomorokhi olarak bilinen şovmenlerin Ukrayna topraklarında sahne aldığı 11. yüzyıla kadar gidebilmektedir. Yerel kilise geleneklerine dayanan dini drama eylemleri de bu dönemde popülerdir. 16-17. yüzyıllarda Kiev, Lviv, Ostroh okullarında ve üniversitelerinde dini dramalar yapılmıştır. 19. yüzyılın başlarında Kiev, Odessa ve Poltava’da ilk tiyatrolar görünmeye başlanmıştır.

Ivan Kotlyarevsky, Ukrayna edebiyatının ve tiyatrosunun kurucularından biridir. Klasik Ukrayna dramasının kurucusu, Poltava Tiyatrosu’nu yöneten Ivan Kotlyarevsky iken, Hryhoriy Kvitka-Osnovyanenko modern Ukrayna edebiyatında sanatsal nesrin kurucusu konumundadır.

Ukrayna Müzik Kültürü Nasıldır?

Ukrayna, jeopolitik olarak Asya ve Avrupa arasında bir köprü konumunda olmasından dolayı Ukrayna müziği de geleneksel Batı Avrupa armoni kurallarına her zaman kolayca uymayan, egzotik melizmatik şarkı söyleme ile akor armonisinin şaşırtıcı bir karışımı olarak şekillenmiştir. Dolayısıyla Ukrayna müziği, Batı ve Doğu medeniyetlerinde bulunan müziğin çeşitli ve çok bileşenli unsurlarını kapsamaktadır. Aynı zamanda, unsurları birçok komşu millet arasında kullanılan oldukça güçlü bir yerli Slav ve Hıristiyan özelliğine sahiptir.

Ukrayna, aynı zamanda, 18. yüzyılın ortalarında açılan ve çok sayıda erken müzisyen ve besteci yetiştiren ilk profesyonel müzik akademisine ev sahipliği yapan eski Rus İmparatorluğu’nun nadiren tanınan müzikal kalbidir. Ukrayna’da yaşayan etnik gruplarının birçoğu kendi benzersiz müzik geleneklerine sahiptir ve bazıları yaşadıkları topraklarla bağlantılı olarak özel müzik gelenekleri geliştirmiştir.

Otantik etnik Ukrayna halk müziğinin en çarpıcı genel özelliği, genişletilmiş 2. aralıkları içeren minör modların veya tuşların geniş kullanımıdır. Bu, Batı Avrupa müziğinde geliştirilen majör-minör sisteminin Ukrayna’da bu kadar yerleşik veya sofistike hale gelmediğinin bir göstergesidir. Ritmik olarak nadiren karmaşık tempolar kullanılır, ancak bileşik ölçülerle karşılaşılır ve müzik armonik olarak son derece karmaşık olabilmektedir. Harmonik olarak üç ve hatta dört parçalı uyum Ukrayna’nın orta bozkır bölgelerinde gelişmiş ve kaydedilmiştir, ancak 19. yüzyılın sonlarında dağlık bölgelerde popüler değildir. Ritüel şarkıları çoğunlukla resitatif tarzdadırlar, esasen monodiktirler ve üçüncü veya dördüncü aralıktaki notalara dayanmaktadırlar. Bu tarzın bir örneği, Batı’da “Çanların Carol” olarak bilinen Shchedrivka “Shchedryk” temasıdır. Büyük bir Ukrayna ritüel melodileri grubu, en düşük nota olarak ana merkezi tonla mükemmel bir dörtlü içinde yer alır. Hayivky olarak bilinen ritüel Paskalya ezgilerinin bir çoğu bu kategoriye girmektedir. Tetrakordal sistem, düğün ve hasat şarkılarında da bulunur. Halk dansları genellikle birbirine kaynaşmış iki dörtlüye dayanan melodilere sahiptir.

Ukrayna’nın Geleneksel Kıyafetleri Nelerdir?

Geleneksel Ukrayna kıyafetleri, Ukrayna kültürüne ait, formdaki sadelik, ince bir silüet, çeşitli semboller ve süslemeler ve kullanılan zengin renklerin bir araya gelmesi ile karakterize edilen giyinme biçimlerini ifade eder.

Kökleri Kiev Rus zamanlarına kadar uzanan geleneksel Ukrayna kıyafetlerinin birçok stilistik çeşidi vardır. Her ne kadar ev yapımı kumaştan yapılmış ev yapımı bir gömlek her zaman hem erkek hem de kadın gardıroplarının temelini oluşturmuş olsa da, görünümü etnografik bölgeye bağlıdır. Bu gömleğin (vyshyvanka) ana özelliği boyun, manşet ve etek kısımlarındaki nakışlardır.

Küçük kızlar sade bir gömlek giyerken, evli kadınlar başlarını bir şal ile örter ve kıyafeti yelek ve maxi eteği ile tamamlamış olurlar . Bu arada, kemerler, takılar ve başlıklar (şal veya çiçekli bir çelenk), kurdeleler, taze ve yapay çiçeklerle süslenmiş aksesuarlar, kadınların giyimini belirleyen boncuk ve dukaların (madeni paraların) bolluğu çeşit imkanı sunmaktadır. Erkeklerin geleneksel kıyafetleri ise görece daha basittir.Diğer Slav halklarının kıyafetlerine benzerler ancak giyilme biçimleri farklıdır. Nakış türü ile ayırt edilen keten bir gömlek ve kumaş pantolon olmak üzere yalnızca iki ana unsuru vardır.

Ukrayna’da Kültürel Tanıtımından Sorumlu Kuruluşlar Nelerdir?

Ukrayna’da faaliyet gösteren ve dünya çapında kültürel tanıtımlar yapması için finanse edilen bazı kurum ve kuruluşlar, Ukrayna’nın dünyaca tanınmasını sağlamayı amaçlayan festivaller bulunmaktadır.

Ukrayna’nın kültürel tanıtımından sorumlu kurum, kuruluş ve festivaller aşağıda listelenmiştir.

• Ukrayna Kültür Bakanlığı
• Ukrayna Kültür Derneği
• Ukrayna Ulusal Hafıza Enstitüsü
• P. Virsky Ukrayna Ulusal Halk Dansları Topluluğu
• Kiev Yaz Müzik Festivali
• Ukrayna Dünya Müzik Festivali
• Koktebel Uluslararası Caz Festivali
• Molodist Uluslararası Film Festivali