Letonya'ya Gidilmeden Önce Bilinmesi Gerekenler Nedir?

Letonya Nerededir?

Letonya; Kuzey Avrupa’da, Baltık Denizi’nin kıyısında, Estonya ve Litvanya arasında yer almaktadır. Baltık devletlerinden biridir olan Letonya’nın; kuzeyde Estonya, güneyde Litvanya, doğuda Rusya ve güneydoğuda Beyaz Rusya olmak üzere dört komşusu bulunmaktadır.

Doğu Avrupa Platosunda yer alan Letonya’nın çevresinde hiç dağ bulunmamaktadır. Letonya topraklarının yaklaşık %98'inin rakımı 200 metrenin altında kalmaktadır. Dağlık bir ülke olmayan Letonya’nın en yüksek noktası, Vidzeme bölgesinin güneyinde yer alan ve deniz seviyesinden 312 metre yükseklikteki Gaiziņkalns'dır.

Doğusunda, dünyanın en büyük orman alanına sahip ve topraklarının %49.4’ü ormanlarla kaplı olan Rusya ile 214 kilometre uzunluğunda sınırı bulunan Letonya, ülke topraklarının %42’sini kaplayan orman arazisi ile neredeyse Rusya ile yarışmaktadır. Letonya’nın en karakteristik özelliği olarak kabul edilen ormanları ile Avrupa'nın en yeşil ülkeleri arasında yer almaktadır.

Letonya’nın başkenti Riga, ülkenin kuzeybatısında yer alan Riga Körfezi kıyısında kurulmuştur. Baltık Denizi’nin bir uzantısı olan Riga Körfezi’ni Estonya’ya bağlı Saarema Adası Baltık Denizi’nden ayırmıştır. Riga Körfezi, Irbe Boğazı’ndan Baltık Denizi’ne bağlanmaktadır.

Letonya; Avustralya'ya 13.490km, Brezilya’ya 10.534km, Amerika Birleşik Devletleri’ne 8.187km, Çin’e 6.153km, Türkiye’ye 2.138km, Birleşik Krallığa 1.733km kuş uçuşu uzaklıktadır.

Letonya Hangi Kıtadadır?

Letonya veya resmi adıyla Letonya Cumhuriyeti, Kuzey Avrupa'nın Baltık bölgesinde bulunmaktadır. Letonya, 55° - 58° kuzey enlemleri ve 21° - 29° doğu boylamları arasında yer almaktadır. Letonya, Kuzey ve Orta Avrupa Ovası'nın doğusunda bulunan ve 25 derece doğu boylamından başlayarak doğuya doğru uzanan platoları içeren tarihte Sarmatik Platosu olarak, günümüzde ise Rusya Platosu veya Doğu Avrupa Platosu olarak bilinen bölgede yer almaktadır. Sınırları Baltık Denizi’nden Karpatlara kadar uzanan Doğu Avrupa Platosu, Baltık ülkelerinin tamamını ya da çoğunu kapsamaktadır. Letonya’nın başkenti Riga, ülkenin kuzeybatısında yer alan Riga Körfezi kıyısında kurulmuştur. Baltık Denizi’nin bir uzantısı olan Riga Körfezi’ni Estonya’ya bağlı Saarema Adası Baltık Denizi’nden ayırmıştır. Riga Körfezi, Irbe Boğazı’ndan Baltık Denizi’ne bağlanmaktadır.

Baltık devletlerinden biri olan ve kuzeyde Estonya, güneyde Litvanya, doğuda Rusya ve güneydoğuda Beyaz Rusya olmak üzere dört komşusu bulunan Letonya, Avrupa’da Yer Alan Ülkeler arasındadır.

Letonya Koordinatları Nedir?

Letonya, 55° - 58° kuzey enlemleri ve 21° - 29° doğu boylamları arasında yer almaktadır.

Letonya Zaman Dilimi Nedir?

Letonya, UTC+2 zaman dilimi içerisindedir. Letonya’da Mart ayının son pazar günü başlayarak Ekim ayının son pazar gününe kadar UTC+3 olan Doğu Avrupa Yaz Saati kullanılmaktadır. Letonya’nın kullandığı Doğu Avrupa Saati UTC+2’nin merkez meridyeni doğu 30 derecedir. Letonya gibi yaz saati olarak UTC+3, kış saati olarak ise UTC+2 kullanan ülkeler arasında; Bulgaristan, Finlandiya ve İsrail yer almaktadır.

Letonya ve Türkiye Arasındaki Zaman Farkı Nedir?

Letonya ve Türkiye arasında, Mart ayının son pazar günü başlayarak Ekim ayının son pazar gününe kadar olan Letonya’da UTC+3 olan Doğu Avrupa Yaz Saati kullanıldığı dönemde saat farkı bulunmamaktadır; çünkü Türkiye’de saatler tüm yıl boyunca UTC+3 zaman dilimine göre ayarlanmaktadır.

Ekim ayının son pazar gününden başlayarak Mart ayının son pazar gününe kadar Letonya’nın UTC+2 olan Doğu Avrupa Saati kullandığı dönemde; Letonya ve UTC+3 zaman dilimine göre saatlerini ayarlayan Türkiye arasında, Türkiye’nin bir saat daha ileride olduğu bir zaman farkı oluşmaktadır.

Letonya ve Türkiye arasında yılın yarısında saat farkı olmadığı, yılın diğer yarısında ise sadece 1 saatlik bir zaman farkı olduğu dikkate alındığında, iki ülke arasında saat farkı kaynaklı iletişim ve ulaşım sıkıntıları yaşanmamaktadır. Zaman farkı kaynaklı olarak iletişim ya da ulaşım sorunları yaşamayan Türkiye ile Letonya arasındaki ikili ticaret hacmi 2019 yılında 288 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiş; ve 2018 yılında yaklaşık 66 bin Letonyalı turist Türkiye'yi ziyaret etmiştir.

Letonya Cumhuriyeti’nin Nüfusu Ne Kadardır?

Letonya nüfusu 2021 yılında 1.88 milyon olarak ölçülmüştür. Letonya; nüfus bakımından Avrupa’da 39. sırada, dünyada ise 151. sırada yer almaktadır.

Letonya nüfusunun ortalama yaşı 2020 yılı itibari ile 44.4 olarak ölçülmüştür. Letonya dünyanın en yaşlı 16. nüfusuna sahiptir. Letonya’da 2020 yılı itibari ile kadınların ortalama yaşı 48, erkeklerin ortalama yaşı 40.5 olarak hesaplanmıştır. Ortalama yaşam süresi 75.6 yıl olan Letonya, Dünya Sağlık Örgütü’nün 2020 yılı verilerine göre beklenen yaşam süresi bakımından dünyada 74. sırada yer almaktadır. Letonya’da 75.6 olan ortalama yaşam süresi, içinde bulunduğu Avrupa kıtasının 78.2 olan ortalama yaşam süresinden daha az olarak karşımıza çıkmaktadır.

Letonya’da her 10 yılda en az bir kez nüfus sayımı yapılmaktadır. 2021 yılında Letonya Merkezi İstatistik Bürosu verilerine Letonya nüfusu göre bir önceki yıla oranla %1.05 azalış göstermiştir.

Letonya’nın en kalabalık bölgesi nüfusun üçte birine ev sahipliği yapan başkent Riga’dır. Letonya’da kilometrekareye 30 kişi düşmektedir. Amerika Birleşik Devletleri Sayım Bürosu ve Uluslararası Veritabanı eldeki bilgilere göre; Letonya’nın 2021 yılında 1.88 milyon olan nüfusunun, 2050 yılında 1.2 milyon olacağını tahmin etmektedir.

Letonya Resmi Dili Nedir?

Letonya Anayasası’na göre Letonya’nın resmi dili Letoncadır. Letonya’nın dil politikasının temelleri oluşturan Letonya Anayasası’nda; Letonca’nın resmi dil olduğunu ilan edilmekle birlikte etnik azınlıkların dillerini koruma ve geliştirme haklarını da koruma altına alınmıştır.

18 Şubat 2012'de Letonya, Rusça'yı ikinci resmi dil olarak kabul edip etmeme konusunda anayasal bir referandum düzenlemiş ise de Merkez Seçim Komisyonu'na göre, seçmen katılımının %71.1 olduğu referandum %74.8 karşıt oy ile olumsuz sonuçlanmıştır. Günümüzde tek resmi Letonya dili Letonca olmaya devam etmektedir.

Letonya'da Konuşulan Diller Nelerdir?

Letonya’da konuşulan diller aşağıda listelenmektedir.

• Letonca
• Rusça
• Lehçe
• Ukraynaca
• Belarusça
• Latgalya Dili

Sovyet döneminde yaygın olarak konuşulan Rusça, hala açık ara en yaygın kullanılan azınlık dilidir. Letonya’da nüfusunun %62.1’i Letonca, %37.2’si Rusça konuşmaktadır.

Letonya’da tüm okul öğrencilerinin Letonca öğrenmesi zorunluyken, okulların müfredatlarında İngilizce, Almanca, Fransızca ve Rusça da yer almaktadır. Letonya’da 2014 yılı itibariyle, eğitim dili olarak Rusça'yı kullanan 109 azınlık okulu olduğu bilinmektedir.

Letonca’nın bir diyalekti ve tarihsel bir varyasyonu olan Latgalya dili Letonya yasaları tarafından da korunan diller arasında yer almaktadır.

İngilizce, Letonya'da iş ve turizm alanında da yaygın olarak kabul edilmektedir. Letonya’ya turist olarak gidecek biri için İngilizce yeterliyken, Letonya’da uzun süre kalacak birinin Letonca ya da Rusça bilmesi yararlı olacaktır.

Letonya Telefon ve Ülke Kodu Nedir?

Letonya’nın ülke kodu LV’dir. Türkiye’den ya da başka bir ülkeden Letonya’yı ararken numaranın başında +371 olan Letonya telefon kodu kullanılmalıdır.

Letonya Plakası Nedir?

Letonya’da araç plakaları; iki harf, bir kısa çizgi ve kayıt sırasına bağlı olarak bir ila dört rakamdan meydana gelmektedir. Letonya’nın Avrupa Birliği'ne katılımı ile birlikte altında LV harflerinin yer aldığı AB mavi etiketi plakaya dahil edilmiştir.

Letonya’da 1990 yılından 2018 yılına kadar yaklaşık 7.8 milyon yolcu aracı tescil edilerek kayıt altına alınmıştır.

Letonya plakalarında herhangi bölgesel bir özel kodlama sistemi bulunmamaktadır. Letonya ordusuna ait araçların plakalarında Letonya Ordusu anlamına gelen Latvijas Armija’nın baş harfleri olan LA harfleri kullanılmaktadır. Letonya’da taksi plakaları sarı zemin üzerine siyah harflerle renklendirilecek ve iki harf, bir tire ve bir ila dört rakamdan oluşmaktadır. Letonya’da taksi plakalarında kullanılan iki harfin taksi anlamına gelen TX olacağı düzenlenmiştir. Letonya’da diplomatik araçların plakaları kırmızı zemin üzerine siyah renklendirilen CD harfleri, bir çizgi ve dört rakamdan oluşmaktadır. Letonya’da elektrikli araçların plakalarında kullanılan iki harf EX olacak şekilde düzenlenmiştir.

Letonya hükümeti kişiselleştirilmiş plakaların kaydedilmesine izin vermektedir. Letonya’da kişiselleştirilmiş plakalar harfler, sayılar veya boşluklardan meydana gelen iki ila sekiz sembolden minimum bir harf ve bir rakam olacak şekilde düzenlenmektedir.

Letonya İnternet Uzantısı Nedir?

Letonya’nın internet uzantısı “.lv” olarak belirlenmiştir. Letonya’nın domain uzantısı olan “.lv” altında bir alan adı kaydettirmek için, çevrimiçi bir form doldurulması gerekmektedir. Letonya’nın “lv.” uzantılı özel alan adları herkes tarafından kayıt edilebilmektedir. “.lv” domain uzantısı yabancıların kullanımına açık olsa da yerli kullanıcılara öncelik tanınmaktadır.

Letonya’nın internet uzantısı olan “.lv” Avrupa’nın en popüler 28. internet uzantısı olup sonu “.lv” ile biten yaklaşık 105 bin internet sitesi bulunmaktadır.

Letonya Başkenti Neresidir?

Letonya’nın başkenti Riga’dır. Başkent Riga 614 bin kişilik nüfusu ile Letonya nüfusunun üçte birine ev sahipliği yapmaktadır. Letonya’nın diğer şehirlerinden önemli ölçüde büyük olan Riga üç Baltık devletinin de en büyük şehridir ve üç Baltık devletinin toplam nüfusunun onda birine ev sahipliği yapmaktadır. Letonya’nın başkenti ve aynı zamanda bir liman kenti olan Riga, Baltık Denizi’nin bir uzantısı olan Riga Körfezi'ne de adını vermiştir.

Letonya'nın başkenti olan Riga’nın nüfusu 2019 yılında 632.614 kişi olarak hesaplanmıştır. 2013 yılında 658.640 kişi olan Riga’nın nüfusu %3.95 azalarak 2019 yılında 632.614 kişi olmuştur.

Riga, Baltık Devletlerinin en önemli ekonomik ve finans merkezlerinden biridir. Letonya'daki tüm işlerin yaklaşık yarısı Riga'da faaliyet göstermektedir. Başkent Riga; ağaç ve orman ürünleri, bilişim, yiyecek ve içecek, ilaç, nakliye ve metal sektörleri ile Letonya'nın ihracatının neredeyse yarısını oluşturmaktadır. Riga Limanı, Baltık Denizi’ndeki en büyük limanlar arasında yer almaktadır. Riga’da faaliyet gösteren en büyük sektörlerden biri turizmdir; Letonya’nın kamu tarafından finanse edilen radyo ve televizyon kuruluşu Letonya Kamu Yayıncılığı’nın yaptığı habere göre 2018 yılında Riga 3.5 milyon turist ağırlamıştır. Baltık devletlerinin en büyük ve en işlek havalimanı olan Riga Uluslararası Havalimanı, Riga’nın 10 kilometre batısında yer almaktadır.

Riga, antik çağlardan beri bir ticaret yolu olarak önemini korumuştur. Orta Çağ’ın başlarında Viking ticaretinin merkezi olarak gelişen Riga, 12. yüzyılın ortalarında Alman tüccarlar tarafından da ziyaret edilmeye başlanmıştır. Riga ve bölgesinin Hristiyanlaştırılması için 1199’da Livonya Piskoposu ilan edilen Piskopos Albert, 1200’de 23 gemi ve 500 Haçlı askeri ile Riga’ya ayak basmıştır. 1201 yılı Riga’nın resmi kuruluş yılı olarak kabul edilmektedir.

UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Riga, Art Nouveau mimarisi ve 19. yüzyıl ahşap yapıları ile dikkat çekmektedir. Riga; 2014 yılında Avrupa Kültür Başkenti, 2017 yılında ise Avrupa Gastronomi Bölgesi olarak seçilmiştir.

Nüfus yoğunluğu ve merkezi konumunun etkisiyle Riga ulaşım açısından diğer şehirlere göre oldukça gelişmiştir. 6 tramvay güzergahı, 18 troleybüs güzergahı ve 51 otobüs güzergahının yanı sıra ekspres otobüs ile de Riga içinde ulaşım sağlamak mümkündür. Riga’da tramvay, troleybüs ve otobüs gibi toplu taşıma araçlarının tamamını bir ay boyunca her gün sınırsız şekilde kullanabilmek için alınması gereken aylık bilet yetişkinler 50 euro, öğrenciler ise 16 euro şeklinde ücretlendirilmektedir..

Letonya’nın başkenti olan Riga aynı zamanda bir eğitim merkezidir; Riga’da Letonya Üniversitesi başta olmak üzere birçok üniversite ve yüksekokul bulunmaktadır. Riga Dil Okulları, İngilizce’nin yanı sıra özellikle Rusça ve Letonca üzerine yoğunlaşmıştır.

Letonya'nın Şehirleri Nelerdir?

Letonya'da 9 şehir ve 67 kasaba bulunmaktadır. Letonya yasalarına göre kasabalar, gelişmiş altyapıları ve şehir planlamaları ile kültür ve ticaret merkezleri olan ve en az iki bin kişiye ev sahipliği yapan yerleşim yerleridir. Letonya’da şehirlerin en az 25 bin sakini olmalıdır. Nüfusu kentlerde yoğunlaşan Letonya’da, nüfusun %68.4’ü kentlerde yaşamaktadır.

Letonya şehirleri aşağıda listelenmiştir.

• Riga
• Daugavpils
• Liepāja
• Jelgava
• Jūrmala
• Ventspils
• Rēzekne
• Valmiera
• Jēkabpils

Letonya nüfusunun üçte birine ülkenin kuzeyinde yer alan başkent Riga ev sahipliği yapmaktadır. Riga’dan sonra en kalabalık Letonya şehirleri; Daugavpils, Liepāja, Jelgava, Jūrmala ve Ventspils olarak sayılabilir.

Riga, Letonya’nın en kalabalık, en büyük yüzölçümlü ve en eski tarihe sahip şehridir. Riga’dan sonra; en kalabalık ve en eski tarihe sahip Letonya şehri Daugavpils, en büyük yüzölçümlü şehir ise Jūrmala’dır.

Letonya'da Gezilecek Yerler Nelerdir?

Letonya’da gezilecek yerler aşağıda listelenmiştir.

• Riga Katedrali: Orta Çağ’dan kalma Yaygın olarak Dome Katedrali olarak da bilinen Riga Katedrali, Letonya'nın en çok tanınan yerlerinden biridir. Baltık Ülkelerinde yer alan en büyük ortaçağ kilisesi olarak kabul edilmektedir.
• Kutsal Üçlü Katedrali : Barok tarzı tarihi bir Lutheran Katedrali olan Kutsal Üçlü Katedrali, Liepāja Piskoposu ve Liepāja Piskoposluğu ana kilisesidir.
• Kara Kafalılar Evi : Başkent Riga’da yer alan Kara Kafalılar Evi, 1334 yılında evlenmemiş tüccarlar, armatörler ve yabancılar için inşa edilmiştir bir lonca evidir.
• Özgürlük Anıtı :Riga'da, Letonya Bağımsızlık Savaşı'nda ölen askerler anısına 1935'te dikilmiş anıttır.
• Aziz Peter Kilisesi : Saint Peter'a adanmış Letonya'nın başkenti Riga'da yer alan yüksek çan kulesi ile ünlü bir Lutheran kilisesidir.
• Letonya Ulusal Sanat Müzesi - 1869 yılında Riga'da kurulan sanat müzesi. Letonya’nın en zengin güzel sanatlar koleksiyonuna ev sahipliği yapmaktadır.
• Üç Kardeş: Riga'da bulunan üç evden oluşan bir bina kompleksi olan Üç Kardeş, Riga'daki en eski konut kompleksini oluşturmaktadır.
• Karosta Hapishanesi - Liepāja’da bulunan eski bir hapishane olan Karosta, müze olarak gezilebileceği gibi otel olarak da hizmet vermektedir.
• Kuzey Kaleleri : Liepāja’nın merkez kalesinin bir parçası olan Kuzey Kaleleri, 19. ve 20. yüzyıllar arasında inşa edilmiştir.
• Riga Havacılık Müzesi
• Turaida Kalesi : Letonya'nın Vidzeme bölgesindeki Turaida'da, Turaida Kalesi yakın zamanda yeniden inşa edilmiş bir ortaçağ kalesidir.
• Sigulda Ortaçağ Kalesi: 1207 yılında inşa edilmiş kalenin katıları Letonya'daki Gauja vadisinin kenarında yer almaktadır.
• Ventspils Kalesi: 700 yıldan eski olan Ventspils Kalesi, en eski ve en iyi korunmuş Livonya Düzeni kalelerinden biridir.
• Cesis Kalesi : Letonya’nın en ikonik yapılarından biri olan Cesis Kalesi, temelleri 800 yıl önce atılmış bir Orta Çağ kalesidir.
• Riga Merkez Çarşısı: 2017 yılında Avrupa Gastronomi Bölgesi olarak seçilen Riga’nın yerel lezzetlerinin sergilendiği bir pazardır.
• Mark Rothko Sanat Merkezi
• Daugavpils Yerel Tarih ve Sanat Müzesi
• Liepāja Gölü
• Liepāja Sahil Parkı
• Jurmala Sahili
• Kemeri Doğa Parkı
• Dzintari Orman Parkı
• Kanieris Gölü
• Gauja Milli Parkı
• Venta Şelalesi
• Lemberg Trilby (Ventspils’de yer alan bir kayak merkezidir.)

Bir turizm cenneti olan Letonya gezilecek yerler bakımından turistlere çeşitli alternatifler sunmaktadır. Letonya, 2018 yılında Riga 3.5 milyon turist ağırlamıştır.

Letonya Yüzölçümü Nedir?

Letonya’nın yüzölçümü 64.589 kilometrekaredir. Nispeten küçük bir ülke olan Letonya, 64 bin kilometrekarelik yüzölçümü ile dünyadaki 196 ülke arasından 122. sırada yer almaktadır. Ormanları ile ünlü Letonya’da 34.964 kilometrekare orman arazisi bulunmaktadır. Orman arazilerinin ülkenin yarısından fazlasına yayılmış olması ülkenin Nüfus Letonya’da kentlerde yoğunlaşmasına neden olmuştur. Letonya’da kilometrekareye 30 kişi düşmektedir. Letonya, nüfus yoğunluğu bakımından dünyada 147. sırada yer almaktadır.

Letonya’nın Ekonomisi Nasıldır?

Letonya ekonomisi, Kuzey Avrupa'da ve Avrupa Birliği'nin pazarına dahil açık bir ekonomidir. Letonya 1999'dan beri Dünya Ticaret Örgütü üyesi, 2004'ten beri Avrupa Birliği üyesi, 2014'ten beri Euro Bölgesi üyesi ve 2016'dan beri OECD üyesidir. Birleşmiş Milletler tarafından hazırlanan İnsani Gelişme Raporu’nda Letonya, çok yüksek gelişmiş ülkeler arasında 37. sırada yer almaktadır. Letonya’nın coğrafi konumunun da etkisi ile orman ve tarım ürünleri, gıda, bilişim ve ulaşım sektörleri oldukça gelişmiştir.

Letonya; 33 milyon ABD doları gayri safi yurtiçi hasılası ile Dünya Bankası ve Birleşmiş Milletler verilerine göre dünyada 100. sırada, Uluslararası Para Fonu verilerine göre ise 98. sırada yer almaktadır.

2006 - 2007 döneminde Letonya’nın gayri safi yurtiçi hasılası %10’un üzerinde bir büyüme göstermiş ise de sürdürülemez bir cari hesap açığı, emlak piyasasının çöküşü ve borçları nedeniyle 2009'da ciddi bir durgunluğa girmiştir. 2009 yılındaki Letonya ekonomisi çöküşü nedeniyle yaşanan kriz Avrupa Birliği, Uluslararası Para Fonu ve diğer uluslararası bağışçıların mali yardımları ile aşılabilmiştir. Aldığı yardımlar ile 2011 yılında Letonya %5,5 büyüme ile yeniden Avrupa Birliği’nin en hızlı büyüyen ekonomiler arasına girmiştir.

Letonya Kişi Başına Milli Gelir Ne Kadardır?

Letonya’da kişi başına düşen milli gelir 2020 yılı itibari ile 17.230 ABD doları olarak hesaplanmıştır. Letonya, kişi başına düşen milli gelir bakımından Uluslararası Para Fonu 2021 yılı verilerine göre dünyada 46. sırada; Avrupa’da ise 28. sırada yer almaktadır.

Letonya’da kişi başına düşen milli gelir Sovyetler Birliği’nin dağılması ile bağımsızlığını kazandığı 1991 yılından bugüne kadar, 2009 ve 2010 yılları arasındaki ekonomik çöküş dönemi haricinde, hep yükselmiştir. Letonya’da 1991 yılında 2.323 ABD doları olan kişi başına düşen milli gelir günümüzde 17 bin ABD dolarının üstündedir.

2021 yılı itibari ile Letonya’da asgari ücret 500 euro olarak belirlenmiştir. Letonya, Avrupa İstatistik Ofisi verilerine göre Bulgaristan, Macaristan ve Romanya’dan sonra Avrupa’nın en düşük asgari ücret tarifesine sahip ülkesidir.

Letonya Para Birimi Nedir?

Euro, Letonya’nın para birimidir. Euro sembolü “€” şeklindedir. 2004 yılında Avrupa Birliği'ne katılan Letonya’da 1 Ocak 2014'te para birimi olarak euro kabul edilmiştir.

Letonya GSYİH Ne Kadardır?

Letonya’da GSYİH 2019 yılında 34.1 milyon ABD doları olarak hesaplanmıştır. Letonya; 34.1 milyon ABD doları GSYİH ile Dünya Bankası ve Birleşmiş Milletler verilerine göre dünyada 100. sırada, Uluslararası Para Fonu verilerine göre ise 98. sırada yer almaktadır. Letonya, GSYİH bakımından Avrupa ülkeleri arasında 33. sırada yer almaktadır.

Letonya İnsani Gelişmişlik Endeksinde Kaçıncı Sıradadır?

Letonya’nın İnsani Gelişme Endeksi puanı 2019 yılı itibari ile 1 üzerinden 0.86 olarak hesaplanmıştır. Birleşmiş Milletler tarafından hazırlanan İnsani Gelişme Raporu’nda Letonya 37. sırada yer almaktadır.

Letonya’nın Sovyetler Birliği’nin dağılması ile bağımsızlığını kazandığı 1991 yılında 0.7’nin biraz üzerinde olan İnsani Gelişme Endeksi; 20 yıldan az bir sürede yaklaşık 0.16 puan artarak 2019 yılı itibari ile 0.86 değerine ulaşmıştır.

Letonya’nın İnsanı Gelişmişlik Endeksi puanının artış grafiği incelendiğinde 0.8 puan sınırının ancak Avrupa Birliği’ne üye olduğu 2004 yılı sonrasında aşılabildiği anlaşılmaktadır. Letonya’nın İnsani Gelişmişlik Endeksi puanının Avrupa Birliği üyesi olduktan sonra gerçekleştirdiği sıçrayıştan anlaşılmatadır ki; Letonya’nın Avrupa Birliği’ne üye olması nedeniyle üye devlet olarak zorunlu olarak yerine getirdiği bir takım eylemler, Letonya’nın İnsanı Gelişmişlik Endeksi puanındaki artışı tetikleyen en önemli faktördür.

Letonya Mutluluk Sıralamasında Kaçıncıdır?

Letonya, 2020 yılı itibari ile Birleşmiş Millet tarafından hazırlanan Dünya Mutluluk Raporu’nda 5.940 puan ile 153 ülke arasından 57. sıraya yerleşmiştir. Letonya’nın 2016 yılında 5.560 olan mutluluk puanı 4 yılda neredeyse 400 puan artmıştır.

2020 Yılı Birleşmiş Milletler Dünya Mutluluk Raporu’nda en yüksek puan olan 7.809 Finlandiya’ya verilmiş olup; Letonya’nın bir sıra üstündeki 56. sırada 5.953 puan ile Honduras bir sıra altındaki 58. sırada ise 5.925 puan ile Ekvador bulunmaktadır.

Letonya Ordusu Nasıldır?

Letonya Ulusal Silahlı Kuvvetleri; Kara Kuvvetleri, Deniz Kuvvetleri, Hava Kuvvetleri, Ulusal Muhafızlar, Özel Görevler Birimi, Askeri Polis, KAF personel Taburu, Eğitim ve Doktrin Komutanlığı ve Lojistik Komutanlığı’ndan oluşmaktadır. Letonya, 1 Ocak 2007'den itibaren tamamen sözleşmeye dayalı profesyonel orduya geçmiştir.

14.700 personeli bulunan Letonya Ulusal Silahlı Kuvvetleri’nin, 2021 yılı bütçesi 853 milyon ABD dolarıdır. Letonya’nın, Letonya Ulusal Silahlı Kuvvetleri’ne ayırdığı bütçe gayrisafi yurtiçi hasılasının yaklaşık %2’sini oluşturmaktadır.

Letonya Ulusal Silahlı Kuvvetleri, uluslararası barışı koruma ve güvenlik operasyonlarında aktif olarak görev almaktadır. Letonya Ulusal Silahlı Kuvvetleri, 1996-2009 yıllarında Bosna-Hersek, 1999 yılında Arnavutluk, 2000-2009 yıllarında Kosova, 2003 yılında Makedonya, 2005-2006 yıllarında Irak ve halen devam etmekte olan Afganistan askeri operasyonları gibi NATO ve AB askeri operasyonlarına katkıda bulunmuştur. Letonya Ulusal Silahlı Kuvvetleri’nden 1996'dan beri 3600'den fazla askeri personeli uluslararası operasyonlara katılmış; bunlardan 7'si yaşamını kaybetmiştir. Letonya, uluslararası askeri operasyonlara en fazla katkıda bulunan ülkeler arasında yer almaktadır.

Letonya Politikası Nasıldır?

Letonya, başbakanın hükümetin başı olduğu parlamenter temsili demokratik, çok partili bir cumhuriyettir. Yürütme gücünün hükümet tarafından kullanıldığı Letonya’da yasama yetkisi hükümet ve parlamento arasında paylaşılmaktadır. Letonya’da yargının bağımsızlığı kabul edilmektedir.

Letonya parlamentosu Saeima, dört yılda bir doğrudan halk oylamasıyla seçilen 100 üyeden oluşmaktadır. Letonya devlet başkanı, Saeima tarafından dört yılda bir seçilmektedir. Letonya başbakanı, başkan tarafından atanır ve kabinesi ile birlikte Saeima’dan güvenoyu alması gerekmektedir.

Letonya’da 2010 yılı parlamento seçimlerinde; iktidardaki merkez sağ koalisyon 63 sandalye, Rusça konuşan azınlık tarafından desteklenen sol muhalefet ise 29 sandalye almıştır. Letonya’da 2010 yılında gerçekleştirilen parlamento seçiminde olduğu gibi 2014 ve 2018 yılındaki parlamento seçimlerini de iktidardaki merkez sağ koalisyon kazanmıştır.

Letonya Anayasası, Letonya Cumhuriyeti'nin temel yasası olarak kabul edilmektedir. Anayasa metninde de belirttiği gibi Letonya Anayasası, Letonya halkı tarafından 15 Şubat 1922'de Letonya'nın serbestçe seçilmiş Anayasal Meclisinde kabul edilmiş ve 7 Kasım 1922'de yürürlüğe girmiştir. Letonya Anayasası, sekiz bölüm halinde düzenlenmiş 115 maddeden oluşmaktadır.

Letonya, 4 Mayıs 1990 yılında Sovyetler Birliği’nden bağımsızlığını ilan ederek 1922 Anayasası’nı bir takım değişiklikler ile tekrar kabul etmiştir.

Letonya Anayasası kodlanmış bir anayasadır ve şu anda sekiz bölümde düzenlenmiş 116 maddeden oluşmaktadır. Letonya Anayasası’nın bölümleri sırasıyla; Genel Hükümler, Saeima, Başkan, Kabine, Mevzuat, Mahkemeler, Devlet Denetleme Ofisi, Temel İnsan Hakları başlıkları altında düzenlenmiştir. Letonya Anayasası; Saeima, Başkan, Kabine, Mahkemeler ve Devlet Denetleme Ofisi olmak üzere beş hükümet organından oluşan bir devlet modeli kurmaktadır.

Letonya Anayasası, Letonya Cumhuriyeti’nin temel ilkelerini ancak ulusal bir referandum ile değiştirilebilen 1, 2, 3 ve 6. maddeleri arasında düzenlemiştir. Letonya Anayasası’nda Letonya bağımsız bir demokratik cumhuriyet olduğu; Letonya Devletinin egemenlik yetkisinin Letonya halkına verildiği; Letonya Devleti'nin uluslararası anlaşmalarla belirlenen sınırlar içindeki topraklarının Vidzeme, Latgale, Kurzeme ve Zemgale'den oluştuğu; Saeima’nın genel, eşit ve doğrudan seçimlerle ve nispi temsile dayalı gizli oyla seçileceği; Letonca’nın Letonya Cumhuriyeti'nin resmi dili olduğu ve Letonya'nın ulusal bayrağı kırmızı ve beyaz şeritli bayrak olduğu kabul edilmiştir.

2019 yılında The Economist Intelligence Unit tarafından Letonya siyaseti "kusurlu demokrasi" olarak değerlendirilmiştir.

Letonya'nın Dahil Olduğu Uluslararası Anlaşmalar Nelerdir?

Letonya’nın dahil olduğu uluslararası anlaşmalar aşağıda listelenmiştir.

• Birleşmiş Milletler Üyelik Antlaşması : 17 Eylül 1991 tarihinde imzalanmıştır.
• Kuzey Atlantik Antlaşması: 29 Mart 2004 tarihinde imzalanmıştır.Sovyetler Birliği'nin parçası olarak 1955-1991 arasında rakipVarşova Paktı'na üyeyken 21 Ağustos 1991'de tam bağımsızlığının yeniden kazanılmasına ilişkin bildiriden sonra Kuzey Atlantik Antlaşması’nı imzalayarak NATO üyesi olmuştur.
• Avrupa Birliği Antlaşması: 1 Ocak 2004 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Atina'daki imza töreninde, Cumhurbaşkanı Vaira Vīķe-Freiberga, Başbakan Einars Repše ve Dışişleri Bakanı Sandra Kalniete ve Letonya'nın AB'ye Katılım Baş Müzakerecisi Andris Ķesteris, Katılım Antlaşması'nı Letonya adına imzalamışlardır.
• OECD Sözleşmesi: 1 Temmuz 2016'da örgütün tam üyesi olmuştur.
• Dünya Ticaret Örgütü Antlaşması: 10 Şubat 1999’da dahil olmuştur.
• Schengen Anlaşması: 16 Nisan 2003 tarihinde imzalanmıştır.

Letonya'nın Sembolleri Nelerdir?

Letonya’nın sembolleri aşağıda listelenmiştir.

• Letonya Bayrağı
• Letonya Arması
• Daugava Nehri
• Ulusal Kuş:Ak Kuyruksallayan
• Ulusal Ağaç: Meşe ve Ihlamur
• Ulusal Çiçek: Papatya
• Ulusal Böcek: Uğur Böceği
• Ulusal Yapıt: Özgürlük Anıtı

Letonya Bayrağı Nasıldır?

Letonya yasalarına göre Letonya ulusal bayrağı, beyaz yatay çizgili kırmızı bayrak olarak kabul edilmektedir. Kırmızı ve beyaz ulusal Letonya bayrağı, Letonya’nın bağımsızlığını ilan ettiği 18 Kasım 1918'den Kızıl Ordu tarafından işgal edilerek Sovyetler Birliği'ne zorla dahil edildiği 23 Ağustos 1939 tarihine kadar kullanılmıştır. 27 Şubat 1990'da, Letonya bağımsızlığını yeniden kazanmadan kısa bir süre önce, Letonya hükümeti geleneksel kırmızı-beyaz-kırmızı bayrağı yeniden kabul etmiştir.

Letonya Bayrağı zemininde kullanılan kahverengi ve mor tonlarından oluşan koyu kırmızı renk bazen Letonya kırmızısı olarak da anılmaktadır.

Letonya Avrupa Birliği Ülkesi midir?

Letonya, Avrupa Birliği’ne üye ülkeler arasında yer almaktadır. Letonya'nın Avrupa Birliği üyeliği konusunda 20 Eylül 2003 tarihinde yapılan ulusal referandum olumlu sonuçlanmıştır. Avrupa Birliği Anlaşması’nın imzalanması için Atina’da yapılan törene, Cumhurbaşkanı Vaira Vīķe-Freiberga, Başbakan Einars Repše ve Dışişleri Bakanı Sandra Kalniete ve Letonya'nın AB'ye Katılım Baş Müzakerecisi Andris Ķesteris katılmışlardır. Letonya, 1 Ocak 2004 tarihinde Avrupa Birliği üyesi olmuştur.

Letonya, Avrupa Birliği’ne sağladığı katkıdan çok daha fazlasına geri aldığından Avrupa Birliği üyeliği ülke için oldukça karlıdır. Avrupa Komisyonu’nun 2018 yılı verilerine göre Letonya, sene içerisinde Avrupa Birliği’nden bir milyar euro destek almıştır.

Letonya Dışişleri Bakanlığı tarafından 2018 yılında yapılan açıklamaya göre; Letonya’da kamuoyu Avrupa Birliği tarafından sunulan fırsatları gerçekten takdir etmekte ve Avrupa Birliği vatandaşlarının özgürlüklerinin gelecekte daha da güçlendirileceğine ve derinleştirileceğine inanmaktadırlar. Avrupa Birliği’ne üye olmaktan oldukça memnun olan Letonyalılar, Avrupa Birliği'nin popülizm veya toplumun ilgisizliği nedeniyle çökmesinden korktuklarını dile getirmişlerdir.

Letonya Bir Schengen Ülkesi midir?

Letonya, Schengen Ülkeleri arasında yer almaktadır. Letonya’nın 16 Nisan 2003 tarihinde imzaladığı Schengen Anlaşması, 21 Aralık 2007 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Schengen ülkeleri nelerdir sorusu 2020 yılı itibari ile; Almanya, Avusturya, Belçika, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Yunanistan, Macaristan, İzlanda, İtalya, Letonya, Lihtenştayn, Litvanya, Lüksemburg, Malta, Hollanda, Norveç, Polonya, Portekiz, Slovakya, Slovenya, İspanya, İsveç ve İsviçre olarak cevaplanmaktadır. Letonya Schengen vize sahipleri Schengen bölgesinde yer alan ülkelere 180 gün içinde 90 günü aşmamak şartıyla seyahat edilebilmektedir.

Letonya NATO Üyesi midir?

Letonya, Kuzey Atlantik Antlaşması’nı imzalayarak 29 Mart 2004 tarihinde NATO üyesi olmuştur. Sovyetler Birliği'nin parçası olarak 1955-1991 arasında rakip Varşova Paktı'na üyeyken 21 Ağustos 1991'de tam bağımsızlığının yeniden kazanılmasına ilişkin bildiri sonrası 29 Mart 2004 tarihinde NATO üyesi olmuştur.

Letonya Ulusal Silahlı Kuvvetleri, NATO tarafından yürütülen uluslararası barışı koruma ve güvenlik operasyonlarında aktif olarak görev almaktadır. Ev sahibi bir ülke olarak Letonya, NATO ve ilgili Müttefiklerin ihtiyaçlarını karşılamak için gerekli tüm ev sahibi ülke desteğini sağlamaktadır. Letonya topraklarındaki Camp Ādaži'de konuşlanan savaş grubu, yaklaşık 1512 askerin yanı sıra tanklar ve zırhlı savaş araçları da dahil olmak üzere askeri teçhizattan oluşmaktadır.

Birlikte ortak uluslararası ve yerel tatbikatlara katılan Letonya ve müttefiki NATO kuvvetleri, birbirlerinden öğrenerek ve birlikte çalışabilme yetkinliklerini geliştirerek kriz durumlarında daha hızlı ve etkin bir şekilde yanıt verebilmeyi hedeflemektedirler.

Letonya Ulusal Silahlı Kuvvetleri, diğer NATO üyesi devletlerin orduları ile kıyaslandığında, nispeten küçük olduğundan 30 ülke arasından 24. sırada yer almaktadır.

Letonya'da Ulaşım Koşulları Nasıldır?

Letonya’da trafik Kara Avrupası ülkelerinin çoğunda olduğu gibi sağdan akmaktadır. Letonya’da asgari araba kullanma yaşı 18 olarak düzenlenmiştir. Letonya’da araç kiralamak için aracı kullanacak kişinin yaşının en az 21 olması ve bir yıllık ehliyet sahibi olması gerekmektedir.

Letonya’nın en kalabalık şehri ve başkenti Riga’da sabahları 08:00 - 09:00 arasında akşamları ise 16:00 - 18:00 arasında orta yoğunlukta bir trafik oluşmaktadır. Riga, Avrupa’nın en büyük navigasyon sistemleri firması TomTom’un verilerine göre trafik yoğunluğu bakımından 2020 yılında 416 dünya şehri arasında 161. sıraya yerleşmiştir.

Letonya’da Ulaşım için şehirler arası yolculuklarda otoyollar ve demiryolları, şehir içi ulaşımda ise toplu taşıma yaygındır.

Letonya trafiğinde hız sınırı yerleşim alanlarında saatte 50 kilometre, açık yollarda ise saatte 90 kilometre olarak belirlenmiştir. Letonya’da sürücülerin sürüş sırasında cep telefonu kullanması yasaklanmıştır. Letonya’da araba kullananların gündüz saatleri de dahil olmak üzere farlarını hep açık tutmaları, emniyet kemeri takmaları ve yanlarında her zaman sürücü belgesi, araç ruhsatı ve sigorta belgelerini bulundurmaları gerekmektedir. Letonya’da alkollü araç kullanmak yasaktır; yasal kan alkol sınırı %0.05 olarak belirlenmiştir.

Bir milyon kişi başına ortalama 49 karayolu ölümüyle Avrupa yolları genel olarak dünyanın en güvenli yolları olarak kabul edilmekte olsalar da; Avrupa Komisyonu tarafından yapılan açıklamaya göre Letonya, trafik kazalarında meydana gelen ölümlerdeki azalmaya rağmen hala bu konuda Avrupa'nın en tehlikeli ülkeleri arasında yer almaktadır.

Letonya Hükümeti, sorunu çözme umuduyla, hız yapanlara ve alkollü sürücülere karşı daha sert yaptırımlar uygulamak gibi önlemler almaya devam etmektedir; ancak, ülke genelindeki yolların kötü durumda olması da trafik kazalarına neden olmaktadır. Letonya’da 2016 yılında trafik kazasında ölen kişi sayısı 416 iken alınan önlemler ile bu sayı 2019 yılında 135’e düşmüştür.

Letonya’nın Eğitim Sistemi Nasıldır?

Letonya'da eğitim ücretsiz ve zorunludur. Zorunlu eğitim, iki yıllık okul öncesi eğitimi ile dokuz yıllık ilköğretimi içermektedir. Letonya’da zorunlu eğitim genellikle 15-16 yaşlarında bitmektedir.

OECD verilerine göre Letonya; öğrenci başına ilköğretimde yaklaşık 6.500 - 7.000 ABD doları harcamaktadır. OECD ülkelerinin eğitime harcadıkları para ortalama olarak GSYİH’nın %5’ini oluştururken, Letonya eğitim sistemi için yapılan harcamalar %4.2 ile OECD ortalamasının altında kalmıştır.

UNESCO verilerine göre 2010 yılında Letonya’dan 4.720 öğrenci başta Birleşik Krallık, Rusya ve Almanya’daki okullar olmak üzere yurtdışında yüksek öğrenime kayıt olmuştur. Letonya’da başta Rusya, Ukrayna ve Litvanya’dan olmak üzere diğer ülkelerden gelen 1.760 öğrenci Letonya’da eğitim vizesi ile yüksek öğrenime kayıt olmuştur. Letonya Üniversitesi, Riga Teknik Üniversitesi ve Daugavpils Üniversitesi Letonya’daki önemli üniversitelerdir. OECD verilerine göre 2019 yılı itibari ile Letonya'da 25-34 yaş arasındaki nüfusun %44'ü yükseköğrenim derecesine sahiptir.

Letonya Üniversitesi; 2021 yılında Times Higher Education dergisinin sıralamasında 601. sırada, QS Dünya Üniversite Sıralamaları’nda ise 801. sırada yer almıştır.

Letonya Sosyal Yapısı Nasıldır?

Letonya toplumsal yapısı, diğer toplumlar arasında önce çıkan bir çok ayırt edici özelliğe sahiptir.

Kibarlık ve hoşgörü, çoğu Letonyalı tarafından paylaşılan erdemler arasında yer almaktadır. Letonya Cumhuriyeti'nde etnik çeşitliliğe saygı duyulmaktadır; Letonya’da günümüze kadar hiç etnik şiddet olayı olmamıştır.

Letonya, Estonya’dan sonra Avrupa'da en laik ikinci toplumdur. Letonya’da inanç özgürlüğüne son derece saygı duyulmaktadır.

Letonyalılar çok fazla konuşmayı sevmemek ile birlikte ortalama üç farklı dilde konuşabilmektedirler. Letonya'da en popüler yabancı diller İngilizce, Rusça, Almanca, Fransızca ve İskandinav dilleridir.

Letonlar yabancılarla ilişkilerinde çekingen ve resmidirler. Letonyalılar kişisel sorular sormamakta ve kendilerine de kişisel sorular sorulmasından hoşlanmadıkları için bu tarz sorulara cevap vermemeyi tercih etmektedirler.

Letonya, kadın hakları bakımından da dünyada öncü ülkeler arasında yer almaktadır. Letonyalı kadınlar daha 1920'de oy kullanma hakkını elde etmişlerdir. Letonya bugün Avrupa'da en yüksek kadın üst düzey yönetici oranına sahiptir. Letonya’da kadınlar işgücünün yarısını oluşturmaktadır.

Letonya için aile hala sosyal yapının merkezinde yer almaktadır. Kentsel alanlarda bile, Letonyalı geniş ailelerin aynı apartman dairesinde birlikte yaşadığı görülmektedir. Doğum oranlarının oldukça düşük olduğu Letonya’da aileler genellikle bir veya iki çocuğa sahip olmaktadırlar. Letonyalı ebeveynlerin yetişkin çocuklara mali yardım sağlaması; çocukların ise yaşlı ebeveynlerine bakmaları oldukça yaygındır. Europa verilerine göre Letonya’da her 100 kayıtlı evlilik başına ortalama 60 boşanma olmuştur.

Letonya’da ifade özgürlüğü, devlet tarafından saygı ile karşılanmaktadır.

Letonya Sosyal Yapısı, hiyerarşik bir düzen üzerine kurulmuştur. Dünyanın birçok bölgesinde olduğu gibi Letonya’da da insanlara yaşları ve konumları nedeniyle saygı duyulmaktadır.

Letonya Kültürel Yapısı Hakkında Ne Bilinmelidir?

Letonya, birden fazla etnik gruba ve dolayısıyla birden fazla kültüre ev sahipliği yapmaktadır. Etnik Leton Kültürü, kökleri Hristiyanlık öncesi yerel pagan kültürüne dayanmasına rağmen Hristiyanlık gelenekleri ile birleştirerek farklı bir görünüm kazanmıştır. Letonya’nın en popüler kutlamalarından biri olan ve 24 Haziran’da kutlanan Vaftizci Aziz Yuhanna Günü aslen yaz gündönümünde gerçekleştirilen pagan kutlaması Jāņi’den gelmektedir.

Letonya, kültürel bağlamda özellikle müziği ve dansları ile dikkat çekmektedir. Letonyalılar "Şarkı Söyleyen Ulus" olarak da bilinmektedirler. Çoğu Letonyalı hayatının bir noktasında bir koroda veya başka bir grupta şarkı söylemiştir.

Letonya’da geleneksel danslar ve halk müziği bin yıldan fazla bir geçmişe sahiptir. 1873'ten beri her beş yılda bir düzenlenen Letonya Şarkı ve Dans Festivali, Letonya kültürü ve sosyal hayatında önemli bir yere sahiptir.

Sovyetler Birliği'ne dahil olduktan sonra, Letonyalı sanatçılar ve yazarlar, sosyalist sanat tarzını takip etmek zorunda kalmışlarsa da bağımsızlıklarını ilan ettikler günden bu yana tiyatro, koro müziği ve klasik müzik Letonya kültürünün en önemli bir parçası haline gelmiştir. Letonya, 2019'dan başlayarak, dünyaca ünlü orkestraların ve şeflerin yaz boyunca dört hafta sonu boyunca performans sergiledikleri yeni bir festival olan Riga Jurmala Müzik Festivali'ne ev sahipliği yapmaktadır.

Birden fazla etnik grubun birlikte yaşaması nedeniyle Letonya kültürü çok kültürlü bir yapıya sahiptir. Latgalyalılar, Livonyalılar, Ruslar, Romanlar, Baltık Almanları, Yahudiler, Litvanyalılar ve Estonyalılar; kültürlerini Letonya’ya taşımışlardır.

Letonya'nın Ünlü Sanatçıları Kimlerdir?

Letonya’nın ünlü sanatçıları aşağıda listelenmektedir.

• Vilhelms Purvītis: Ressam
• Leo Kokle: Ressam
• Lucia Peka: Ressam
• Elise von Jung-Stilling: Ressam
• Philippe Halsman: Fotoğrafçı
• Arnold Mikelson: Heykeltıraş
• Jēkabs Bīne: Vitray Sanatçısı
• Aina Apsis: Çömlekçi
• Ilgvars Zalans: Ressam
• Arturs Akopjans: Ressam

Pek çok sanat dalında tanınmış Letonyalı kişileri bulunmasına rağmen resim alanında Letonya ünlüler konusunda öne çıkmaktadır.

Letonyalı Önemli Beş Yazar

Letonya’nın önemli yazarları aşağıda listelenmiştir.

• Gotthard Friedrich Stender
• Aron Nimzowitsch
• Jakob Michael Reinhold Lenz
• Rainis
• Vizma Belševica

Juris Alunans'ın Baltık-Alman Baronların köylü dili olarak kabul ettiği Letonca'nın da derin ve asil duyguların ifade edilebileceğini göstermek yazdığı Şarkılar kitabıyla Letonya edebiyatı,ancak on dokuzuncu yüzyılda başlamıştır.

Letonyalı Önemli Beş Şarkıcı

Letonya’nın önemli şarkıcıları aşağıda listelenmiştir.

• Jumprava
• Astro'n'out
• Imants Daksis
• SoundArcade
• Hospitāļu Lela

Letonya müziği ve şarkıları dünyanın dikkatini çekmiştir ve Letonyalılar "Şarkı Söyleyen Ulus" olarak da bilinmektedirler. Şarkılarının dünyada yaygınlaşması ile Letonya şarkıcılar ve müzisyenlere ev sahipliği yapmaktadır.

Letonyalı Önemli Beş Film

Letonya Sineması için önemli filmler aşağıda listelenmiştir.

• Limuzins Janu Nakts Krasa
• Emila Nedarbi
• Mammu, Es Tevi Milu
• Melanijas Hronika
• Svingeri

1910 yılları, ilk kısa filmlerin çekilmeye başlandığı yıl olup Letonya sineması içi de başlangıç tarihi olarak kabul edilmektedir. Letonya’nın başkenti Riga'da ilk sinema gösterimi 28 Mayıs 1896'da gerçekleşmiş olmasına rağmen Letonya'daki diğer büyük şehirlere sinemanın ulaşması 1914 yılını bulmuştur.

Letonya'da Suç Oranları Nasıldır?

Letonya Suç Oranları nispeten çok düşük seviyelerde seyretmektedir. Şiddet içeren suç sayısı oldukça düşük olan Letonya’da işlenen suçların çoğu, hırsızlık, yankesicilik ve kredi kartı dolandırıcılığı gibi şiddet içermeyen suçlardır. Letonya’da her 100.000 kişiden 175’i hükümlü olup bu bakımdan dünyada 85. sırada yer almaktadır.

Letonya’da 2018 yılında 84 cinayet yaşanmıştır. Letonya’da yıllık cinayet sayıları 2009’da 100’ün üstündeyken; 2010-2016 yılları arasında 70’in altında cinayet dosyası açılmıştır. 2007-2018 yılları arasında Letonya’da en az cinayetin işlendiği yıl olan 2013’de 50 cinayet vakası kayıt altına alınmıştır. Letonya’da işlenen cinayetlerde ateşli silah kullanım oranı oldukça düşüktür; 2015 yılında yaşanan 67 cinayetten sadece 5 tanesi ateşli silahların kullanılması suretiyle işlenmiştir.

Letonya’da 2018 yılında 215 araba hırsızlığı vakası kayıt altına alınmıştır. 2006-2015 yılları arasında yılda ortalama 1.500 araba hırsızlığı vuku bulurken ile 2017 ve 2018 yıllarında bu rakam 300’ün altına çekilmiştir. Letonya’da 2018 yılında 4.877 hırsızlık vakası kayıt altına alınmıştır. 2016 yılında 6.365 hırsızlık vakası ile zirve noktasına ulaşan hırsızlık vaka sayıları bu yıldan sonra düşmeye başlamıştır. Letonya’da 2018 yılında 646 saldırı, 534 soygun ve 10 kaçırılma vakası kayıt altına alınmıştır. Letonya’da 2015 yılında 60 cinsel saldırı suçu gerçekleşmiştir. Alınan önlemler sayesinde Letonya suç oranı bakımında son yıllarda düşüş eğilimi göstermektedir.

Letonya'da Yaşam Koşulları Nasıldır?

Letonya'daki yaşam koşulları Sovyetler Birliği’nden ayrıldığı 1991 yılından bu yana önemli ölçüde gelişme ve ilerleme göstermiştir.

Letonya'nın istihdam oranı 1991'de %49 iken yirmi yıldan az bir sürede 2017'de %55’e yükselmiştir. Letonya’da istihdan oranları son on yılda yavaş ama önemli bir ilerleme kaydetmiştir. 2021 yılı itibari ile Letonya’da asgari ücret 500 euro olarak belirlenmiştir. Letonya, Avrupa İstatistik Ofisi verilerine göre Bulgaristan, Macaristan ve Romanya’dan sonra Avrupa’nın en düşük asgari ücret tarifesine sahip ülkesidir.

Letonya; 33 milyon ABD doları GSYİH ile Dünya Bankası ve Birleşmiş Milletler verilerine göre dünyada 100. sırada, Uluslararası Para Fonu verilerine göre ise 98. sırada yer almaktadır. Letonya'nın GSYİH değerinde 1990’lardan bugüne bir iyileşme olmasına rağmen, ülkede hala önemli bir gelir eşitsizliği olduğunu gözlemlenmektedir. Letonya’daki istihdam sorunu ve gelir eşitsizliğinin en önemli nedeninin yüksek göç oranları olduğu kabul edilmektedir.

Letonya’nın İnsani Gelişme Endeksi puanı 2019 yılı itibari ile 1 üzerinden 0.86 olarak hesaplanmıştır. Birleşmiş Milletler tarafından hazırlanan İnsani Gelişme Raporu’nda Letonya, çok yüksek gelişmiş ülkeler arasında 37. sırada yer almaktadır. Letonya’nın Sovyetler Birliği’nin dağılması ile bağımsızlığını kazandığı 1991 yılında 0.7’nin biraz üzerinde olan İnsani Gelişme Endeksi; 20 yıldan az bir sürede yaklaşık 0.16 puan artarak 2019 yılı itibari ile 0.86 değerine ulaşmıştır.

Letonya'da eğitim ücretsiz ve zorunludur. Letonya’daki zorunlu eğitim, iki yıllık okul öncesi eğitimi ile dokuz yıllık ilköğretimi içermektedir. Letonya’da 15 yaş ve üzeri vatandaşların okuma yazma oranının yüzde 99.9 olduğu bilinmektedir. OECD verilerine göre Letonya; öğrenci başına ilköğretimde yaklaşık 6.500 - 7.000 ABD doları harcamaktadır. OECD ülkelerinin eğitime harcadıkları para ortalama olarak GSYİH’nın %5’ini oluştururken, Letonya %4,2 ile OECD ortalamasının altında kalmıştır.

Letonya, kadın hakları bakımından da dünyada öncü ülkeler arasında yer almaktadır. Letonyalı kadınlar daha 1920'de oy kullanma hakkını elde etmişlerdir. Letonya bugün Avrupa'da en yüksek kadın üst düzey yönetici oranına sahiptir. Letonya’da kadınlar işgücünün yarısını oluşturmaktadır.

Letonya suç oranları nispeten çok düşük seviyelerde seyretmektedir. Şiddet içeren suç sayısı oldukça düşük olan Letonya’da işlenen suçların çoğu, hırsızlık, yankesicilik ve kredi kartı dolandırıcılığı gibi şiddet içermeyen suçlardır.

Ekonomi, istihdam oranları, cinsiyet eşitliği, eğitim sistemi ve suç oranları gibi yaşam koşullarını etkileyen ana faktörlerin dışında iklim ve coğrafya da Letonya’da yaşam koşulları üzerinde etkiye sahiptir. Letonya, neredeyse eşit uzunlukta dört belirgin mevsime sahip olup verimli ovalar üzerinde kurulmuştur. Birçok tarım ürününün yetiştiği Letonya, tarih boyunca insan topluluklarının yaşamak için tercih ettiği bir yer olmuştur. Letonya; engebesiz arazisi, ormanları, nehirleri ve gölleri ile insan yaşamı için oldukça elverişli bir alan sunmaktadır.

Letonya’da yaşam koşullarının daha iyi anlaşılabilmesi için trafik ya da Letonyalıların davranışsal özellikleri gibi daha günlük hayattan konuların incelenmesi gerekmektedir.

Letonya, Estonya’dan sonra Avrupa'da en laik ikinci toplumdur. Letonya’da inanç özgürlüğüne son derece saygı duyulmaktadır. Letonlar yabancılarla ilişkilerinde çekingen ve resmidirler. Letonyalılar kişisel sorular sormazlar ve kendilerine de kişisel sorular sorulmasından hoşlanmadıkları için bu tarz sorulara cevap vermemeyi tercih etmektedirler.

Letonya’da ülke genelinde trafik oldukça akıcı şekilde ilerlemektedir. Letonya’nın en kalabalık şehri ve başkenti Riga’da sabahları 08:00 - 09:00 arasında akşamları ise 16:00 - 18:00 arasında orta yoğunlukta bir trafik oluşmasına rağmen diğer şehirlerde trafik sorun teşkil etmemektedir.

Letonya Mimari Yapısı Nasıldır?

Letoya, sekiz yüzyıllık mimarı geçmişi ile çok sayıda mimari tarza ev sahipliği yapmaktadır. Letonya Mimarisi, geleneksel ahşap konutlardan Letonya’nın en dikkat çekici modern yapılarından biri olan Letonya Ulusal Kütüphanesi’nin cam tavanına uzanan görülmeye değer mimari eserlere sahiptir.

Letonlar zengin ormanlara sahip oldukları için ahşap yapılar Letonya’da oldukça yaygın olarak bulunmaktadır. Letonya’da çiftliklerden kalelere bütün yapılar uzunca bir süre ahşaptan yapılmış olup Āraiši Kalesi de bu ahşap yapılardan birisi olarak öne çıkmaktadır.

Letonya’ya gelen Alman haçlılar, 13. yüzyılda Rīga ve Cēsis'e Romanesk ve Gotik katedraller inşa etmişlerdir. Alman-Baltık mimarisinin iyi korunmuş bir örneği olan Riga Tarihi Merkezi, UNESCO Dünya Mirası listesinde yer almaktadır.

18. yüzyıldan kalma birçok ulusal simge ve yapıda barok mimari göze çarpmaktadır. Letonya'nın doğusunda katolikliğin kalesi olan Aglona Bazilikası, Letonya’nın barok yapıları arasında öne çıkmaktadır.

Fazlalıklardan uzaklaşıp klasiklere dönüşümün başladığı 19. yüzyılda neoklasik şehir evleri, Letonya’nın yeni doğan sanayi merkezlerinin sokaklarını kaplamıştır.

Letonya’nın 19. yüzyıl yapılarında yeni doğan sanayi merkezlerinin sokaklarını kaplayan neoklasik şehir evleri öne çıkmaktadır. Mežotne ve Durbe gibi neoklasik saraylar ile Daugavpils Kalesi; Letonya’da 19. yüzyıl neoklasik mimarisinin örnekleri olarak karşımıza çıkmaktadırlar.

Art-Nouveau, Letonya’ya damgasını vuran bir başka mimari tarzdır. Yirminci yüzyılın başında savaş öncesi yüksek refah döneminde, Letonya’da özellikle zengin sanayicilerin ve burjuva sınıfının yaşadığı Alberta Caddesi'nde zarif dekoratif süslemelerin ön plana çıktığı, kıvrımların ve bitkisel desenlerin sıklıkla kullanıldığı art-nouveau mimarisi hala kendisini göstermektedir.

Birinci Dünya Savaşı, Letonya’daki art-nouveau mimarisini sona erdirmiştir. Savaş sonrasında ülkenin yeniden inşa edilmesi gerektiğinden art-nouveau tüm dünyada olduğu gibi Letonya’da da yerini işlevselcilik veya fonksiyonalizme bırakmıştır. Letonya’da işlevselcilik akımının etkileri Riga’da bulunan Vaļņu Caddesi ile Mežaparks ve Teika mahallelerindeki yapılarda görülmektedir.

1930'larda Avrupa’da yaygınlaşan anıtsalcılık akımının önemli örnekleri arasında Letonya’nın başkenti Riga'daki Bakanlar Kurulu ve Maliye Bakanlığı binaları yer almaktadır.

İkinci Dünya Savaşı sonrasında Letonya şehirleri Sovyet mimarisinin karakteristik kutu gibi binaları ile dolmuştur. Letonya’da büyük şehirlerinin birçoğunda banliyölerde halen Sovyet tipi binalar bulunmakta olup kentsel nüfusun çoğu da bu binalarda yaşamaktadır.

Letonya Mimarisi bugün geleneksel mirası yeniden canlandırmayı hedeflemektedir. Günümüz Letonyalı mimarları 19. yüzyıl Letonya mimarisi için önem taşıyan ahşap ögeleri yeniden canlandırmak istemektedirler. Letonyalı ünlü bir mimar olan Zaiga Gaile’nin Riga ve Ķīpsala’da tasarladığı yapılar, Letonya mimarisinin postmodern eserleri arasında yer almaktadırlar.

Letonya'nın en dikkat çekici modern yapılarından biri olan Letonya Ulusal Kütüphanesi Letonya-Amerikalı mimar Gunārs Birkerts tarafından tasarlanmıştır.

Letonya Mutfağı Nasıldır?

Letonya mutfağı tipik olarak tarım ürünlerinden oluşmaktadır. Letonya'nın Baltık Denizi'ndeki konumu nedeniyle balık yaygın olarak tüketilmektedir. Letonya mutfağı komşu ülkelerden etkilenmiştir. Letonya tariflerinde patates, buğday, arpa, lahana, soğan, yumurta ve domuz eti gibi malzemeler bulunmaktadır. Oldukça yağlı olan Letonya yemekleri çok az baharat ile hazırlanmaktadır. Letonyalıların ulusal temel gıda olarak kabul ettikleri Rupjmaize, çavdardan yapılan kara bir ekmektir

Letonyalılar genellikle günde üç öğün yemek yemektedirler. Letonya’da kahvaltı normalde hafiftir ve genellikle süt ile birlikte bir sandviç veya omletten oluşmaktadır. Letonyalılar, öğle yemeklerini günün ana öğünü olarak kabul etmektedirler. Letonyalıların çorba ile başladıkları öğle yemekleri geniş bir menüye sahip olur ve genellikle tatlı da içermektedir. Letonya’da günün son yemeği olan akşam yemeği, Letonyalıların bir kısmı tarafından hafif bir yemek ile geliştirilmesine rağmen bazıları büyük yemek yemeyi tercih etmektedirler. Son yıllarda, hazır veya dondurulmuş yemek tüketimi Letonya’da yaygınlaşmaktadır.

Mevsimsel ürünlerin kullanımı Letonya yemekleri için önem arz etmekte olup yemeklerin tatlarında fark yaratmaktadır. Letonya’nın başkenti Riga, 2017 yılında ise Avrupa Gastronomi Bölgesi olarak seçilmiştir. Riga’da bulunan Riga Merkez Çarşısı’nda Letonya mutfağına özgü lezzetlerin satışı oldukça yaygındır.

Letonya'da Hangi Dinlere İnanılır?

Hristiyanlık, Letonya’daki en yaygın dini inançtır. Avrupa Komisyonu’na bağlı olarak faaliyet gösteren Eurobarometer tarafından 2010 yılında yapılan ankette; Letonyalıların %38’i tanrıya, %48’i ise bir tür ruh ya da yaşam gücü olduğuna inandıklarını belirtirken %11’i herhangi bir ruh, yaşan gücü ya da tanrı olduğuna inanmadıklarını beyan etmişlerdir.

Avrupa Komisyonu’nun bir kuruluşu olan Eurobarometer tarafından 2015 yılında yapılan ankette toplanan verilerine göre Letonya’da inanılan dinler aşağıda listelenmiştir.

• %76.7 Hristiyan
  • Katolik %26.2
  • Ortodoks %24
  • Protestan %16.6
  • Diğer Mezhepler %9.9
• %17.3 Agnostik
• %4.7 Ateist
• %1.4 Diğer İnançlar

Toplumun dini inanç yapısı bakımından farklı dinlere ayrılması resmi bir Letonya dini olmaması ve hoşgörü olması nedeniyle ülkede dini inanç özgürlüğü bulunmaktadır.

Letonya Tarihindeki 3 Büyük Olay Nedir?

1199’da Livonya Piskoposu ilan edilen Piskopos Albert’in 1200’de 23 gemi ve 500 Haçlı askeri ile Riga’yı kurması, 1994 Sovyet İşgali ve Letonya’nın 21 Ağustos 1991’de Sovyetler Birliği’nden tam bağımsızlığını deklare etmesi ile 1 Ocak 2004 tarihinde Letonya’nın Avrupa Birliği üyesi olması Letonya’nın tarihinde gerçekleşen önemli olaylar arasında yer almaktadır.

Orta Çağ’ın başlarında Viking ticaretinin merkezi olarak gelişen Letonya, 12. yüzyılın ortalarında Alman tüccarlar tarafından da ziyaret edilmeye başlanmıştır. Letonya’nın Hristiyanlaştırılması için 1199’da Livonya Piskoposu ilan edilen Alman asıllı Piskopos Albert, 1200’de 23 gemi ve 500 Haçlı askeri ile Riga’ya ayak basmıştır. Letonya, asırlardır süren Alman, İsveç, Polonya-Litvanya ve Rus yönetiminden sonra 18 Kasım 1918'de bağımsızlığını ilan etmiş ise de 23 Ağustos 1939 tarihinde Kızıl Ordu tarafından işgal edilerek Sovyetler Birliği'ne zorla dahil edilmesi ile bağımsızlığı 21 Ağustos 1991’e kadar kesintiye uğramıştır. Letonya tarihi; Alman, İsveç ve Rus devletlerinin izlerini taşımaktadır.

Letonya Yer Şekilleri Nasıldır?

Letonya’nın yüzölçümü 64.589 kilometrekaredir. Ormanları ile ünlü Letonya’da 34.964 kilometrekare orman arazisi bulunmaktadır.

Letonya, ülke topraklarının %42’sini kaplayan çam, karaçam, huş, kavak ve ladin gibi ağaç türlerinin gözlemlendiği geniş ormanlara ev sahipliği yapmaktadır. Letonya’nın en karakteristik özelliği olarak kabul edilen ormanları ile Avrupa'nın en yeşil ülkeleri arasında yer almaktadır. Letonya’da ormanların kullanımına ilişkin ilk kanun ve yönetmelikler 16. yüzyılda kabul edilmiştir. Kurzeme bölgesinde yer alan Usma Gölü’ndeki ormanlar ile kaplı Moricsala adası 1913 yılında Letonya’nın ilk korumaya alınan ormanı olmuştur.

Doğu Avrupa Platosunda yer alan Letonya’nın çevresinde hiç dağ bulunmamaktadır.

Letonya topraklarının yaklaşık %98'inin rakımı 200 metrenin altında kalmaktadır. Dağlık bir ülke olmayan Letonya’nın en yüksek noktası, Vidzeme bölgesinin güneyinde yer alan ve deniz seviyesinden 312 metre yükseklikteki Gaiziņkalns'dır.

Letonya’nın en büyük gölü olan Lubāns yaklaşık 81 kilometrekare alana sahiptir. Letonya’nın en derin gölü olan Drīdzis 65 metre derinliktedir. Letonya topraklarından geçen en uzun nehir, toplam uzunluğu 1.005 kilometre olan Daugava Nehridir. Daugava Nehri’nin 352 kilometresi Letonya topraklarında bulunmaktadır.

Engebesiz arazisi, ormanları, nehirleri ve gölleri ile Letonya coğrafyası, insan yaşamı için oldukça elverişli bir alan sunmaktadır.

Letonya İklimi Nasıldır?

Letonya’da sıcak ve kuru yazlar ile oldukça şiddetli kışların yaşandığı nemli karasal olarak tanımlanan bir iklim gözlemlenmektedir. Kıyı bölgeleri, özellikle batı kıyıları daha serin yazlar ve daha ılıman kışlar ile daha ılıman bir iklime sahipken, doğu kesimler daha sıcak yazlar ve daha sert kışlar ile daha karasal bir iklim sergilemektedir.

Letonya, neredeyse eşit uzunlukta dört belirgin mevsime sahiptir. Letonya’da ortalama sıcaklığın -6°C olan kış mevsimi, Aralık ayının ortasında başlayarak Mart ayının ortasına kadar sürmektedir. Letonya’da ortalama sıcaklığın 19°C olduğu yaz mevsimi, Haziran ayında başlayarak Ağustos ayına kadar sürmektedir. İlkbahar ve sonbahar mevsimleri Letonya’da oldukça ılıman yaşanmaktadır. Yıllık ortalama yağış miktarı 667mm olan Letonya’da en yağışlı aylar Temmuz ve Ağustos; en az yağışlı aylar ise Şubat ve Mart olarak ölçülmüştür.

Letonya toprakları verimli ovalara ev sahipliği yapmaktadır. Letonya’da yetişen tarım ürünleri arasında en önemlisi çavdar olmak üzere buğday, yulaf, keten, arpa, patates, soğan, havuç ve şeker pancarı yer almaktadır. Letonya’nın en karakteristik özelliği olarak kabul edilen ormanları ile Avrupa'nın en yeşil ülkeleri arasında yer almaktadır. Çam, karaçam, huş, kavak ve ladin; Letonya ormanlarında görülen en yaygın ağaç türleri arasında yer almaktadırlar.

Sıcak ve kuru yazlar ile oldukça şiddetli kışların yaşandığı Letonya İklimi, tipik Avrupa Karasal İklimi olarak tanımlanmaktadır. Letonya’da ilkbahar mevsiminde yaza göre daha fazla yağmur yağsa da turistler genellikle günlerin sıcak ve gecelerin serin olduğu Mayıs ve Eylül ayları arasında ülkeyi ziyaret etmektedirler.

Letonya'ya Benzer Diğer Ülkeler Hangileridir?

Letonya’nın yaşam koşulları, mimarisi, kültürü, ekonomik veya sosyal yapısı ile benzer olduğu ülkeler aşağıda listelenmiştir.

• Estonya
• Litvanya
• Belarus
• Rusya

Letonya; benzer kültürleri, birbirleri ile bağlantılı tarihleri ve yakın coğrafyaları ile en çok diğer Baltık Ülkeleri olan Estonya ve Litvanya ile benzerlik göstermektedir.