Cezayir Tarihi

Cezayir Tarihi Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Cezayir’in tarihi çoğunlukla Mağrip olarak adlandırılan Kuzey Afrika’nın kıyı ovasında gerçekleşmiştir, ovanın göç yolu üzerinde olması nedeniyle Cezayirli yerli halk büyük ölçüde Kartacalı, Romalı ve Berberi halklarından etkilenmiştir.

7. yüzyıla kadar Berberiler ardından Romalılar tarafından yönetilen Cezayir, 8. yüzyılın başlarında Müslüman Araplar tarafından fethedilmiştir. 1500’lü yıllarda Kuzey Afrika’daki İspanyol yayılmacı politikası, Cezayir kıyılarındaki birçok kasaba ve karakolun işgali ile sonuçlanmıştır. 16. yüzyıla kadar Araplar tarafından yönetilen Cezayir, 1516’da Osmanlı tarafından ele geçirilmiştir. Osmanlı hükmü sırasında yarı bağımsız olan Cezayir, 1834’te Fransa işgalinin ardından Fransız sömürgesi olmuştur. Cezayir Bağımsızlık Savaşı’nın ardından, 1962’de Fransız sömürge yönetimi Evian Anlaşmalarının imzalanması ile son bulmuştur. Bağımsızlığın ardından Ahmed ben Bella ilk Cumhurbaşkanı olmuştur.

Tek partili devlet politikası uygulayan Cezayir 1989’da çok partili hayata geçmiştir. İslami Kurtuluş Partisi’nin kurulması ve seçimleri kazanmasının ardından Cezayir hükümeti tarafından uygulanan politikalar 1990’lı ve 2000’li yıllarda ülkede iç savaş ile sonuçlanmıştır. 2022 yılında Abdülmecid Tebbun’un Cumhurbaşkanı olduğu Cezayir ekonomisi büyük ölçüde petrole bağımlıdır ve işsizlik oranları yüksektir.

Cezayirlilerin Kökeni Nereye Dayanır?

Cezayirlilerin kökeni Arap ve Berberilere dayanmaktadır. Berberiler, 7. yüzyılda Arap kabilelerinin gelmesinden önce Cezayir’de yaşamışlardır. Çoğu Cezayirli, dil ve kimlik bakımından Berberi-Arap karışık bir kökene sahiptir.

Cezayir Tarihindeki Önemli Dönemler Nelerdir?

Cezayir tarihinin önemli dönemleri aşağıda listelenmiştir.

  • Cezayir’de tarih öncesi dönem
  • Roma İmparatorluğu döneminde Cezayir
  • Ortaçağ’da Cezayir
  • Cezayir’de İspanyol enklavları dönemi
  • Osmanlı döneminde Cezayir
  • Cezayir’de Fransız hakimiyeti
  • Cezayir bağımsızlık tarihi

Tarih Öncesi Dönemde Cezayir Nasıldır?

Tarih Öncesi Dönemde Cezayir Nasıldır?
Tarih Öncesi Dönemde Cezayir Nasıldır?

Tarih öncesi dönem, medeniyet ve yazı öncesi dönemi kapsamaktadır. Dünya genelinde farklı toplumların farklı zaman dilimlerinde yazıyı keşfetmesi nedeniyle tarih öncesi dönem coğrafi bölgelere göre değişmektedir. Tarih öncesi dönemde Cezayir’de hayvanlar evcilleştirilmiş ve tarıma geçilmiştir. Güneydoğu Cezayir’deki Tassili n’Ajjer Ulusal Parkı’nda bulunan mağara resimlerinde tasvir edilen tarım ve hayvancılık, klasik döneme kadar hakim olmuştur.

M.Ö. 202-40 yılları arasında günümüz Cezayir bölgesinde bulunan Numidia Krallığı Cezayir ve Berberiler tarihindeki ilk büyük devletlerden biridir. M.Ö. 2. yüzyılda Numidia Krallığı, kral Masinissa öncülüğünde Berberi Krallığı ile birleşmiştir.

Cezayir'de Roma İmparatorluğu Dönemi Nasıldır?

Cezayir'de Roma İmparatorluğu Dönemi Nasıldır?
Cezayir'de Roma İmparatorluğu Dönemi Nasıldır?

Roma İmparatorluğu, Roma Cumhuriyeti’nin çöküşünün ardından M.Ö. 27’de kurulan ve M.S. 1453’de sona eren bir imparatorluktur. Roma İmparatorluğu döneminde Cezayir’de Madghacen Numidyalıların bağımsız krallıklarının kralıydır. 2. yüzyılda Hristiyanlığın Cezayir’e ulaşmasıyla bazı yerleşim bölgeleri Hristiyanlaşmış ve bazı Berberi kabileleri toplu halde din değiştirmiştir.

Batı Roma İmparatorluğu’nun çökmesiyle Cezayir, Vandal Krallığı kontrolüne girmiştir. Doğu Roma İmparatorluğu Cezayir’i Vandallardan fethetmiş ve ülkeyi Afrika Eksarhlığı’na dahil etmiştir.

Ortaçağ'da Cezayir Tarihi Nasıldır?

Ortaçağ'da Cezayir Tarihi Nasıldır?
Ortaçağ'da Cezayir Tarihi Nasıldır?

Ortaçağ, M.S. 476’da Roma’nın düşüşü ile 14. yüzyıl Rönesans’ın başlangıcı arasındaki dönemdir. Ortaç döneminde Cezayir’de Musa bin Nusayr liderliğindeki Emevi fethi ile Arap kolonizasyonu başlamıştır. İslam ve Arapçanın etkisiyle din, dil, sosyal, ekonomik ve kültürel alanlarda Araplaşma yaşanmıştır.

Ortaçağ’da Kuzey ve Batı Afrika’da, İspanya’da, Mısır’da ve Sicilya’d birkaç Berberi hanedanı ortaya çıkmıştır. Zirid, Banu Ifran, Maghrawa, Almoravid Hammadid, Almohad Halifeate, Marinid, Zayyanid, Wattasid, Meknes, Hafsid ve Fatimi handelanları öne çıkan Berberi hanedanlarıdır.

Cezayir'de İspanyol Enklavları Dönemi Nasıldır?

Cezayir'de İspanyol Enklavları Dönemi Nasıldır?
Cezayir'de İspanyol Enklavları Dönemi Nasıldır?

İspanyol enklavları Kuzey Afrika’da İspanyolların yaşadığı bölgeye verilen isimdir. İspanyol yayılmacı politikası sonucunda Cezayir’de bulunan yerleşim yerleri 4.000 Cezayirlinin katledilmesi ve 8.000 kişinin esir alınması sonucunda İspanya tarafından ele geçirilmiştir. Cezayir 1529’da Osmanlı tarafından ele geçirilmesiyle Kanuni Sultan Süleyman’ın kontrolü altına girmiştir.

Osmanlı Döneminde Cezayir Tarihi Nasıldır?

Osmanlı Döneminde Cezayir Tarihi Nasıldır?
Osmanlı Döneminde Cezayir Tarihi Nasıldır?

Osmanlı Dönemi 14. ve 20. yüzyılın başlarında Güneydoğu Avrupa, Batı Asya ve Kuzey Afrika’nın çoğunu kontrol eden Osmanlı İmparatorluğu’nu kapsamaktadır. Cezayir Osmanlı Dönemi’ne Khair ad Din’in naipliği altında girmiştir. 300 yıl boyunca Cezayir, başkenti Cezayir olan bir naiplik altında Osmanlı İmparatorluğu’nun bir devleti olmuştur. Cezayir, Osmanlı İmparatorluğu’nun bir parçası olmasına rağmen, Osmanlı hükümetinin ülke üzerinde güçlü bir etkisi olmamıştır.

Cezayir'de Fransız Hakimiyeti Dönemi Nasıldır?

Cezayir'de Fransız Hakimiyeti Dönemi Nasıldır?
Cezayir'de Fransız Hakimiyeti Dönemi Nasıldır?

Cezayir Fransız Hakimiyeti dönemi, Fransız İkinci Cumhuriyeti’nin 1848’de Cezayir’i Fransa’nın ayrılmaz bir parçası ilan etmesinden sonra bağımsızlık savaşına kadar yaşanan dönemdir. Cezayir’de Fransız sömürgeciliği sırasında yüzlerce yıllık sarayları ve önemli binaları yok edilerek yerel kültür ortadan kaldırılmaya çalışılmıştır. Fransa hakimiyeti boyunca Cezayirlilere ve kültürlerine karşı birçok ayrımcı yasa çıkarılmıştır.

Cezayir'in Bağımsızlık Tarihi Nasıldır?

Cezayir'in Bağımsızlık Tarihi Nasıldır?
Cezayir'in Bağımsızlık Tarihi Nasıldır?

Cezayir Bağımsızlık Savaşı olarak da adlandırılan Cezayir Savaşı, 1954-1962 yılları arasındaki Cezayir’in Fransa’dan bağımsızlığını kazanmak için başlattığı savaştır. 1954’te Ulusal Kurtuluş Cephesi (FLN), Fransa’ya karşı bir gerilla savaşı başlatmış ve bağımsız bir Cezayir devleti kurmak için Birleşmiş Milletler’den diplomatik tanınma talep etmiştir.

1962’de Fransız Cezayir’inde yapılan referandum sonucunda 3 Temmuz’da Cezayir’in bağımsızlığı ilan edilmiştir. 8 Eylül 1963’te ilk Cezayir Anayasası kabul edilmiştir. Ahmed Ben Bella, Ulusal Kurtuluş Cephesi’nin ve ordunun desteğini alarak Cezayir’in ilk cumhurbaşkanı seçilmiştir.

Cezayir Bağımsızlığını Ne Zaman İlan Etmiştir?

Cezayir kuruluş tarihi 5 Temmuz 1962’dir. Cezayir Savaşı 19 Mart’ta Evian Anlaşmaları sonucunda ilan edilen resmi bir ateşkes ile sona erdirilmiştir, anlaşma ile Cezayir’in bağımsız bir ulus olarak statüsü kabul edilmiştir.

Cezayir Demokratik Halk Cumhuriyeti Bayrağı Ne Zaman Kabul Edilmiştir?

Cezayir Demokratik Halk Cumhuriyeti Bayrağı Ne Zaman Kabul Edilmiştir?
Cezayir Demokratik Halk Cumhuriyeti Bayrağı Ne Zaman Kabul Edilmiştir?

Cezayir Demokratik Halk Cumhuriyeti bayrağı 3 Temmuz 1962 yılında kabul edilmiştir.

Cezayir’in önde gelen inancı İslam’ın bir sembolü olan yeşil ve beyaz iki eşit dikey çubuk üzerine kırmızı hilal ve yıldızdan oluşan Cezayir bayrağı boyutu 2:3 oranındadır.

Cezayir Anayasası Ne Zaman Kabul Edilmiştir?

Cezayir Anayasası ilk olarak 1963 yılında kabul edilmiştir. Cezayir Anayasası 7 bölüm ve 240 maddeden oluşmaktadır.

Cezayir’in Siyasi Tarihi Nasıldır?

Cezayir siyasi tarihi tekrarlanan istilalardan meydana gelmektedir. Yıllar boyunca süregelen Berberi, Roma, Arap, Osmanlı, İspanyol ve Fransız istilarından önemli ölçüde etkilenen Cezayir, 1962’de bağımsızlığını kazanmıştır. Cezayir Demokratik Halk Cumhuriyeti’nin kurulmasından sonra Ulusal Kurtuluş Cephesi laik-sosyalist politikalarıyla 10 yıl hüküm sürmüştür.

Cezayir’de bir İslam devleti kurmayı amaçlayan taban tarafından İslami diriliş hareketi başlatılmıştır. Genel hatlarıyla Cezayir politikası, Fransız ve İslam hukuku temelli çok partili bir sosyalist devletten oluşmaktadır.

Cezayir; Tunus, Libya, Nijer ve diğer Afrika ülkeleriyle dostane ilişkilere sahiptir. Cezayir, Afrika’nın kalkınması için diğer Afrika ülkeleriyle işbirliği kurmaktadır ve Arap Mağrip Birliği’nin diğer bölgesel Arap ülkeleriyle yeniden canlandırılmasına öncülük etmiştir.

16. yüzyıldan 1830’a kadar Osmanlı Cezayir’i olarak bilinen Cezayir ile Türkiye arasında 500 yıllık bir dostluk bulunmaktadır. Türkiye ve Cezayir arasındaki dostluğun sembolü olan Keçiova Camii 2017 yılında Türk sermayesi ile restore edilmiştir.

Cezayir Tarihindeki Önemli Antlaşmalar Nelerdir?

Cezayir tarihindeki önemli antlaşmalar aşağıda listelenmiştir.

  • Cenevre Protokolü
  • Paris Anlaşması
  • Arap Mağrip Birliği Antlaşması
  • Afrika Birliği Anlaşması
  • Afrika Ekonomik Topluluğu Antlaşması
  • Ottowa Sözleşmesi
  • Madrid Antlaşması

Cezayir'in Coğrafyası Ülke Tarihini Nasıl Etkilemiştir?

Cezayir kuzeyde Akdeniz’e kıyısı olan, batı Kuzey Afrika’da yer alan büyük bir ülkedir. Batıda Fas, güneybatıda Moritanya ve Mali, güneydoğuda Nijer, doğuda Libya, kuzeydoğuda Tunus ile komşu Cezayir doğudan gelen göçler ve komşu ülke etkileriyle Arap kültürünü ve İslam dinini benimsemiştir.

İspanya ve İtalya deniz sınırını paylaşan Cezayir Akdeniz’e olan hakimiyeti nedeniyle tarih boyunca çeşitli ülkeler tarafından işgal edilmiştir. Doğal kaynak rezervleri nedeniyle Fransa tarafından işgal edilen Cezayir coğrafyası, dünyada en büyük onuncu doğalgaz rezervine ve on altıncı petrol rezervine sahiptir.

Cezayir Tarihini Anlatan Sinema Filmleri Nelerdir?

Cezayir Tarihini Anlatan Sinema Filmleri Nelerdir?
Cezayir Tarihini Anlatan Sinema Filmleri Nelerdir?

Cezayir tarihini anlatan filmler aşağıda listelenmiştir.

  • Günün Geceye Borcu (What the Day Owes the Night, 2012)
  • Kor Yıllarının Tarihi (1975)
  • Kanunsuzlar (Hors-la-loi, 2010)
  • The Winds of the Aures (1967)
  • Cezayir Savaşı (1966)
  • İnsanlıktan Uzakta (2014)
  • Heliopolis (2021)

Cezayir’in 1962’da bağımsız bir ulus haline gelmesi sonucunda, 1960’lar ve 1970’ler Cezayir yapımı filmler Cezayir Bağımsızlık Savaşı’nı konu edinmiştir. Fransız sömürge yönetiminden kurtuluştan hemen sonraki yıllarda Cezayir filmleri özgürlük savaşçısı sineması olarak bilinen savaş sonrası baskın tarzın özelliklerini benimsemiştir ve filmlerde sıklıkla dekolonizasyon, Cezayir Savaşı ve gençliğin kötü durumu işlenmiştir.

Cezayir'in Popüler Tarihi Yerleri Nerelerdir?

Cezayir'in Popüler Tarihi Yerleri Nerelerdir?
Cezayir'in Popüler Tarihi Yerleri Nerelerdir?

Cezayir’in popüler tarihi yerleri aşağıda listelenmiştir.

  • Cezayir Kasbahı
  • Şüheda Anıtı
  • Moritanya Kraliyet Mozolesi
  • Timgad Antik Şehri
  • Keçiova Camii
  • Ketşava Camii
  • Beni Hammad Kalesi
  • Santa Cruz Şapeli

Tarihi boyunca çeşitli milletler tarafından işgal edilen Cezayir tarihi yerler açısından oldukça zengin bir ülkedir. Osmanlı Dönemi’nden kalma camii ve tarihi mekanları ziyaret etmek isteyen T.C. vatandaşlarının Cezayir’e seyahat için turistik vize alması gerekmektedir. Türkiye’deki Cezayir konsolosluklarına şahsen ya da akredite acenteler aracılığıyla Cezayir turistik vize başvurusu yapılabilmektedir.

Utku Urfa Yazan: Utku Urfa

Utku Urfa graduated from Trakya University in 2020 with a bachelor's degree in Translation and Interpreting. After taking the role of both the copywriter and content editor at vizem.net in July 2021, Utku is currently working as EU Area Senior Consultant since July 2022.

Paylaş: