Malta Kültürü ve Gelenekleri Nelerdir?

Malta’nın Dini Kültürü Nasıldır?

Malta’nın dini kültürü, Hristiyanlık dininin Katolik Hristiyanlık, Ortodoks Hristiyanlık, Protestan Hristiyanlık mezheplerinin etkilediği, Noel arifesi, Kutsal Cuma, Aziz Paul Günü gibi günleri kapsayan ve kiliseye gitme, şenlik düzenleme, ziyafet verme gibi davranışlardan oluşan kültürdür.

Malta’da Katolik Hristiyanlar nüfusun %83’ünü, diğer Hristiyan mezhepleri %7’sini, diğer dinler %6’sını ve herhangi bir dine mensup olmayanlar %4’ünü oluşturmaktadır.

Malta dini özgürlüklere önem veren bir ülke olsa da Malta anayasına göre Malta’nın resmi dini Katolik Hristiyanlık’tır.

Malta’nın Mitolojik Kültürü Nasıldır?

Malta’nın mitolojik kültürü, milattan önce 3000’lerde inşa edilmiş tapınak olduğu tahmin edilen 2 arkeolojik alana ev sahipliği yapsa da, köklü bir kültür değildir; fakat Hristiyanlığın 5. ve 6. yüzyılda adada etkisini arttırmasıyla beraber Maltalılar birçok Hristiyan mitini kendilerine uyarlamışlardır.

Yunan mitolojisinin en büyük mitlerinden birisi olan Atlantis sıklıkla Malta ile ilişkilendirilmektedir.

Malta Edebiyat ve Sanat Kültürü Nasıldır?

Malta’da edebiyat ve sanat 15. yüzyıl döneminden beri gelişmiş ve dünyaca bilinen sanatçılar ve yazarlar ortaya çıkarmıştır. Maltaca tüm Avrupa dilleri arasında en son standart bir yazı formuna kavuşmuş olan dildir. Maltacanın yazılı formları 15. yüzyılda ortaya çıkmaya başlamış olsa da standart bir forma ulaşması 19. yüzyılda olmuş ve ancak 1936’da resmi statü kazanmıştır.

Malta’nın en çok bilinen sanatçıları ve edebiyatçıları aşağıda listelenmiştir.

• Pietru Caxaro
• Ruzar Briffa
• Marjanu Vella
• Anton Buttigieg
• Dun Karm Psail
• Ray Buttigieg
• Pierre J. Mejlak
• Francis Ebejer
• Immanuel Mifsud
• Joe Friggieri
• Oliver Friggieri
• Carlo Gimach

Sahip olduğu bilinen en eski eski yazı, Pietru Caxaro tarafından 15. yüzyılda yazılmış Il-Kantilena olan Malta edebiyatı, günümüze doğru gelen yüzyıllarda sıklıkla eser üretememiştir ;fakat özellikle 20. yüzyıldan itibaren çağdaş edebiyatçılar aracılığıyla güçlü bir gelenek haline gelmiştir.

Pietru Caxaro Kimdir?

Pietru Caxaro, 15. yüzyılda yaşamış Maltalı bir Orta Çağ filozofudur.

Kendi döneminin düşüncesel yapısını yalınlıkla yansıtan Pietru Caxaro, Orta Çağ Hristiyan hümanizminin en önemli isimlerinden olarak kabul edilmektedir.

Maltaca dilinde yazılmış bilinen en eski eser Pietru Caxaro’ya ait olan Il-Kantilena’dır.

Ruzar Briffa Kimdir?

Rużar Briffa, 1906 ve 1963 yılları arasında yaşamış Maltalı bir şair ve dermatologdur. Rużar Briffa, tıp fakültesini bitirdikten sonra deri hastalıkları ve özellikle cüzzam üzerine uzmanlaşmıştır. Çok fazla eseri bulunmayan Rużar Briffa’nın, kendi hayatında yayınladığı bir kitap da yoktur. Rużar Briffa, şiirlerinin çoğunu küçük not kağıtlarına ve sigara paketlerinin sarıldığı kağıtlara yazmıştır.

Rużar Briffa, Maltalı ünlüler arasında önemli bir yerdedir ve Malta edebiyatının en önemli isimleri arasındadır.

Marjanu Vella Kimdir?

Marjanu Vella, 1927 ve 1988 yılları arasında yaşamış Maltalı bir din adamı ve şairdir.

Birçok şiiri İngilizce ve İtalyancaya çevrilen Majanu Vella’nın şiir kitapları arasında; Gizimin ahmar, Hitan tas-sejjieh, Gargir mall-Herza ve Qoffa rih gibi eserler yer almaktadır.

Anton Buttigieg Kimdir?

Anton Buttigieg, 1912 ile 1983 yılları arasında yaşamış Maltalı bir politikacı ve şairdir. Anton Buttigieg 1976’dan 1981’e kadar Malta’nın ikinci Cumhurbaşkanı olarak görev yapmıştır.

Anton Buttigieg’in şiir kitapları arasında; Mill-Gallarija ta’ Żgħożiti, Fanali bil-Lejl, Il-Għanja tas-Sittin ve Ejjew nidħku ftit ieħor gibi eserler bulunmaktadır.

Dun Karm Psaila Kimdir?

Dun Karm Psaila ya da gerçek adıyla Carmelo Psaila, 1871 ve 1961 yılları arasında yaşamış “Malta ozanı” lakabıyla bilinen şair, rahip ve halk ozanıdır. Dun Karm hayatı boyunca birçok ilahi ve milli şarkı yazmış ve bestelemiştir. Dun Karm özellikle erken döneminde yazdığı şiirler olmak üzere şiirlerinin çoğunluğunu İtalyanca olarak kaleme almıştır. Dun Karm’ın Maltaca olan eserleri arasında; Quddiem Xbieha tal-Madonna, Il-Musbieħ tal-Mużew ve Il-Vjatku yer almaktadır.

Ray Buttigieg Kimdir?

Ray Buttigieg, 1955 doğumlu Maltalı müzisyen ve şairdir. Ray Buttigieg, Amerika’da yaşamaktadır ve eserlerinin çoğu İngilizce dilindedir. Ray Buttigieg’in Maltaca yazdığı şiirler arasında Pellegrinaġġ tas-Santwarju tal-Qalb ve Rubáiyát is-Cykx gibi eserler bulunmaktadır.

Pierre J. Mejlak Kimdir?

Pierre J Mejlak, 1982 doğumlu Maltalı bir romancı ve kısa öykü yazarıdır. Pierre J. Mejlak; çocuklar için kitaplar, uyarlamalar, bir roman ve iki kısa öykü koleksiyonu yayımlamıştır. Pierre J. Mejlak, aralarında Malta Edebiyat Ödülü, üç Malta Ulusal Kitap Ödülü, Commonwealth Deneme Yazma Ödülü, Sea of Words Kısa Öykü Ödülü ve 2014 Avrupa Birliği Edebiyat Ödülü dahil olmak üzere çok sayıda ödül kazanmıştır. Pierre J Mejlak’ın roman ve kısa öykü türündeki eserleri arasında; Qed Nistenniek Nieżla max-Xita, Dak li l-Lejl Iħallik Tgħid ve Meta Nstabu l-Anġli gibi eserler bulunmaktadır.

Francis Ebejer Kimdir?

Francis Ebejer, 1925 ve 1993, yılları arasında yaşamış Maltalı bir oyun yazarı ve roman yazarıdır.

Francis Ebejer, 7’si İngilizce ve biri Maltaca olmak üzere 8 roman yazmıştır. Francis Ebejer elliden fazla drama oyunu yazmış ve onlarca tiyatro oyununu Maltacaya uyarlamıştır. Francis Ebejer tarafından yazılan en başarılı üç oyun; Vaganzi tas-Sajf (1962), Boulevard (1964) ve Menz (1967) olmuştur.

Immanuel Mifsud Kimdir?

Immanuel Mifsud, 1967’te Malta’nın Paola şehrinde doğmuş bir şair ve nesir yazarıdır. Immanuel Mifsud, altı kısa öykü koleksiyonu, altı şiir koleksiyonu ve ayrıca birçok çocuk öyküsü kaleme almıştır. Immanuel Mifsud’un önemli eserleri arasında; Stejjer ta’ Nies Koroh, L-Istejjer Strambi ta’ Sara Sue Sammut ve Fid-Dlam tal-Lejl Ħarisna bulunmaktadır.

Joe Friggieri Kimdir?

Joe Friggieri, 1946 doğumlu felsefe profesörü ve Malta Üniversitesi senato üyesi olmakla beraber şair, oyun yazarı ve tiyatro yönetmenidir. Joe Friggieri’nin önemli eserleri arasında; L-Istejjer tar-Ronnie (1992), In-Nisga tal-Hsieb No. 1 (2000), In-Nisga tal-Hsieb No. 2 (2007) ve Aktar Stejjer tar-Ronnie (2010) gibi eserler bulunmaktadır.

Oliver Friggieri Kimdir?

Oliver Friggieri, 1947 ile 2020 yılları arasında yaşamış Maltalı bir şair, romancı, edebiyat eleştirmeni ve filozoftur. Oliver Friggieri, Malta Üniversitesi’nde ders verirken, Dun Karm, Rużar Briffa ve diğer klasik Maltalı edebiyatçıları incelemiştir. Oliver Friggieri, Maltaca edebi tarih ve eleştirinin kurulmasına öncülük eden isimler arasında yer almıştır. Oliver Friggieri’nin önemli eserleri arasında; Fil-Parlament ma Jikbrux Fjuri, La Jibbnazza Niġi Lura ve L’esperienza leopardiana di un poeta maltese gibi eserler bulunmaktadır.

Carlo Gimach Kimdir?

Carlo Gimach, 1651 ve 1730 yılları arasında yaşamış Maltalı bir mimar, mühendis ve şairdir. Carlo Gimach’ın kendi döneminde oldukça popülerleşen bir dizi şiir ve diğer edebi eserler yazdığı bilinmektedir, ancak 1714’te yazdığı bir kantat dışında hiçbir eseri günümüze ulaşamadan kaybolmuştur.

Malta Yemek Kültürü Nasıldır?

Malta yemek kültürü Malta tarihini yansıtmaktadır; İspanyol, Fransız, Provençal ve diğer Akdeniz mutfaklarından etkilerin yanı sıra, İngilizlerin Malta’yı işgalinin ardından gelişen İngiliz mutfak etkisi ile coğrafi ve kültürel yakınlığın sonucu olarak güçlü İtalyan etkileri Malta mutfağında görülebilmektedir. Birçok yemek malzemesi için dışarıya bağlı olması ve önemli bir deniz ticareti merkezi olması tarihi boyunca Malta yemek kültürünün dış etkenlerden çok fazla etkilenmesine yol açmıştır. Geleneksel Malta haşlanmış tavşanı, genellikle Malta’nın ulusal yemeği olarak tanımlanmaktadır. Deniz ürünleri, hamur işleri ve domuz eti Malta mutfağının ayrılmaz parçalarındandır. Malta’da içecek kültürü bakımından en görünür ürün, adada yapımı ve ticareti Fenikeliler tarafından iki bin yıl öncesine kadar yapılan şaraptır.

Malta Halk Dansı Kültürü Nasıldır?

Malta halk dansları, diğer Güney Avrupa halk danslarına benzemekle beraber oldukça hareketli ve neşeli ezgilere sahip folk müzikler eşliğinde eşli ya da toplu olarak icra edilen danslardır. Malta halk dansı kültürü içindekiler genellikle rengarenk kıyafetler giymektedirler. Malta’da halk dansları genellikle għana ismi verilen yöresel müzikler eşliğinde yapılmaktadır.

Malta Yöresel Kıyafetleri Nasıldır?

Malta yöresel kıyafetlerinin en ikoniği, Malta’da tüm yetişkin kadınların yüzyıllarca giydikleri għonnella ya da diğer ismiyle faldettadır. Tüm kafayı genişçe saran bir pelerin ve başlık birleşimi olan għonnella, 1950’lerden itibaren çok daha az giyilmeye başlamış ve 1970’lere gelindiğinde sadece yaşlılar tarafından giyilir hale gelmiştir. 1991’de günlük hayatında għonnella giyen son insan hayatını kaybetmiştir.

Malta Spor Kültürü Nasıldır?

Malta spor kültürü futbol merkezlidir. Birçok Maltalı, özellikle İngiliz ve İtalyan milli takımlarının maçlarını hevesle takip etmektedir. Malta’nın da kendi milli takımı olsa da, Maltalılar uluslararası maçlarda İngiltere ya da İtalya milli takımını desteklemekte; eğer bu takımlar başarılar kazanırsa Malta Adaları’nın her yerinde sokak partileri ve eğlenceler düzenlenmektedir.

Malta’da yaygın bir spor çeşitlerinden birisi, bocce oyununun yerel bir çeşidi olan boċċidir. Boċċi oyunu; iri taneli kumla kaplı pürüzsüz bir yüzeyde, üçer kişilik takımlarla oynanmaktadır. Boċċi kulüpleri tüm Malta’da yaygındır.

At yarışları Malta’da 15. yüzyıldan beri düzenlenmektedir. Aziz Yuhanna Şövalyeleri hakimiyetinden beri düzenlenen at yarışları, Malta’da önemli yerini korumaya devam etmektedir.

Malta Müzik Kültürü Nasıldır?

Malta müzik kültüründeki en popüler türlerden biri għanadır. Għana mısraları, sıklıkla Sicilya baladının ve Arap ezgilerinin karışımı olarak tanımlanmaktadır. Għana, Maltaca şarkı demektir.

Çağdaş għana çeşitleri arasında en popüler olan üç tür; Spirtu Pront, Tal-Fatt ve Fil-Gholi olarak isimlendirilen türlerdir.

Malta Caz Festivali, Malta’da her yıl temmuz ayında düzenlenen ve Festivals Malta tarafından düzenlenen yıllık bir müzik etkinliğidir. Malta Caz Festivali; Valetta sahilinde, Liesse Kilisesi’nin dışında yapılmaktadır.

Malta’da Eğlence Kültürü Nasıldır?

Malta’da eğlence kültürü, adanın yaşlı ve katı Katolik sakinlerine rağmen turizm, ticaret ve ekonomik aktivitenin bir sonucu olarak oldukça hareketlidir ve Malta’nın dört bir yanına yayılmıştır.

Malta’da birçok DJ’in ziyarete geldiği gece kulüplerinde; Euro-beat, House, chill-out, R&B, hardcore, rock, trance, tekno ve retro gibi birçok müzik türü çalınmaktadır. İrlanda bar işletmeleri her önemli şehirde bulunabilmektedir.

Malta Adası’nda gece hayatı özellikle Valetta ve Vittoriosa şehirlerinde oldukça canlıdır ve sabaha kadar hizmet veren birçok işletme bulunmaktadır.

Malta Yöresel Oyunları Hangileridir?

Malta yöresel oyunları aşağıda listelenmiştir.

• Boċċi
• Żibeġ
• Xixu
• Lupu Lupu
• It-Tiġieġa l-Għamja
• Ic-Ċirku
• Iż-Żunżana Ddur Iddur
• Bum Bum il-Bieb

Malta Milli Bayramları Hangileridir?

Malta’da tatil olarak sayılan milli ve dini bayramlar aşağıda listelenmiştir.

• Jum il-Ħelsien (Özgürlük Günü): 31 Mart
• Sette Giugno: 7 Haziran
• Jum il-Vitorja (Zafer Bayramı): 8 Eylül
• Jum l-Indipendenza (Bağımsızlık Günü): 21 Eylül
• Cum ir-Repubblika (Cumhuriyet Günü): 13 Aralık

Malta’da Düzenlenen Festivaller ve Karnavallar Hangileridir?

Malta’da düzenlenen festival ve karnavallardan bazıları aşağıda listelenmiştir.

• Malta Caz Festivali
• Malta Uluslararası Havai Fişek Festivali
• Farsons Büyük Bira Festivali
• Delicata Şarap Festivalleri
• Notte Bianca
• Malta Uluslararası Sanat Festivali
• Paskalya Kutsal Haftası
• Għanafest
• Il-Karnival ta’ Malta

Malta’da festivallerle ilgili bilgilere festivallerin düzenlenmesinden sorumlu kuruluş olan Festivals Malta’nın resmi sitesinden ulaşılabilmektedir.

Malta’da düzenlenen etkinliklere katılmak isteyenler öncelikle Malta vizesi almak için Malta vize başvuru formu doldurmalıdırlar.

Malta’da Kültürel Tanıtımından Sorumlu Kuruluşlar Nelerdir?

Malta’da kültürel varlığın korunması ve tanıtımından sorumlu kuruluşlardan bazıları listelenmiştir.

• Milli Miras, Sanat ve Yerel Yönetim Bakanlığı
• Malta Sanat Konseyi
• Malta Kültür ve Sanat Konseyi
• Yaratıcılık Vakfı Merkezi (St. James Cavalier)​
• Cottonera Vakfı
• Festivals Malta
• Heritage Malta Enstitüsü
• Malta Kütüphaneleri Enstitüsü
• Malta Filarmoni Orkestrası
• Ulusal Arşivler Enstitüsü
• Kültürel Mirasın Denetimi​ Enstitüsü
• Valetta Kültür Ajansı
• Żfin Malta Dans Vakfı