Letonya Dini ve İnanç Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Letonya'da Görülen Dinler Hangileridir?

Letonya’daki en görünür dini inanış nüfusun %26’sını oluşturan Ortodoks Hristiyanlıktır. Letonya nüfusunun ikinci büyük kısmını ise %20 ile Katolik Hristiyanlar oluşturmaktadır. Letonya din dağılımında nüfus bakımından üçüncü sırada %17 ile Luteryen Hristiyanlar yer almaktadır. Letonya’da Ateizm ve Deizm, sırasıyla %15 ve %14 ile dördüncü ve beşinci sırada gelmektedir. Letonya’da her biri %3 ile eski inananlar, kararsızlar ve diğer dinler altıncı sırada yer almaktadır.

1. Letonya'da Hristiyanlık

Letonya’da Hristiyanlık en çok destekçisi bulunan dindir. Letonya’da Hristiyanlar nüfusun %63’ünü oluşturmaktadır. Letonya’daki Hristiyanların %26’sı Ortodoks Hristiyanlık mezhebine mensuptur. Letonya’daki diğer Hristiyanların %20’si Katolik Hristiyan, %17’si Luteryen Hristiyan olarak nitelendirilmektedir.

Letonya’da 40’tan fazla kilise, katedral ve bazilika tarzı yapı bulunmaktadır.

En önemli katedral ve bazilikalardan bazıları aşağıda listelenmiştir.

• İsa’nın Doğuşu Katedrali
• Aglona Bazilikası
• Aziz Boris ve Gleb Katedrali
• Riga Katedrali
• Aziz Nicholas Katedrali
• Kutsal Üçlü Katedrali
• Martin Luther Katedrali
• Tertemiz Meryem Ana Katedrali
• Aziz Joseph Katedrali
• Kutsal Kalp Katedrali
• Aziz James Katedrali

Letonya'nın önemli azizleri St. Roland ve St. Mainhard’dır.

2. Letonya'da Müslümanlık

Letonya, Avrupa'daki Müslüman nüfusunun en düşük (0,05%) olduğu ülkedir ve camisi olmayan birkaç ülke arasındadır. Letonya'nın ilk Müslümanları 19. yüzyıl Rus ordusu görevlileri ya da savaş esirleriydi. Letonya'nın bağımsızlığından sonra, Lübnan gibi ülkelerden daha dindar Müslümanlar Letonya’ya yerleşmiştir.

Letonya, 2015 yılında Avrupa Birliği baskısına boyun eğmiş ve çoğu Müslüman olan Orta Doğu ve Afrika'dan 776 yasadışı göçmeni kabul etmiştir.

3. Letonya'da Musevilik

Birinci Dünya Savaşı'ndan önce Letonya topraklarında yaklaşık 190.000 Yahudi (toplam nüfusun %7.4'ü) bulunmaktaydı. Savaş yıllarında, Letonya Musevilerinin birçoğu Rusya'nın içlerine sürgün edilmiştir ve diğerleri savaş bölgesinden kaçmıştır. Letonya Cumhuriyeti ile Sovyetler Birliği arasındaki barış anlaşmasının 11 Ağustos 1920'de imzalanmasından sonra, Yahudiler Letonya’ya dönmeye başladı. 1925 yılında , Letonya’daki Yahudi nüfusu 95.675'e yükselmişti. İkinci Dünya Savaşı’ndaki Yahudi Soykırımı, Letonya'nın Yahudi nüfusunun %90'ını öldürmüştür.

2021 Letonya nüfus sayımına göre, Letonya’da 8100 Yahudi bulunmaktadır. Letonya Yahudi nüfus verileri Dağ Yahudilerini (Sovyet nüfus sayımlarında Tats olarak kaydedilmişlerdir), Gürcü Yahudilerini, Buharan Yahudilerini (veya Orta Asya Yahudilerini) ve Kırımçak Yahudilerini içermektedir.

Letonya kökenli önemli Yahudiler arasında politikacı Mordecai Nurock, politikacı Paul Mintz, politikacı Matityahu Max Laserson ve politikacı-doktor Noah Meisel bulunmaktadır.

Letonya’da iki adet sinagog bulunmaktadır. Letonya sinagoglarından biri Riga’da bulunan Peitav - Shul Sinagogudur. Peitav - Shul Sinagogu, Yahudi Soykırımı zamanından kalan tek sinagogtur. Letonya’da bulunan diğer sinagog, Daugavpils sinagogudur.

4. Letonya'da Ateistlik

Letonya'yı işgal ettikten sonra, Sovyetler çok sayıda kilise ve ibadet evini kapatmış ya da yıkmıştır. Letonya’da yıkılmayan ibadet yerleri de sürekli gözetim altına alınmıştır. Sovyet Letonya'da dindar olmak, kariyer yapmayı engellemekteydi ve din eğitimi vermek materyallere erişilemediği için zordu. Letonya’da Sovyet işgali sırasında kiliseye katılım azaldı ve inançlar yeni nesillere aktarılamadı. Letonya’daki dinsizlik bağımsızlıktan sonra azalmıştır. Letonya’nın Ateist nüfusu günümüzde %15 olarak hesaplanmıştır.

Letonya’daki ünlü ateistler arasında politikacı ve tarihçi Arvīds Pelše, hukukçu ve politikacı Pēteris Stučka bulunmaktadır.

5. Letonya'da Deistlik

Letonya’da hiçbir dine bağlı olmayanlar toplam nüfusun %29’unu oluşturmaktadır. Letonya’da Deizm ise herhangi bir dine mensup olmayan kısmın içinde bulunmaktadır. Letonya’da kendini Deist olarak nitelendiren kişi sayısı nüfusun %14’ünü oluşturmaktadır.

6. Letonya'da Hinduistlik

Letonya’ya Hinduizm Uluslararası Krishna Bilinci Derneği (ISKCON) ve Brahma Kumaris tarafından yayılmıştır. Letonya’da ISKCON 1980’lerin başında kurulmuştur. Nisan 2006 itibariyle, Letonya'da 11 Hare Krishna ISKCON Cemaati kayıtlıdır. 2005 yılında Hare Krishna, Adalet Bakanlığı'na üye sayısını 127 olarak bildirmiştir. Letonya’daki toplam Hindu sayısı 179’dur ve nüfusun %0.012’sini oluşturmaktadır.

ISKCON’un Riga'da bulunan ve yıllık olarak Ratha Yatra Festivali düzenlediği bir tapınağı bulunmaktadır. Brahma Kumaris'in Letonya'da Riga, Daugavpils ve Rēzekne'de üç merkezi bulunmaktadır.

Letonya'da İnanç Hoşgörüsü Nasıldır?

Letonya’da farklı dini gruplara nefret söylemleri hakkında Riga Yahudi Cemaati Direktörü Gita Umanovska ve Letonya Yahudileri Müze müdürü Ilya Lensky, 2020 yılı boyunca ortaya çıkan söylemlerin çoğunlukla sosyal medyada yayınlar ve haber makalelerinde yorumlar şeklinde olduğunu, ancak hiç kimsenin nefret söylemlerini polise bildirmediğini öne sürmüştür. Letonya 2020 Uluslararası Din Özgürlüğü Raporuna göre bir Müslüman topluluk lideri, Letonya’daki Müslümanların genellikle bastırılmış veya ayrımcılığa maruz kalmış hissetmediklerini belirtmiştir. Letonya tarihi boyunca dini terör eylemlerinde hiçbir insan ölmemiştir.

Letonya'da Laiklik Ne Kadar Güçlüdür?

Letonya devletinin resmi dini yoktur. Letonya Anayasası, Herkesin düşünce, vicdan ve din özgürlüğü hakkına sahip olduğunu belirtmektedir. Letonya Anayasası ayrıca kilisenin devletten ayrı olmasını sağlamaktadır. Letonya Anayasası Luteryen Hristiyanlar, Katolik Hristiyanlar, Ortodoks Hristiyanlar, Eski İnananlar, Baptistler, Metodistler, Yedinci Gün Adventist Protestanları ve Yahudilere diğer dini gruplara tanımadığı ayrıcalıklar tanımaktadır.

Letonya Anayasası Luteryen Hristiyanlar, Katolik Hristiyanlar, Ortodoks Hristiyanlar, Eski İnananlar, Baptistler, Metodistler, Yedinci Gün Adventist Protestanları ve Yahudilere devlet okullarında din dersleri verme hakkı ve MOJ'dan medeni evlilik lisansı almadan evliliklerde görev yapma hakkı dahil birçok ayrıcalık vermektedir. Letonya’daki Luteryen Hristiyanlar, Katolik Hristiyanlar, Ortodoks Hristiyanlar, Eski İnananlar, Baptistler, Metodistler, Yedinci Gün Adventist Protestanları ve Yahudiler aynı zamanda hükümetin kurduğu, Başbakan tarafından yönetilen ve dini konularda yorum yapmak ve tavsiyelerde bulunmak için özel olarak toplanan Dini Konseylerde bulunma ve yorum yapma hakkına sahiptir. Letonya'da 10 yıldan uzun süredir kayıtlı olan dini gruplar, çeşitli vergi avantajları, halka açık yerlerde ibadet gibi yeni dini grupların sahip olmadığı bazı ayrıcalıklara sahiptir.

2020 Uluslararası Din Özgürlüğü Raporu’na göre Letonya Cumhurbaşkanı Egils Levits ve diğer üst düzey hükümet yetkilileri dini inançlara eşit yaklaştıklarını göstermek için yıl boyunca çeşitli soykırım anma etkinliklerine katılmışlardır.

Letonya'da Din ve İnanç Sosyal Yaşamı Nasıl Etkiler?

Letonya’da din ve inanç, sosyal yaşamı birçok kültürde ve coğrafyada olduğu gibi etkilemektedir. Letonya Anayasası düşünce, vicdan ve din özgürlüğünü korumaktadır. Letonya’da kamu güvenliğini, refahı, ahlakı, devletin demokratik yapısını ve başkalarının haklarını korumak için dini inançların ifadesine kısıtlamalar getirilmesine izin verilmektedir.

Pazarlama ve Kamuoyu Araştırma Merkezi'nin (SKDS) 2014 yılında düzenlediği ankete göre, Letonya halkının %53’ü Müslüman toplum üyelerine karşı olumsuz düşüncelere sahiptir. Letonya halkının dörtte biri anketlerde Yahudilere karşı tutumlarının olumsuz ya da soğuk olduğunu belirtmektedir. Letonya Vatandaşlarının farklı dinlerden olan insanlara karşı olumsuz düşünceleri, azınlıkların Letonya'da yaşam şartlarını zorlaştırmaktadır. Letonya’da farklı dinlerden olan insanlar, iş bulmakta zorluk yaşayabilmektedir.

Letonya tatillerinin çoğu Hristiyan geleneğinden gelmektedir. Letonya’da kutlanan Kutsal Cuma, Noel ve Paskalya Hristiyan tatillerinden bazılarıdır. Letonya Hristiyan tatillerindeki kutlamalara, Letonya nüfusu tarafından, hangi dine mensup olunduğu fark etmeksizin aktif katılım gösterilmektedir.

Letonya’daki Noel kutlamaları, farklı dinden olan ve hiçbir dine mensup olmayan insanlar tarafından kış tatili olarak adlandırılmaktadır. Letonya’da farklı dinden olanlar tarafından kış tatili olarak adlandırılsa da İsa Mesih'in doğumunun sembolik doğum sahnelerinin Noel ağaçlarının yanına dikilmesi, Letonya’da Noel’in Hristiyan doğasının korunduğunu göstermektedir.