irlanda mimarisi

İrlanda Mimarisi Nasıldır, İrlanda'nın Ünlü Mimari Eserleri Nelerdir?

İrlanda mimarisi başlangıcı Taş Devrine kadar dayanmaktadır. İrlanda mimarisinde Norman ve Anglo İrlanda toplumlarının büyük bir etkisi gözlemlenmektedir. İrlanda mimarisi 18. yüzyılın başında Palladyan mimarisinin etkilerine uğramış ve 18. yüzyılın ikinci yarısında da Georgian mimari akımının etkisiyle şekillenmiştir.

İrlanda mimarisinde Norman ve Anglo-İrlanda kaleleri, Georgian stili binalar, beyaz badanalı küçük kır evleri Norman ve Anglo İrlanda toplumlarının İrlanda mimarisine etkisi olarak incelenmektedir. İrlanda mimarisi, çok sayıda Palladyan mimarisinin, Rokoko kır evlerinin, Gotik ve Neo-Gotik katedrallerin örneklerine ev sahipliği yapar.

İrlanda Mimarisi Nasıl Şekillenmiştir?

İrlanda mimarisi üzerinde İngiltere ve Avrupa mimari etkisi etkisi gittikçe artmıştır ancak İrlanda mimari tarihi, İngiltere ve Avrupa’nın mimari akımlarına İrlanda’nın kendine özgü özelliklerini temel alarak uyum sağlamıştır.

18. yüzyılda İrlanda mimarisini en çok etkileyen akımlar olan Palladyan ve Georgian stili mimari akımları İrlanda’nın kendi konumuna özel olarak yorumlanmıştır ve İrlanda mimarisine İrlanda’ya özgü yapılar kazandırmıştır.

20. yüzyılda İrlanda ekonomisinin büyümesi sonucunda İrlanda mimarisinde yeniden doğuş gerçekleşmiştir. 20. yüzyılda İrlanda mimarisinde modern ve ileri teknoloji mimari yapılar görülmeye başlanmıştır.

Son dönemdeki 1-2 katlı yapılar yerine 4 ya da 5 katlı yapılar inşa edilmeye başlanması ile İrlanda mimarisi değişikliklere uğramıştır. 21. yüzyıl İrlandasında mimari açıdan hem geleneksel Norman ve Anglo kaleleri ve beyaz badanalı küçük kır evleri gibi özgün yapılar hem de tasarım binalar, gökdelenler gibi modern yapılar gözlemlenmektedir.

Hristiyanlık Öncesi İrlanda Mimarisi Nasıldı?

Hristiyanlık öncesi İrlanda mimarisi 5. yüzyıl ve öncesine dayanmaktadır. İrlanda Hristiyanlık öncesi mimarisinde megalitik mezarlar nispeten yaygındır. Grange taş daire (Grange Stone Cirlcle), İrlanda’nın Hristiyanlık öncesi İrlanda mimarisi dönemindeki en büyük megalitik yapıtlarından birisidir.

İnşa edilmesi Demir Çağı dönemlerinde başlanan binlerce “Ringfort” ya da “Rath” denilen, bir höyüğün üzerine inşa edilen Tepe Kaleleri, Hristiyanlık öncesi İrlanda mimari yapıtlarının büyük bir kısmını oluşturmuştur.

Ortaçağ İrlanda Mimarisi Nasıldı?

Ortaçağ İrlanda mimarisinin en belirgin örnekleri şato, kale gibi Norman kaleleri kalıntılarıdır. İrlanda’nın bazı şehirleri Ortaçağda inşa edilmiştir ve Ortaçağ Norman - Anglo İrlandası yapı özelliklerini taşımaktadır.

Ortaçağ İrlanda mimarisinden Dublin’deki Christ Church Katedrali minimal düzeyde deformasyon ile günümüze ulaşmıştır ve diğer ortaçağ mimari yapıları ile birlikte İrlanda tarihi günümüze taşımıştır.

İrlanda’da Palladyan Mimarisinin Etkisi Ne Oldu?

İrlanda mimarisi 18. yüzyılın başlarında Klasik Palladyan akımından etkilenmiştir. 1725’de İrlanda’nın ilk Palladyan mimarisi örneklerinden Castletown House yapılmıştır. 1720’li tarihlerden başlayarak İrlanda’daki tüm büyük binalar Palladyan mimarisine göre şekillenmeye başlamıştır.

İrlanda Palladyanizmi, süslü Rokoko iç mekanlar ile Avrupa palladyanizm akımından ayrılarak özgünleşmiştir.

Georgian Stilinin İrlanda Mimarisine Etkisi Nasıldı?

Georgian stili, İrlanda mimarisi 18. yüzyılın ikinci yarısından sonra etkili olmuştur. Georgian mimari akımının İrlanda’ya gelmesiyle Palladyan mimarisi daha da gelişmiş; İrlanda mimarisindeki matematiksel oran ve katı kurallar neredeyse tamamen terk edilmiştir.

Georgian stilinin İrlanda’ya gelmesiyle büyük kapsamlı imar çalışmaları başlamıştır. Georgian stilinin en belirgin özelliklerinden ikisi İrlanda evlerinin zarif terası ve İrlanda şehir öeydanlarıdır.

İrlanda Yerel Mimarisi Nedir?

Beyaz badanalı sazdan küçük kır evleri İrlanda’nın yerel mimarisinin sembolü haline gelmiştir. İrlanda’daki sazdan yapılmış kır evleri herhangi bir mimari akım doğrultusunda inşa edilmek yerine daha çok iklim koşullarına, lokasyona ve çevredeki ulaşılabilir materyale göre inşa edilmiştir.

Sazdan yapılmış beyaz İrlanda kır evlerinin en öne çıkan özelliği, modern mimarinin aksine küçük yapılı olmaları ve iç mekan dizaynlarının batıl inançlardan dolayı karanıklık olacak biçimde tasarlanmış olmasıdır.

İrlanda yerel mimarisinin en yaygın yapıları olan sazdan yapılmış evlerin inşaatında herhangi bir farklılaşma isteği olmamıştır ve İrlandalıların sosyal statü olarak herkesin eşit olduğuna inanması İrlanda mimarisinin karakterine yansımıştır.

İrlanda’da Ziyaret Edilmesi Gereken Mimari Yapılar Nelerdir?

İrlanda doğal güzellikleri, yemyeşil manzaraları ve kendine özgü mimarisiyle tanınmaktadır. İrlanda’nın yerel küçük, beyaz kır evlerinden şirin köy dükkanlarına, Taş Devri kalıntılarından şehir merkezlerindeki çağdaş ve modern yapılarına kadar uzanan ilgi çekici ve dikkate değer bir mimari yapısı vardır.

İrlanda’da ziyaret edilmesi gereken mimari yapılar aşağıda listelenmiştir.

  1. Christ Church Katedrali
    Christ Church Katedrali
    Christ Church Katedrali

    Dublin’de Lord Edward sokağında Roma Katolik Kilisesine bağlı olan Christ Church Katedrali, St. Patrick Katedrali ile beraber Ortaçağ İrlandasından kalan en büyük katedrallerdendir.

    Christ Church Katedrali 11. yüzyılın başlarında 1030 yılında Viking Kralının emriyle inşa edilmiş ve sonraki yıllarda genişletilmiştir. 19. yüzyılın sonlarında kapsamlı bir şekilde yenilenerek yeniden inşa edilen Christ Church Katedrali böylece bugün sahip olduğu forma kavuşmuştur.

    Gotik ve Romanesk mimarisinin en güzel örneklerinden olan Christ Church Katedrali hala ihtişamını korumasıyla Dublin’in en önemli turistik noktaları arasında yerini almıştır ve kolay ulaşımı sayesinde turistler için popüler bir nokta haline gelmiştir. Christ Church Katedrali pandemi koşulları nedeniyle sadece Pazartesi ve Cumartesi 14.00 - 16.00 saatleri arası hizmet vermektedir.

  2. İrlanda Ulusal Galerisi
    İrlanda Ulusal Galerisi
    İrlanda Ulusal Galerisi

    Önemli sanat koleksiyonlarına ev sahipliği yapan İrlanda Ulusal Galerisi, Dublin’in merkezinde Clar Caddesi’nde bulunmaktadır.

    1854 de yapılmasına karar verilen ve 10 yıl sonra 1964’de inşa edilen İrlanda Ulusal Galerisi 14.000 esere ev sahipliği yapmaktadır.

    İrlanda Ulusal Galerisi COVID’19 nedeniyle geçici olarak kapalıdır.

  3. Blarney Şatosu & Bahçeleri
    Blarney Şatosu ve Bahçeleri
    Blarney Şatosu & Bahçeleri

    İrlanda’nın sembollerinden biri olan Blarney Şatosu, İrlanda’nın Cork şehrinde yer alır. Blarney Şatosu 1210’da inşa edilmiş ve son restorasyonu yaklaşık 600 yıl önce İrlanda’nın büyük krallarından biri olan Cormac Mac Cárthaigh tarafından yapılmıştır.

    Blarney Şatosu 1 Nisan 2021’de Twitter hesabından 09.00-17.00 saatleri arasında açık olacağını duyurmuştur.

  4. Cork City Gaol Müzesi
    Cork City Gaol Müzesi
    Cork City Gaol Müzesi

    İrlanda’nın Dublin’den sonraki 2. en büyük şehri olan Cork’ta yer alan Cork City Gaol, eskiden hapishane olarak kullanılan bir İrlanda müzesidir. Geçmişte Cork’ta suç işleyen kadın ve erkek esirlere ev sahipliği yapan Cork City Gaol, Ortaçağ İrlandası dönemine yolculuk yapma şansı vermektedir.

  5. Blackrock Kalesi
    Blackrock Kalesi
    Blackrock Kalesi

    Blackrock Kalesi ilk başta 16. yüzyılda Cork Harbour’u ve Cork Limanını korsanlardan korumak amacıyla inşa edilmiştir. Blackrock Kalesi 17. yüzyılda kale olarak tekrar düzenlenmiş ve günümüzde ziyarete açık alanlara ve bir restoranta ev sahipliği yapmaktadır.

  6. Guinness Storehouse
    Guinness Storehouse
    Guinness Storehouse

    Ünlü İrlanda stout bira üreticisi Guinness’in ana merkezi Dublin şehrindedir. Dublin şehrinin adı da “Siyah Havuz’’ anlamına gelen “Dubh Linn”den gelmektedir.

    Pandemi şartların uygun bir şekilde hizmete devam eden Guinness Storehouse’a giriş ücreti 24 Euro’dur ve aynı zamanda 15 Euro’ya online bir tur sağlanabilmektedir.

  7. St. Colman Katedrali
    St. Colman Katedrali
    St. Colman Katedrali

    Cobh Katedrali olarak da bilinen St. Colmon Katedrali, Roma Katolik Kilisesine bağlı bir katedralidir. İrlanda’nın Cobh şehrinde olan St. Colman Katedrali ilgi çekici mimarisiyle İrlanda ziyaret edilmesi gereken yapılar listesinde yer almaktadır.

  8. Castletown House
    Castletown House
    Castletown House

    Castletown House, İrlanda’nın Kildare kasabasında yer alan Palladyan tarzı bir mimari yapıdır. 1722’de inşa edilen Castletown House, 18. yüzyılın izlerini taşıyan etkileyici iç tasarıma sahiptir.

    Castletown House, COVID-19 pandemisi nedeniyle kapıları kapalıdır ancak bahçeleri ziyarete açıktır.

  9. The Wonderful Barn
    The Wonderful Barn
    The Wonderful Barn

    İrlanda’nın Kildare kasabasında konumlanmış Wonderful Barn, 18. yüzyılda Connolly ailesine ait sarmal olarak kıvrılan bir yapıdır. Wonderful Barn aynı zamanda Castletown House’a komşudur.

  10. Belfast Titanic Merkezi
    Belfast Titanic Merkezi
    Belfast Titanic Merkezi

    İrlanda’nın Belfast şehrinde bulunan Belfast Titanic Merkezi 2012’de açılmıştır. Bir buzdağına benzetilmeye çalışılan Titanic Merkezi 12.000 metrekarelik bir alanda hizmet vermektedir.

    Belfast Titanic Merkezi pandemi koşullarına uygun bir şekilde hizmet vermektedir.

  11. Trinity College, Dublin
    Trinity College
    Trinity College

    İrlanda’nın en eski üniversitesi olan Trinity College Dublin’in turistik hazinelerinden biridir. 1592’de yapılan Trinity College’ın içinde yapımı 1670’de başlanarak 1730’da tamamlanan büyük bir kütüphane bulunmaktadır.

  12. Kylemore Abbey
    Kylemore Abbey
    Kylemore Abbey

    İrlanda’nın Galway kentinde bulunan Kylemore Abbey Şatosu 1868’de Mitchell Henry’nin özel evi olarak inşa edilmişti. Kylemore Abbey Şatosu, Viktoryen döneme ait bahçeye ev sahipliği yapmaktadır ve nefes kesici mimarisiyle popüler bir turistik nokta haline gelmiştir.

  13. Queen’s University
    Queen’s University
    Queen’s University

    1845’de açılan Queen’s University (Kraliçenin Üniversitesi) Belfast’ta konumlanmıştır. Hala eğitim vermeye devam eden Queen’s University 19. yüzyıl mimari eseri özelliği taşımasından dolayı popüler bir turistik mekandır.

  14. The Rock of Cashel
    The Rock of Cashel
    The Rock of Cashel

    St. Patrick’s Rock olarak da bilinen The Rock of Cashel’in yapımı parça parça 12. yüzyıl ve 13. yüzyıl arasında gerçekleştirilmiştir. İrlanda’nın önemli sembollerinden biri haline gelmiş olan The Rock of Cashel Ortaçağ ve Kelt mimarisinin en önemli örneklerinden biridir.

    The Rock of Cashel İrlanda’nın County Tipperary’nin Cashel kasabasının merkezinden 500m uzaklıkta bulunmaktadır.

  15. Bunratty Castle & Folk Park
    Bunratty Castle
    Bunratty Castle

    İrlanda’nın Clare ilinde bulunan Bunratty Castle (Bunratty Şatosu) 15. yüzyılın büyük kule evlerindendir.

  16. Glendalough Round Kulesi
    Glendalough Round Kulesi
    Glendalough Round Kulesi

    Glendalough Round Kulesi 11. yüzyıldan günümüze kadar ayakta kalan önemli mimari eserlerden biridir.

  17. St. Audoen Kilisesi
    St. Audoen Kilisesi
    St. Audoen Kilisesi

    St. Audoen Kilisesi adını 7. yüzyılda yaşamış olan ve 1272’den sonra Anglo Normanlar tarafından kendisine ithaf edilen St. Audoen’den almıştır ve 1190 yılında inşa edildiği bilinmektedir.

    İrlanda’nın Dublin ilindeki High Street’de yer alan St. Audoen Kilisesi popüler bir Anglo Norman tursitik yapısıdır.

  18. Newgrange Tomb
    Newgrange Tomb
    Newgrange Tomb

    İrlanda’nın Boyne Nehrinin kuzeyinde konumlanan Newgrange Tomb milattan önce 3200 yılında neolitik çağda inşa edilmiştir ve İngiltere’deki Stonehenge ve Mısır piramitlerinden daha yaşlıdır.

    Newgrange içi taş geçişli ve odalı geniş bir dairesel höyükten oluşmaktadır. Newgrange Tomb, 1993’de UNESCO tarafından Dünya Mirası olarak belirlenmiştir.

  19. General Post Office
    General Post Office
    General Post Office

    1818’de O’Connell Sokağı’nda inşa edilen General Post Office 1916 yangınında deforme olduktan sonra 1920 da tekrar inşa edilmiştir.

    Dublin şehrinin O’Connell Sokağı’nda bulunması turistler için popüler bir nokta haline gelmesine katkı sağlamıştır.

  20. St Patrick’s Katedral
    St Patrick’s Katedral
    St Patrick’s Katedral

    İlk olarak 1191’de inşa edilen Saint Patrick Katedrali günümüzde İrlanda Kilisesinin ulusal katedralidir.

İrlanda’da Kaç Mimar Var?

2014 Venedik Mimar Bienali Monditialia sergisi için hazırlanan verilere göre 2014’de İrlanda’da toplam 2.600 tane mimar vardır. Başka bir deyişle 2014’de İrlanda’da her 1729 kişiden 1’i Mimardır. Venedik Mimar Bineali verilerine göre İngiltere’de her 1880, Almanya’da her 806, İtalya’da her 414 kişiden 1’i Mimardır.

2016’da Avrupa Mimar Konseyi tarafından yapılan araştırmaya göre İrlanda’da 15,000 kişiden biri mimardır. Avrupa Mimar Konseyine göre bu oran diğer Batı Avrupa ülkelerinde şöyledir:

  • Almanya’da her 2,100 kişiden biri mimardır
  • Fransa’da her 8,000 kişiden biri mimardır
  • İngiltere’de her 9,500 kişiden biri mimardır.

İrlanda Cumhuriyeti İrlanda çalışma vizesi alarak İrlanda’ya gelen mimarları kabul etmektedir.

İrlanda’da bir mimarın ortalama yıllık maaşı 52,065 Euro’dur.

İrlanda Evleri Nasıldır?

İrlanda’da 20. yüzyıl sonrasında uluslararası modern akım takip edilerek radikal yapı tarzlarına imza atılmıştır. İrlanda’da evlerin çoğu 4-5 katlı apartmanlardan oluşmaktadır. İrlanda’da şehir merkezlerindeki İrlanda evleri genellikle 3 veya 4 odalıdır ve yarı müstakildir. İrlanda’nın kasaba ve köylerinde evler genellikle müstakil ve 1 - 2 katlıdır.

İrlanda’da Kiralar Ne Kadardır?

Daft.ie web sitesinin raporuna göre 2020 yılında İrlanda’da ortalama aylık kira 1,414 Euro’dur.

İrlanda Ev Kiraları
İrlanda Ev KiralarıŞehir MerkezindeŞehir Merkezi Haricinde
Ortalama Daire Kirası (1 Odalı)1,149.76 €965.80 €
Ortalama Daire Kirası (3 Odalı)1,895.20 €1,531.75 €

Avrupa Birliği ülkelerine kıyasla İrlanda kiralık ev sayısı şehir merkezlerinde daha kısıtlıdır.

İrlanda’da En Ucuz Kira Nerede?

İrlanda’da kiralar ortalama 900 Euro ile 1,600 Euro arasında değişmekle beraber bazı şehirlerde çok daha ucuz fiyatlara kiralık ev bulunabilir. İrlanda’da ucuz ev kiralanabilecek şehirler:

  • Longford: ortalama 572 Euro
  • Donegal: ortalama 593 Euro
  • Roscommon: ortalama 595 Euro

Dublin, kiralık ev bakımından diğer şehirlere göre daha pahalıdır.

İrlanda’da Bir Ev Ne Kadar?

İrlanda Daft.ie web sitesi 2020 raporuna göre İrlanda’da bir evin ortalama satış fiyatı 267,000 Eurodur.

İrlanda ev fiyatları şehirden şehire büyük farklılık göstermektedir. İrlanda şehirlere göre ev fiyatları aşağıda listelenmiştir:

  • İrlanda’nın başkenti olan Dublin’in merkezinde 4 odalı bir aile evi 440,000 Euro’dur.
  • İrlanda’da yarı müstakil evler ortalama 209,944 Euro’dur.
  • İrlanda’nın Waterford şehrinde yarı müstakil 3 odalı bir ev ortalama 215,000 Euro’dur.
  • İrlanda’nın Westmeath şehrinde 4 odalı bir ev ise ortalama 214,950 Euro’dur.

İrlanda ev fiyatları ve turistler için İrlanda’da konaklama fiyatları Avrupa ülkeleri ortalamasının üzerindedir.

İrlanda’da Evler Nelerden Yapılmıştır?

İrlanda’da evlerlerin yapımında kullanılan materyaller hava koşulları ve materyale ulaşılabilirlik açısından değişmektedir. İrlanda’da evler eski zamanlarda taştan, kilden ve yerel malzemelerden yapılmıştır.

21. yüzyılda İrlanda’da ev yapımında aşağıdaki malzemeler kullanılmaktadır.

  • Ahşap
  • Alçı
  • Çimento
  • Gaz beton
  • Hazır beton
  • Demir ve çelik

İrlanda’da son birkaç yılda gelişen inşaatçılık endüstrisi genellikle beton gibi tüm dünyada fazla tercih edilen yapı malzemelerini kullanmaktadır. İrlanda topoğrafyası ev yapımındaki kullanılacak malzemeler için etken unsur olmaya devam etmektedir.

İrlanda’nın Öne Çıkan Mimarları ve Mimar Ofisleri Hangileridir?

İrlanda’nın kültürel mimari yapılarından ilham almış birçok yetenekli mimar ve mimarlık ofisleri vardır.

İrlanda’da adını duyurmuş bazı mimar ofisleri aşağıda listelenmiştir.

  1. O’Donnell + Tuomey:1988’de kurulmuştur ve 2015’te Dünyanın En Prestijli Mimarisi Ödülünü almıştır.
  2. Grafton Architects: 1977’de kurulmuştur ve 2008 WAF (Dünya Mimari Festivali) Ödülleri kazananıdır.
  3. Heneghan Peng Architects: 1999’da Amerika’nın New York şehrinde kurulmuş ve 2001’de İrlanda’nın Dublin şehrine taşınmıştır.
  4. dePaor: Başarılı mimar Tom de Paor tarafından 1991’de açılmıştır.

İrlanda’nın öne çıkan mimarlardan bazıları aşağıda listelenmiştir.

  • Dermot Boyd
  • Peter Cody
  • Darrell O’Donoghue
  • Dacid O’Shea
  • Alice Casey
  • Cian Deegan
  • Michelle Fagan
  • Paul Kelly
  • Gary Lysaght
  • Grace Keeley
  • Michael Pike
Elif Güzhan Yazan: Elif Güzhan

Elif Nur Güzhan, 2019 yılında giriş yaptığı Hacettepe Üniversitesi'nde İngiliz Dilbilimi okuyor, 2021 yılından beri Vizemnette yazarlık ve editörlük yapıyor.

Paylaş: