İsveç Din ve İnanç Yapısı

İsveç’te Din ve İnanç Yapısı Nasıldır?

İsveç’te din ve inanç yapısının altında çok çeşitli din ve inanış biçimleri bulunmaktadır.

12. yüzyılın başlarında İsveç’te herkes yasa ile İsveç Kilisesi’nin bir üyesi olarak kabul edilmekteydi. Aydınlanma Çağında geliştirilen fikirler ve 1800’lerin ortalarında başlayan Özgür Kilise Hareketi, din özgürlüğü arayışını pekiştirmiştir. 1952’den bu yana, kişinin seçtiği herhangi bir dini inanca mensup olma veya hiç bir dine mensup olmama hakkı, İsveç yasaları ile korunmaktadır. 2000’den bu yana, İsveç Kilisesi İsveç devletinin bir parçası değildir.

İsveç’te 20. Yüzyılın başından beri artarak devam eden Katolik Hristiyan, Yahudi, Ortodoks Hristiyan, Sünni ve Şii Müslüman, Budist ve Hindu göçlerinin etkisiyle, İsveç dini çeşitliliğin yoğun olduğu toplumlar arasında yerini almıştır.

İsveç Kilisesi Araştırma ve Analiz Birimi tarafından 2018 yılında yapılan araştırmaya göre İsveç din ve inanç yapısı yüzdeleri aşağıda listelenmiştir.

  • Luteryen Hristiyanlık (%57.7)
  • Dini inancı olmayanlar (%33.5)
  • Diğer protestanlar (%3.4)
  • Ortodoks Hristiyanlık (%1.7)
  • İslam (%1.9)
  • Katolik Hristiyanlık (%1.2)
  • Diğer Hristiyan mezhepleri (%0.3)
  • Diğer dinler (%0.3)

İsveç’te Görünen Dinler Hangileridir?

İsveç’teki en görünür dini inanış nüfusun %57.7’sini oluşturan Luteryen Hristiyanlıktır. İsveç nüfusunun ikinci büyük kısmını ise %33.5 ile herhangi bir dine bağlı olmayanlar oluşturmaktadır. İsveç din dağılımında nüfus bakımından üçüncü sırada %3.4 ile Diğer Protestanlar yer almaktadır. İsveç’te İslam ve Ortodoks Hristiyanlık, sırasıyla %1.9 ve %1.7 ile dördüncü ve beşinci sırada gelmektedir. İsveç’te %0.3’lük oranla diğer Hristiyan mezhepleri altıncı sıradadır. İsveç’te geriye kalan %0.3’lük kısmı ise Hindular, Budistler ve Yahudiler oluşturmaktadır.

1. İsveç’te Hristiyanlık

İsveç’te Hristiyanlık en çok destekçisi bulunan dindir. 2017 yılında Pew Araştırma Merkezi’nin yaptığı Küresel Tutum Anketine göre İsveçlilerin %59.9’u kendilerini Hristiyan olarak nitelendirmektedir. İsveç’in %48.7’si Luteryen Hristiyanlık mezhebine mensuptur. İsveç’teki diğer Hristiyanların %9.5’i Bağımsız Hristiyan, %0.7’si Pentekostal Protestan, %0.4’ü Katolik, %0.3 Doğu Ortodoks ve %0.3 Kongregasyonalist olarak nitelendirilmektedir.

İsveç’te 3500’den fazla kilise ve katedral türü yapı olduğu düşünülmektedir.

İsveç’teki en önemli katedrallerden bazıları aşağıda listelenmiştir.

  • Göteborg Katedrali
  • Härnösand Katedrali
  • Karlstad Katedrali
  • Linkoping Katedrali
  • Luleå Katedrali
  • Lund Katedrali
  • Skara Katedrali
  • Uppsala Katedrali
  • Strängnäs Katedrali
  • Visby Katedrali
  • Växjö Katedrali
  • Västerås Katedrali

İsveç birçok önemli Hristiyan azizi ve azizesine de ev sahipliği yapmıştır. İsveç azizelerinden en ünlüsü Avrupa’nın altı koruyucu azizinden biri olarak bilinen Azize Bridget’tır.

İsveç’in ünlü aziz ve azizeleri aşağıda listelenmiştir.

  • Azize Bridget Birgersdotter
  • Aziz Ansgar
  • Aziz Eskil
  • Aziz Botvid
  • Aziz Eric Jedvardsson
  • Azize Helena
  • Azize Ingegerd Olofsdotte

2. İsveç’te Müslümanlık

İsveç’te Müslümanlık, 20.yüzyılın sonlarında büyük çoğunluğu Müslüman nüfusa sahip ülkelerden (Arnavutluk, Bosna Hersek, Türkiye, Irak, Fas, İran, Kosova ve Somali gibi) gerçekleşen göçlerle artmaya başlamıştır. 2017 yılında Pew Araştırma Merkezi İsveç’in toplam nüfusunun %8.1 Müslüman olduğunu belgelemiştir.

İsveç’teki müslüman nüfusu 255.000 Sünni, 5.000’inin Şii, 1000’den fazla Ahmediye, Alevi ve diğer grup mensubu müslümanlardan oluşmaktadır. İsveç’te Müslüman bir erkekle evli olup din değiştiren kadın sayısının 5000 kadar olduğu düşünülmektedir.

İsveç’te 173 civarı cami olduğu bilinmektedir. 1980’lerden bu yana İsveç’te Malmö ve Stockholm’de önemli camiler inşa edilmiştir.

İsveç’teki en önemli camiler aşağıda sıralanmıştır.

  • Stockholm Camii
  • Fittja Ulu Camii
  • Uppsala Camii
  • Malmö Camii

3. İsveç’te Musevilik

İsveç’teki Yahudilerin tarihi, 17. yüzyıla dayanmaktadır. İsveç Yahudi Cemaatleri Konseyi’nin resmi değerlendirmesine göre günümüzde yaklaşık 20.000 Yahudi İsveç’te ikamet etmektedir. İsveç’te Yahudilerin oranı ülkenin %0.2’sinden daha azına denk gelmektedir. İsveç’te Yahudilerin 7000 kadarı bir cemaate bağlıdır. İsveç’te 5 Yahudi Cemaati bulunmaktadır. İsveç Stockholm cemaatinin yaklaşık 4500, Göteborg cemaatinin yaklaşık 1000, Malmö cemaatinin yaklaşık 500, Kuzeybatı Scania cemaatinin yaklaşık 100 ve Norrköping cemaatinin yaklaşık 900 üyesi bulunmaktadır. İsveç’te Uppsala, Lund, Borås ve Västerås’ta daha küçük organize Yahudi toplulukları da bulunmaktadır.

İsveç kökenli ünlü Yahudiler arasında diplomat Erik Carlsson Boheman, İsveçli sosyal aktivist Siavosh Derakhti, ve İsveçli pedagog ve politikacı Alfhild Valfrid Matilda Palmgren bulunmaktadır.

İsveç’te üçü Stockholm’de (ikisi Ortodoks ve biri Muhafazakar), ikisi Göteborg’da (biri Ortodoks ve biri Muhafazakar), biri Malmö’de ve biri Norrköping’de olmak üzere 7 sinagog bulunmaktadır.

İsveç’teki önemli sinagoglar aşağıda listelenmiştir.

  • Stockholm Büyük Sinagogu
  • Göteborg Sinagogu
  • Malmö Sinagogu
  • Nörrköping Sinagogu

4. İsveç’te Ateistlik

İsveç’te hiçbir dine bağlı olmayanlar toplam nüfusun %33.5’ini oluşturmaktadır. İsveç’te ateizm ise herhangi bir dine bağlı olmayan kısmın içinde kalmakta ve 2016 yılında Gallup Şirketi tarafından yapılan ankete göre nüfusun %18 kadarı kendini ateist olarak nitelendirmektedir.

İsveç’teki ünlü ateistler arasında kimyager, mühendis ve mucit Alfred Bernhard Nobel ve Biyolog George Klein gibi önemli isimler bulunmaktadır.

5. İsveç’te Deistlik

İsveç’te hiçbir dine bağlı olmayanlar toplam nüfusun %33.5’ini oluşturmaktadır. İsveç’te Deizm ise herhangi bir dine mensup olmayan kısmın içinde bulunmaktadır. İsveç’te kendini Deist olarak nitelendiren kişi sayısına dair resmi bir araştırma bulunmamaktadır.

6. İsveç’te Hinduistlik

İsveç’te Hinduizm, 1950’lerde İsveç’e giden bazı Hintli öğrencilerin yerleşmesiyle başlamış ve 1984’ten sonra siyasi sığınma talebinde bulunan bazı Hintlilerin yerleşmesiyle artış göstermiştir. İsveç’te 11.000 civarı Hinduist olduğu tahmin edilmektedir. Son on yılda, İsveç’in Hindu nüfusu göçle yılda sadece %1,06 artmıştır. İsveç’teki Hinduist göçmenlerin çoğu Pencap, Bengal, Gücarat, Telugu, Tamil ve Kannadiga etnik kökeninden gelmektedir.

İsveç’te 5 büyük Hindu Tapınağı bulunmaktadır.

İsveç’teki Hindu Tapınakları aşağıda listelenmiştir

  • Stockholm Hindu Tapınağı
  • Ganesha Tapınağı
  • Hare Krishna Tapınağı
  • Shree Swaminarayan Tapınağı
  • Iskcon Tapınağı

İsveç’te İnanç Hoşgörüsü Nasıldır?

İsveç’te din özgürlüğü yasalarla korunmaktadır. İsveç Tolerans Yasası, 3. Gustav tarafından 24 Ocak 1781’de yürürlüğe konmuştur. İsveç Tolerans Yasası kapsamında tüm Hristiyan göçmenler ve yabancı sakinler için din özgürlüğü ve yasalar önünde İsveç vatandaşlarıyla eşit olma hakkı korunmaktadır. İsveç’te Tolerans Yasası’nın son hali 1951 yılında yürürlüğe girerek vatandaşların bir dini inancı bir başkasıyla değiştirmeden terk etmelerine izin vererek tam bir inanç özgürlüğü oluşturmuştur.

İsveçlilerin neredeyse yarısı Pew Araştırma Merkezi tarafından yapılan bir ankete göre dinin günlük hayatta ‘hiç de önemli olmadığını’ düşünmektedir.

İsveç’te Laiklik Ne Kadar Güçlüdür?

İsveç, dünyanın en laik ülkelerinden biri olarak kabul edilmektedir. İsveç’in 1974’te yürürlüğe giren Anayasası, Hükümet kararı ile her bireyin tek başına ya da grup halinde ibadet etme özgürlüğünü güvence altına almaktadır. İsveç Anayasası bireyin dinden ayrılma özgürlüğünü ve dini görüşleri kabul etmeme özgürlüğünü korumaktadır. İsveç’te Anayasal olarak korunan din özgürlüğü kendi içinde kısıtlanamamakta, bireyin mutlak bir hakkı olarak kabul edilmekte ve tüm dini topluluklara aynı şekilde davranmayı gerektirmektedir.

İsveç’te devlete bağlı dini işleri yürüten 2 kurum bulunmaktadır. İsveç İnanç Topluluklarına Destek Ajansı, İsveç’teki dini topluluklara devlet yardımı sağlayan bir kurumdur. İsveç İnanç Topluluklarına Destek Ajansı, 2015 yılından beri resmi olarak tanınan tüm dinlere devlet yardımı sağlamaktadır. İsveç Yasal, Mali ve İdari hizmetler Ajansı dini inançların tescili ile ilgili formalitelerden sorumludur. İsveç hükümeti, 2000 yılında inanç toplulukları ile irtibat edebilmek için dini mezheplerle ilgili konulardan sorumlu hükümet bakanı başkanlığında yürütülen bir konsey kurmuştur.

İsveç’te Din ve İnanç Sosyal Yaşamı Nasıl Etkiler?

İsveç’te din ve inanç, sosyal yaşamı birçok kültürde ve coğrafyada olduğu gibi etkilemektedir. İsveç’te oturmuş seküler yaşam, din ve inancın olası etkilerini sınırlandırmaktadır.

İsveç, Çek Cumhuriyeti, Fransa, Japonya, Avustralya, İngiltere ve Hollanda gibi ülkelerle birlikte dünyanın en az dindar ülkelerinden biri olarak görülmektedir. İsveç Kilisesi 2000 yılından beri devletten ayrılmıştır. İsveç Kilisesinin devletten ayrılmasıyla birlikte daha önce sağlık, çocuk bakımı ve eğitim gibi kilisenin sorumluluğu olan görevlerin çoğunu hükümet devralmıştır. İsveç Nüfusunun çoğu dini özel bir konu olarak nitelendirmektedir. İsveç’te, on İsveçliden sadece ikisi, dinin, ‘biraz önemli’ veya ‘çok önemli’ olduğunu söylemektedir.

İsveç’te dinin ve kilisenin varlığı, vaftiz, evlilik ve cenaze törenleri gibi geleneksel ritüeller yapıldığı zamanlar en belirgindir. İsveç’te lucia gibi güçlü İsveç kültürel geleneklerinin kutlanması da kilise hizmeti kapsamında bulunmaktadır. İsveç’te 12. gece, İsa’nın Yükselişi, Hamsin Yortusu , 1 Kasım Yortusu gibi tüm Hristiyan bayramları resmi tatildir. İsveç’teki dini tatillerin İsveç’te yaşam üzerinde olumlu etkileri olduğu hem dindar hem de hiçbir dine mensup olmayan vatandaşlar tarafından kabul edilmektedir.

Utku Urfa Yazan: Utku Urfa

Utku Urfa graduated from Trakya University in 2020 with a bachelor's degree in Translation and Interpreting. After taking the role of both the copywriter and content editor at vizem.net in July 2021, Utku is currently working as EU Area Senior Consultant since July 2022.

Paylaş: