İzlanda Yemekleri

İzlanda Yemekleri: İzlanda Mutfak Kültürü

İzlanda mutfağı ya da İzlanda mutfak kültürü, İzlanda kökenli insanlar tarafından geliştirilen yemek pişirme tarzı ve gelenekleridir. İzlanda’nın yemek kültürü basittir ve yüzyıllardır hayatta kalmak için İzlanda’lıların mücadele ettikleri sert doğal koşulları yansıtmaktadır.

Tarih boyunca yeni malzemelerin eklenmesi ile gelişse de İzlanda mutfağında genel olarak koyun eti, süt ürünleri ve balık gibi hayvansal besinler kullanılmaktadır. İzlanda’da zor iklim şartları görüldüğünden çok fazla meyve ve sebze üretimi yapılamamakta ve kullanılamamaktadır.

Makalenin devamında çağlar öncesinden itibaren İzlanda mutfağıyla ilgili bilgi verilecektir.

İzlanda’nın Önemli Yemekleri ve Yaygın Gıda Maddeleri Nelerdir?

İzlanda mutfağında en yaygın tüketilen gıda maddeleri aşağıda listelenmiştir.

  • Balık
  • Köpekbalığı eti
  • Koyun eti
  • Deniz kuşları etleri
  • Fok eti
  • Süt
  • Yoğurt
  • Peynir
  • Lahana
  • Turp

İzlanda’nın Geleneksel Yemekleri Nelerdir?

Geleneksel İzlanda yemekleri aşağıda listelenmiştir.

  • Skyr
  • Pylsur (Reykjavik sosisli sandviçi)
  • Kuzu eti
  • Dondurma
  • Harðfiskur (kurutulmuş balık)
  • Rúgbrauð (çavdar ekmeği)
  • Deniz ürünleri

İzlanda’nın Yöresel Yemekleri Nelerdir?

İzlanda’nın yöresel yemekleri ve tarifleri aşağıda verilmiştir.

  • Fiskisupa (balık çorbası): Fiskisupa için öncelikle tereyağı ve zeytinyağı bir tencerede kısık ateşte yavaşça karıştırılır, sonra tencereye doğranmış pırasa, kereviz ve soğan eklenip malzemeler yumuşayıncaya kadar pişirilir. Daha sonra köri baharatı ve domates salçası eklenerek pişirilmeye devam edilir. En son tavuk suyu, patates, balık ve krema eklenip çorba blendırdan geçirilir.
  • Plokkfiskur (balık yahnisi): Plokkfiskur yapmak için önce balıklar ve patatesler bir tencerede haşlanır. Ayrı bir sos tenceresinde tereyağı eritilir. Eriyen yağa doğranmış soğanlar katılır. Yağ karışımına un eklenir. Yağ kaynayınca süt ya da krema eklenir. En son sos karışımına pişmiş patatesler ve balıklar eklenir.
  • Pipparkokur (biber kurabiyesi): Pipparkokur için geniş bir kapta krema, şeker, yumurta ve mısır şurubu çırpılır. Karışıma pişirme sodası, un, tuz, tarçın, karanfil ve biber eklenir. Hamur bir gece buzdolabında bekletildikten sonra 175 derece fırında pişirilir.

Çoğunlukla et, balık gibi İzlanda coğrafyasında bulunması kolay olan yemeklerden oluşan İzlanda yemek kültürü, protein açısından zengindir.

İzlanda’nın Yemekleri Hakkında Yazılan Kitaplar Nelerdir?

İzlanda’nın yemekleri hakkında yazılan kitaplar aşağıda listelenmiştir.

  • NORTH: The New Nordic Cuisine of Iceland (Kuzey: İzlanda’nın Yeni Nordik Mutfağı)
  • Icelandic Food and Cookery (İzlanda: Yemekleri ve Aşçılık)
  • Homestyle Icelandic Cooking for American Kitchens (Amerikalılar için Ev Tarzı İzlanda Yemek Pişirme)

En Ünlü İzlanda Tatlıları Hangileridir?

En ünlü İzlanda tatlıları aşağıda listelenmiştir.

  • Skyr
  • Nammi
  • Kleina
  • Hjónabandsæla
  • Aðalbláber og Rjómi (Blueberries)
  • Skúffukaka
  • Jólakaka

Skyr

Skyr, İzlanda’ya ait bir süt ürünüdür. Pastörize edilmiş yağsız sütten ve bakteri kültüründen yapılmaktadır. Genelde yoğurda benzetilse de kıvam olarak daha çok yoğurt ile lor peynirinin karışımına benzemektedir. Kremamsı bir yapıya sahip olan Skyr, İzlanda dışında çoğunlukla çeşitli meyveler ve şekerle birlikte tüketilmektedir.

Nammi

Nammi, tek bir tatlı değildir. İzlanda’da şekerlere verilen genel bir isimdir. İzlanda’da Nammi’ye Smá Buff ve Kaffi Súkkulaði örnek verilebilir. İzlanda’da şeker türleri çok popüler olduğundan, şeker türlerine özel indirim yapıldığı bir gün vardır.

Kleina

Kleina, şekerli bir hamur tatlısıdır. Kleina hazırlanırken un, yumurta sarısı, şeker ve margarin ile hamur yapılmakta ve hamur şeritler halinde kesilmektedir. Geleneksel olarak hamur parçaları kuyruk yağında kızartılsa da günümüzde daha çok bitkisel yağ kullanılmaktadır. Genellikle kahve ile tüketilmektedir.

Hjónabandsæla

Hjónabandsæla, evliliğin neşesi olarak çevrilmektedir. İçi reçelden daha yoğun bir meyve ezmesi ile doldurulmuş bir tart çeşididir. Bazen büyük bir turta şeklinde de servis edilmektedir. İsmini yaban mersini ezmesi ile şekerli tart hamurunun birleşmesinden almaktadır.

Aðalbláber og Rjómi (Blueberries)

Aðalbláber og Rjómi yani yaban mersini, İzlanda’da yaygın bir yiyecektir. Westfjords gibi ülkenin kırsal kesimlerinde yaz aylarında toplanarak birçok tatlıda kullanılır. İzlanda’da krema ile servis edilen yaban mersini popüler bir tatlıdır.

Skúffukaka

Skúffukaka, tek katlı bir çikolata pastasıdır. Üzerinde bir çikolata kaplaması bulunur ve kaplamaya ufalanmış hindistan cevizi parçaları serpilir. Skúffukaka, İzlanda’da oldukça popüler bir tatlıdır. Temel olarak un, süt, tereyağı ve kakao tozu ile yapılmakta, istenirse karışıma başka malzemeler de eklenmektedir.

Jólakaka

Jólakaka, kremamsı hafif ekşi süt, un, yumurta, şeker ve kabartıcılar ile yapılan bir kektir. Eskiden geleneksel olarak sadece yılbaşında servis edilse de, Jólakaka günümüzde çok sevilmesinden ve popüler olmasından dolayı tüm yıl boyunca bulunabilmektedir.

İzlanda’nın Meşhur Yemekleri Nelerdir?

İzlanda’nın meşhur yemekleri aşağıda listelenmiştir.

  • Svið (tütsülenmiş koyun kafası)
  • Harðfiskur (kurutulmuş balık)
  • Kjötsupa (et çorbası)
  • Plokkfiskur (haşlanmış morina ve mezgit balığı)
  • Hakarl (fermente edilmiş köpek balığı eti)
  • Hrutspungar (koç yumurtası)
  • Pylsur (sosisli sandviç)
  • Skyr
  • Rúgbrauð (çavdar ekmeği)

İzlanda Yemek Fiyatları Nasıldır?

İzlanda Kasım 2021 restoran yemek fiyatları aşağıda listelenmiştir.

  • Hamburger, 2500 ISK (17 Euro)
  • Makarna ya da pizza, 4000 ISK (27 Euro)
  • Et ya da balık yemekleri, 7000 ISK (47.30 Euro)
  • Ucuz bir restoranda bir öğün, 2500 ISK (17 Euro)
  • Orta sınıf bir restoranda iki kişilik yemek, 13.000 ISK (88 Euro)
  • McDonalds McMeal menüsü, 1800 ISK (12 Euro)
  • Ev birası (0.5 litre fıçı), 1200 ISK (8.10 Euro)
  • İthal bira (330 ml), 1000 ISK (6.80 Euro)

İzlanda’da En Çok Ne Yenir?

İzlanda’da en çok et, balık veya süt ürünleri gibi hayvansal gıdalar yenilmektedir. Ada ülkesi olmasından dolayı İzlanda’da deniz ürünleri ve su kuşları çok tüketilmektedir. İzlanda’nın sert ikliminden dolayı ülkede pek meyve ya da sebze yetiştirilememektedir.

İzlanda’da Kahvaltıda Ne Yenir?

İzlanda’da kahvaltıda yenen yemekler aşağıda listelenmiştir.

  • Hafragrautur (yulaf ezmesi)
  • Skyr
  • Balık yağı

İzlanda’da Akşam Yemeğinde Ne Yenir?

İzlanda’da akşam yemeğinde yenen yemekler aşağıda listelenmiştir.

  • Kjötsupa (et çorbası)
  • Harðfiskur (kurutulmuş balık)
  • Kuzu eti
  • Puffin (deniz martısı)

Özel Günlerde İzlanda Mutfağında Neler Pişer?

İzlanda’da yılbaşında yenilen yemekler aşağıda listelenmiştir.

  • Hangikjöt (tütsülenmiş kuzu eti)
  • Hamborgarhryggur (tuzlanmış domuz kaburgası)
  • Deniz kuşu yahnisi
  • Jólagrautur (tahıl lapalı, bademli puding)
  • Piparkökur (zencefilli bisküvi)

İzlanda‘da kış festivali (Þorrablót) sırasında yenilen yemekler aşağıda listelenmiştir.

  • Kæstur hákarl (fermente edilmiş gri köpek balığı)
  • Súrsaðir hrútspungar (sıkıştırılmış, haşlanmış ve laktik asitte kürlenmiş koç yumurtası)
  • Svið (tütsülenmiş koyun kafası)
  • Lifrarpylsa (karaciğer sosisi)
  • Blóðmör (kan pudingi)

İzlanda’da doğum günü, düğün gibi kutlamalarda yenilen yemekler aşağıda listelenmiştir.

  • Brauðterta (üzerine karides, somon tütsülenmiş kuzu eti gibi etler konularak yenilen bir tür kanepe)
  • Üzeri taze veya konserve meyvelerle süslenmiş, mereng kremalı ve badem ezmeli pastalar

İzlanda Mutfağı Tarihe Göre Nasıl Şekillenmiştir?

İzlanda mutfağının kökeni, İskandinavya mutfağına dayanmaktadır. İzlanda mutfak kültürü İskandinav toplumların 9. yüzyılda kurulması ile başlamıştır. İzlanda bölgesine ilk yerleşen insanlar iklim şartlarından dolayı tarım kültürünü geliştiremediğinden İzlanda mutfağı hayvansal gıdalardan oluşmaktadır.

İzlanda mutfağı tarih boyunca birçok değişikliğe uğramıştır. İzlanda mutfağının ilk dönemlerinde avlanan balıklar tuzda kurutulmuştur. Günümüzde çok çeşitli kurutma teknikleri kullanılmaktadır. Zaman içerisinde İzlanda iklimine uyum sağlayabilen meyve ve sebzeler de İzlanda mutfağına girmiştir. Meyve ve sebzelerin az da olsa üretilmesi ile İzlanda mutfağında İzlanda içecekleri de gelişmiştir.

İzlanda Yemekleri ve Tarifleri

Alt başlıklarda tarifi verilecek İzlanda yemekleri aşağıda verilmiştir.

  • Pişmiş balık
  • İzlanda karamelize patatesleri
  • İzlanda kakao çorbası
  • İzlanda krepleri

Pişmiş Balık

İzlanda Usulü Pişmiş Balık için önce fırın 180°C’ye ısıtılmalı, sonra kullanılacak fırın tepsisi yağlanmalıdır. Kesilen balık filetoları fırın tepsisine konulduktan sonra üzerlerine tuz, biber ve limon suyu eklenmelidir. En son balıklar peynir ile kaplanmalı ve fırına atılmalıdır.

İzlanda Karamelize Patatesleri

İzlanda Karamelize Patatesleri için önce patatesler pişene kadar haşlanmalıdır. Haşlanan patatesler soğuduktan sonra soyulmalıdır. Bu sırada şeker kızartma tenceresinde eritilmelidir. Şeker kahverengi renk aldığı zaman tereyağı eklenmelidir ve karıştırılmalıdır. Tereyağı eriyince patatesler karamele eklenip karıştırmaya devam edilmelidir.

İzlanda Kakao Çorbası

İzlanda Kakao Çorbası için kakao tozu, tarçın ve şeker sos tenceresinde alınmalı ve Karışıma su eklenerek karışım pürüzsüz olana kadar karıştırılmalıdır. 5 dakika kaynatıldıktan sonra süt eklenip 3 dakika daha kaynatılmalıdır. En son patates ya da mısır nişastası biraz soğuk suyla açılıp karışıma eklenmelidir.

İzlanda Krepleri

İzlanda Kreplerine pişirme sodası, un, şeker ve kakule karıştırılarak başlanmalıdır. Ayrı bir kapta yumurtalar kırılmalıdır. Kuru karışıma önce erimiş tereyağı sonra yumurtalar eklenmelidir. En son karışıma ihtiyaç kadar süt eklenip pankek hamuru pişirilmelidir.

İzlanda’da Gastronomi Turizmi için Gidilmesi Gereken Yerler Nelerdir?

İzlanda’da gastronomi turizmi için gidilmesi gereken yerler aşağıda listelenmiştir.

  • Grandi Area, Reykjavík
  • Hlemmur Food Hall, Reykjavík
  • Central Reykjavík
  • Vesturbæjar, Reykjavík
  • Stykkishólmur
  • Ísafjörður
  • Akureyri
  • Húsavík
  • Hverigerði
  • Egilstaðir

İzlanda gastronomi turizmi için çok tercih edilmektedir. İzlanda mutfağı çok çeşitli hayvansal ürünleri ve yemekleri ile dikkat çekmektedir. İzlanda’ya seyahat edebilmek için öncelikle İzlanda vizesi nasıl alınır sorusuna cevap vermek gerekmektedir çünkü İzlanda vize olmadan turist kabul etmemektedir. İzlanda vizesi, Vizem.net danışmanlığında alınabilmektedir.

Elif Güzhan Yazan: Elif Güzhan

Elif Nur Güzhan, 2019 yılında giriş yaptığı Hacettepe Üniversitesi'nde İngiliz Dilbilimi okuyor, 2021 yılından beri Vizemnette yazarlık ve editörlük yapıyor.

Paylaş: