Meksika Siyaseti

Meksika Siyaseti ve Politik Yapısı Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Meksika hükümeti, resmi adıyla Birleşik Meksika Devletleri; kongre sistemine dayanmaktadır ve devlet başkanı aynı zamanda hükümet başkanıdır. Çok partili bir sisteme dayanan Meksika politik yapısı, devlet başkanının temsilci olduğu demokratik cumhuriyet çerçevesinde şekillenmiştir.

Meksika 1917’de kabul edilen Birleşik Meksika Devletleri Anayasası’na uygun olarak başkan tarafından yönetilen ve yasamadan bağımsız bakanlık kurulu tarafından temsil edilen yürütme organı, başkan tarafından yönetilen ve Cumhuriyet Senatosu ve Temsilciler Meclisinden oluşan iki kamaralı yasama organı ve Ulus Yüksek Adalet Divanı ve Federal Yargı Konseyi gibi üniter bölge mahkemelerinden oluşan yargı sisteminden oluşmaktadır.

Meksika Federal Cumhuriyeti hükümetinde Ulusal Eylem Partisi (MORENA) bulunmaktadır.

Meksika’nın muhafazakar partisi olarak görülen Ulusal Eylem Partisi, sol ya da sağ siyasi görüşlerine bağlı kalmadan, insanların her dönemde karşılaştığı sorunlar ile ilgilenen ve bu çözümlere yönelik yapıcı politikalar izleyen bir siyasi partidir. Meksika siyasetinde etkin rol oynayan Kurumsal Devrimci Parti (PRI), Ulusal Yenilenme Hareketi (MORENA) ve Demokratik Devrim Partisi (PRD) iktidarda bulunan partiye muhalif partilerdir.

Meksika'nın Yönetim Şekli Nedir?

Meksika’nın yönetim şekli federal cumhuriyettir. Kongre sistemine dayalı, devlet başkanının aynı zamanda hükümet başkanı olduğu Meksika yönetim sistemi; anayasal çerçevede doğrudan başkan ve yasamadan bağımsız kabineye bağlı yürütme erki,Cumhuriyet Senatosu ve Temsilciler Meclisi önderliğinde koordine edilen bir yasama erki ve Yüksek Yargı Mahkemelerine bağlı yargı erkinden oluşmaktadır

Meksika Başkanı Kimdir?

Meksika Başkanı Kimdir?
Meksika Başkanı Kimdir?

Meksika başkanı, 1 Aralık 2018 yılında göreve başlayan Andres Manuel Lopez Obrador’dur.

Andres Manuel Lopez, 2005 yılından itibaren sırasıyla Yurttaş Hareketi, İşçi Partisi, Demokratik Devrim Partisi ve Ulusal Yenilenme Hareketi partilerinde görev yapmış ve seçimlerde aday olarak gösterilmiştir.

Birleşik Meksika Devletleri yürütme organının başı olan Meksika devlet başkanı aynı zamanda hükümet başkanı ve Meksika Silahlı Kuvvetlerinin başkomutanı görevlerini yerine getirmektedir. Meksika cumhurbaşkanı doğrudan genel oylama ile seçilmekte ve “sexenio” adı verilen altı yıllık tek dönem başkanlık yapmaktadır. 1917 Devrimci Anayasası ile gelen yeniden seçilme yasağı ile 6 yıllık görev sürelerini dolduran Meksika hükümet başkanlarının, geçici başkanlık yapmış olsalar dahi yeniden başkanlığa aday olmaları yasaklanmıştır.

En son 2018’de gerçekleştirilen Meksika başkanlık seçimleri, 6 yıl sonra yani 2024 yılında tekrarlanacaktır.

Meksika Anayasası Ne Zaman Kabul Edilmiştir?

Meksika Anayasası, 5 Şubat 1917 tarihinde Kurucu Kongre tarafından kabul edilmiştir.

Meksika Devleti Anayasası'nın 7 Temel İlkesi Nedir?

Meksika Devleti Anayasası’nın 7 temel ilkesi aşağıda listelenmiştir.

  • Hak ve özgürlük
  • Ulusal egemenlik
  • Kuvvetler ayrılığı
  • Temsili hükümet
  • Federalizm
  • Anayasal düzen
  • Devlet üstünlüğü

Birleşik Meksika Devletleri Yönetim Organları Nelerdir?

Birleşik Meksika Devletleri kuvvetler ayrılığı ilkesini benimsemiş ve uygulamış bir devlettir. 1917 Anayasası’na göre hükümet yasama, yürütme ve yargı olmak üzere üç temel yönetim düzeyi kullanmaktadır.

Meksika’da yasama organı, tek kamaralı bir kongre tarafından oluşturulmuştur. Federal yasama erki, Cumhuriyet Senatosu ve Temsilciler Meclisi tarafından yönetilen iki meclisli bir kongredir. Meksika yasama organı olan kongre; federal yasa oluşturma, savaş durumunu ilan etme, vergi koyma, ulusal bütçeyi, diplomatik atamaları ve uluslararası antlaşmaları onaylama görevlerini yerine getirmektedir.

Meksika’da yürütme organının idare ve yönetimini gerçekleştiren kişi Birleşik Meksika Devletleri Başkanı’dır. Yürütme organı başında Meksika Devlet Başkanı’nın yanında yasamadan bağımsız bir bakanlar kurulu bulunmaktadır. Meksika yürütme sistemi cumhurbaşkanı liderliğinde olduğu için yasaların yürütülmesinden ve uygulanmasından sorumludur. Meksika Hükümet Başkanı’nın uygulanan veya sunulan yasaları veto etme yetkisi bulunmaktadır.

Yargı sisteminin teoride yürütme sisteminden bağımsız olduğu Meksika’da, Başkan Obrador’un cumhurbaşkanlığındaki gücü yeniden merkezileştirmek için gerçekleştirdiği birtakım girişimler nedeniyle dengeler değişmiştir. Yargı erki, Meksika Devlet Başkanı tarafından atanan ve Cumhuriyet Senatosu tarafından onaylanan on bir adet yargıcın görev yaptığı ulusal mahkeme statüsündeki Yüksek Adalet Divanı kontrolünde işlemektedir. Yüksek Adalet Divanı’nın yanı sıra Federal Seçim Mahkemesi gibi üniter ve bölge mahkemeleri de Meksika yargı sistemi içinde bulunmaktadır. Yüksek Adalet Divanı, yasaları düzenleme ve federal yetki davalarını yargılama görevlerinden sorumludur.

Meksika Parlamentosu Nasıldır?

Meksika Parlamentosu Nasıldır?
Meksika Parlamentosu Nasıldır?

Meksika Parlamentosu ya da Birleşik Meksika Devletleri Birlik Kongresi, Meksika’nın federal yasama organıdır. Cumhuriyet Senatosu ve Temsilciler Meclisi’nden oluşan Meksika Birlik Kongresi; federal yasa yapan, savaş ilan eden, vergi koyan, ulusal bütçeyi, diplomatik atamaları ve uluslararası anlaşmaları onaylayan çift meclisli kongredir. Mexico City’de toplanan birlik, 128 senatör ve 500 milletvekilinin bulunduğu toplamda 628 kişiden oluşmaktadır.

Meksika'daki Başlıca Siyasi Partiler Nelerdir?

Meksika’daki başlıca siyasi partiler aşağıda listelenmiştir.

  • Kurumsal Devrimci Partisi (PRI): 1929 yılında kurulmuştur. Katolik Kilisesi ile olan yakın ilişkileri ve serbest piyasa kapitalizmini benimseme gibi sağ eğilimli görüşleri olan bir muhalefet partidir. Kurumsal Devrimci Partisi, 2018 yılı cumhurbaşkanlığı seçiminde 9.289.378 oy almıştır.
  • Ulusal Eylem Partisi (PAN): 1939 yılında kurulmuştur. Sağ veya sol görüşler yerine “ulus eylemini” gözeten, halkın herhangi bir dönemde karşılaştığı sorunlara çözüm bulma ideolojisi ile hareket eden bir muhalefet partidir. Meksika siyasetinde daha çok muhafazakar bir duruş sergileyen Ulusal Eylem Partisi, 2018 yılı cumhurbaşkanlığı seçiminde 12.609.472 oy almıştır.
  • Demokratik Devrim Partisi (PRD): 1989 yılında kurulmuştur. Meksika’da sol eğilimli sosyal- demokrat ideolojiye sahip muhalefet partidir. Demokratik Devrim Partisi, 2018 seçimlerinde 12.607.779 oy almıştır.
  • İşçi Partisi (PT): 1990 yılında kurulmuştur. Meksika’da işçi haklarını gözeten, savunan bir siyasi muhalefet partisidir. İşçi Partisi, 2018 yılı cumhurbaşkanlığı seçiminde 24.127.451 oy almıştır.
  • Yeşil Ekolojik Parti (PVEM): 1986 yılında kurulmuştur. Meksika’da yeşil- muhafazakar, doğayı koruyan ve çevreci ideolojiye sahip bir muhalefet partisidir. Yeşil Ekolojik Partisi, 2018 yılı Temsilciler Meclisi seçiminde 1.429.802 oy almış; aynı yıl cumhurbaşkanlığı seçimlerine aday çıkarmamıştır.
  • Yurttaş Hareketi Partisi (MC): 1997 yılında kurulmuştur. Yurttaş Partisi, 2018 yılında yapılan seçimlere katılmamıştır. 2015 yılında yapılan Temsilciler Meclisi seçiminde 2.241.164 oy almışlardır.
  • Ulusal Yenilenme Hareketi Partisi (MORENA): 2012 yılında kurulmuştur. Meksika’daki büyük sol partisi MORENA, neoliberalizm karşıtı, popülist siyasal bir iktidar partisidir. Ulusal Yenilenme Hareketi Partisi 2018 yılı cumhurbaşkanlığı seçiminde 30.113.483 oy almıştır.

Meksika Seçimleri Nasıl Yapılır?

Meksika seçimlerinde 18 yaş ve üstü tüm Meksika vatandaşlarına evrensel, gizli ve doğrudan olacak şekilde oy hakkı verilmektedir. Meksika’da kimlik kartı bulunan tüm Meksika vatandaşları seçimlere direkt olarak kaydedilmektedir.

Oy kullanma zorunluluğunun bulunmadığı federal, eyalet veya belediye düzeyindeki Meksika seçimlerinde seçim kurulu oluşturulmaz. Görevdeki başkanın görevinde bulunmadığı istifa, görevden alınma ya da ölüm gibi istisnai durumlarda Birlik Kongresi seçim kurulu olarak hareket etmektedir.

Meksika Seçimlerinde Kimler Oy Kullanabilir?

Meksika seçimlerinde oy kullanabilmek için Meksika vatandaşı olmak ve Ulusal Seçim Enstitüsü’nden fotoğraflı bir seçmen kimlik kartı almak gerekmektedir.

Meksikalıların Politik Görüşleri Nasıldır?

Meksikalıların politik görüşleri genellikle insan haklarını savunan, sosyal, demokratik ve cumhuriyetçi bir çizgidedir. Meksika siyasetinde hakim olan Kurumsal Devrimci Partisi (PRI), Ulusal Eylem Partisi (PAN), Demokratik Devrim Partisi (PRD) ve Ulusal Yenilenme Hareketi (MORENA) partilerinden Ulusal Yenilenme Hareketi (MORENA) günümüzde Meksika’nın iktidar partisidir.

2018 yılında yapılan seçimler ile %53 oy alarak Meksika’nın 58. cumhurbaşkanı seçilen Andres Manuel Lopez Obrador, Kurumsal Devrimci Partisi üyesidir. Meksika iktidarında bulunan Kurumsal Devrimci Partisi, sol eğilimli sosyal-demokrat bir siyasi partidir.

Meksika Politik Tarihindeki En Önemli Olaylar Nelerdir?

Meksika siyasi tarihindeki en önemli olaylar aşağıda listelenmiştir.

  • 20 Kasım 1910 tarihinde Francisco I. Madero, başkan Porfirio Diaz hükümetine karşı yaptığı silahlı isyan çağrısı ile Meksika Devrimi’ni başlatmıştır.
  • 5 Şubat 1917 tarihinde Meksika Devrimi, Meksika anayasası Queretar’daki kurucu meclis tarafından onaylanmıştır.
  • 21 Eylül 1960 tarihinde tarihinde Meksika petrolü kamulaştırılmıştır.
  • 2 Ekim 1968 tarihinde Tlatelolco öğrenci katliamı yaşanmıştır.
  • 6 Temmuz 1988 tarihinde Kurumsal Devrimci Partiden Carlos Salinas de Gortari, hileli şekilde Meksika Cumhurbaşkanı seçilmiştir.
  • 5 Mayıs 1989 tarihinde Demokratik Devrim Partisi kurulmuştur.
  • 30 Temmuz 2006 tarihinde Andres Manuel Lopez, Mexico City’de seçim sonuçlarını protesto etmek için büyük bir kalabalığa önderlik etmiştir.
  • 1 Temmuz 2012 tarihinde Enrique Pena Nieto, Meksika’nın Cumhurbaşkanı olmuştur.
  • 1 Temmuz 2018 tarihinde Andres Manuel Lopez, Meksika’nın Cumhurbaşkanı seçilmiştir.

1910- 1920 yılları arasında yaşanan Meksika Devrimi, tarihte önemli bir yere sahiptir. Meksika tarihi içinde önemli yere sahip devrim, Porfirio Diaz diktatörlüğünü devirerek daha laik ve milliyetçi bir hayat sürmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Meksika’yı her açıdan etkilediği gibi ideolojik anlamda da bir karakter kazanmasına yardımcı olan Meksika Devrimi sonrasında hazırlanan 1917 Devrimci Anayasası’nda belirtilen ilkeler insan haklarını gözeten, laik ve milliyetçi esaslara dayanmaktadır.

Meksika ve Türkiye Arasındaki Siyasi İlişkiler Nasıldır?

Meksika ve Türkiye arasındaki siyasi ilişkiler 25 Mayıs 1927 tarihinde imzalanan Dostluk Anlaşması ile başlamıştır. Türkiye Cumhuriyeti’nin Amerika kıtasındaki iki stratejik ortağından birisi olan Meksika Federal Cumhuriyeti ile olan siyasi ilişkiler iki ülkenin cumhurbaşkanlarının karşılıklı ülke ziyaretleri ile pekiştirilmiştir.

Birleşik Meksika Devletleri ve Türkiye Cumhuriyeti dışişleri bakanlığının ortak çalışması olarak İki Uluslu Üst Düzey Komisyon kurulması kararlaştırılmış ve Serbest Ticaret Anlaşması (STA), Hava Ulaştırma Anlaşması (HUA), Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması (ÇVÖA), Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması (YKTK) gibi bir dizi anlaşma imzalanmıştır.

Elif Güzhan Yazan: Elif Güzhan

Elif Nur Güzhan, 2019 yılında giriş yaptığı Hacettepe Üniversitesi'nde İngiliz Dilbilimi okuyor, 2021 yılından beri Vizemnette yazarlık ve editörlük yapıyor.

Paylaş: