İzlanda Kültürü

İzlanda Kültürü ve Gelenekleri Nelerdir?

İzlanda kültürü ve gelenekleri; İzlandalıların edebiyat, sanat, müzik, yemek, halk dansı, giyim, eğlence ve spor gibi konularda sahip oldukları alışkanlıkları ve davranışları nitelemektedir. İzlanda kültürü, aslen Norveçli olan bazı Viking kabilelerinin 10. yüzyılda İzlanda’ya yerleşmesiyle şekillenmeye başlamıştır ve bu açıdan diğer İskandinav kültürleriyle benzerlikler taşımaktadır. İzlanda kültürü ve gelenekleri adanın Avrupa kıtasına oldukça uzak olması sebebiyle yüzyıllar boyunca diğer kültürlerden izole olarak gelişmiştir. İzlanda kültürünün ayrılmaz parçaları arasında; dokumacılık, gümüş işçiliği ve odun yontma yer almaktadır.

İzlanda’ya dair başlıca kültürel alanlar aşağıda listelenmiştir.

  • İzlanda dini kültürü
  • İzlanda edebiyat ve sanat kültürü
  • İzlanda yemek kültürü
  • İzlanda halk dansı kültürü
  • İzlanda halkının giyim kültürü
  • İzlanda spor kültürü
  • İzlanda müzik kültürü
  • İzlanda’da eğlence kültürü
  • İzlanda milli bayramları
  • İzlanda festivalleri ve karnavalları
  • İzlanda ev dekorasyonu
  • İzlanda atasözleri ve deyimleri

İzlanda’nın Dini Kültürü Nasıldır?

İzlanda dini kültürü, 11. yüzyılın başında ülkenin resmi dininin Hristiyanlık olarak ilan edilmesi ile pagan geleneklerinden uzaklaşmaya başlamıştır. 16. yüzyılın ortasında Danimarka Krallığı’nın resmi dininin Protestan Luteran Hristiyanlık olarak ilan edilmesiyle beraber İzlanda Luteran Kilisesi’de kurulmuştur. İzlanda Luteran Kilisesi günümüzde İzlanda’da dini kültürünün şekillenmesinde en büyük paya sahip kurum olmuştur.

Günümüzde İzlanda halkının %62.28’i, hepsi inançlı olmasa da, İzlanda Luteran Kilisesi’ne bağlıyken %5.59’u diğer bağımsız Luteran kiliselerine mensuptur. İzlandalıların %3.97’si Katolik Kilisesi mensubu iken Luteranlık ve Katoliklik dışındaki Hristiyan mezheplerinin mensupları toplam nüfusun %1.92’sini temsil etmektedir. İzlanda nüfusunun %3.56’sı Hristiyanlık dışı dini kurumlara mensuptur, bu yüzdelik dilim içerisinde yer alan 3 İslami kurumun üyeleri ise ülke nüfusunun %0.39’unu oluşturmaktadır. İzlanda’nın %22.62’si herhangi bir dini kuruluşa mensup değildir.

İzlanda Edebiyat ve Sanat Kültürü Nasıldır?

İzlanda’da edebiyat ve sanat kültürü hayatın olağan bir parçasıdır. İzlanda edebiyatının erken dönemi Sagalar, Edda şiirleri ve Skald şiirlerinden oluşmaktadır ve neredeyse tamamen yerel dilde yazılıp söylenmiştir.

İzlanda edebiyatının orta döneminde alfabe Latin alfabesi olsa da yine çoğu eser yerel dilde yazılmıştır.

Geç dönem İzlanda edebiyatında sayısız yazar ve şair yer almış ve özellikle romantizm ve natüralizm akımları etkili olmuştur.

İzlanda sanatı, on dokuzuncu yüzyılın Kuzey Avrupa gelenekleri üzerine inşa edilmiş olsa da yirminci yüzyılda, özellikle İzlanda mitolojisi ve kültürünün yanı sıra benzersiz İzlanda coğrafyası ve yaşamı ile dönüşerek farklı yönlerde gelişmiştir.

İzlanda’nın en çok bilinen sanatçıları ve edebiyatçıları aşağıda listelenmiştir.

  • Jón Magnússon
  • Hildr Hrólfsdóttir
  • Brynjólfur Sveinsson
  • Sæmundr fróði
  • Bjarni Thorarensen
  • Jónas Hallgrímsson
  • Davíð Stefánsson
  • Jóhann Sigurjónsson
  • Grímur Thomsen
  • Gunnar Gunnarsson
  • Halldór Laxness
  • Þórarinn Þorláksson
  • Ásgrímur Jónsson
  • Jóhannes Sveinsson Kjarval
  • Ásmundur Sveinsson
  • Einar Hákonarson
  • Nína Tryggvadóttir

İzlanda Danimarka Krallığı hakimiyetindeyken duraklamış olsa da İzlanda edebiyatı, Avrupa edebiyatının oldukça ilginç ve izole bir kısmını oluşturmaktadır.

İzlanda Yemek Kültürü Nasıldır?

İzlanda yemek kültürü, ülkenin iklimi ve yerleşimlerin kıyı kesimlerinde olması doğrultusunda şekillenmiştir. Balık ve et ürünleri İzlanda mutfağının ayrılmaz parçalarıdır. İzlanda mutfağında ülkenin soğuk ikliminden ötürü kök sebzeler önemli yer tutmaktadır. Bir ada ülkesi olan İzlanda’nın mutfağının şekillenmesinde coğrafi konumu ve yemekleri bozulmadan saklayabilme kaygısı etkili olmuştur. Tütsülenmiş et ve balık ürünleri birçok İzlanda yemeğinde kullanılmaktadır.

İzlanda toprakları ve iklimi tarıma elverişli olmadığı için İzlanda yemekleri meyve ve sebzeler açısından oldukça fakir, et ve deniz ürünleri açısından ise bir o kadar zengindir.

İzlandalılar geleneksel olarak İzlanda içecekleri tüketirken hayvan boynuzlarından yapılmış bardakları kullanmaktadırlar.

İzlanda Halk Dansı Kültürü Nasıldır?

İzlanda’da halk dansı kültürü 12. yüzyıla kadar oldukça popüler olsa da Katolik Kilisesi’nin dansları pagan gelenekleri ile bağdaştırması sebebiyle popülerlikleri giderek azalmıştır. 18. yüzyılda Danimarka Krallığı İzlanda’da dans etkinliklerini yasaklamıştır.

İzlanda bağımsızlığını kazandıktan sonra halk dansları yeniden ortaya çıkarılmıştır ve İzlanda’da bugün oynanılan 4 oyun havası bulunmaktadır.

İzlanda Halk Dansları Hangileridir?

İzlanda halk danslarından aktif olarak oynananlar aşağıda listelenmiştir.

  • Kizomba
  • Vallarakvæði
  • Undir bláum sólarsali
  • Á Sprengisandi

İzlanda Halkının Giyim Tarzı Nasıldır?

İzlanda halkının giyim tarzı geleneksel olarak yün kıyafetlerden oluşsa da 20. yüzyıl ile beraber tüm Avrupa ülkelerinde olduğu gibi standartlaşmıştır.

İzlanda kökenli olup lopapeysa denilen yün kazakların 21. yüzyılla beraber tüm dünyada benzerleri üretilmeye başlanmıştır.

İzlanda - Lopapeysa Kazakları
İzlanda - Lopapeysa Kazakları

İzlanda’nın Milli Kıyafetleri Nasıldır?

İzlanda’nın milli kıyafetleri Þjóðbúningurinn ismiyle anılmaktadır ve bu terim 19. yüzyılda Danimarka Krallığı’na karşı sürdürülen özgürlük mücadelesi esnasında kullanılmaya başlanmıştır. İzlanda milli kıyafetleri, İzlanda Milli Kostüm İdaresi tarafından denetlenip düzenlenmektedir.

Þjóðbúningurinn; yünlü pantolon, genellikle çift düğmeli bir yelek ve treyja adı verilen çift düğmeli bir ceketten oluşur. Kafaya takılan kuyruklu başlıklar Þjóðbúningurinn isimli kıyafetin bir parçası olsa da tarihsel olarak farklı şapkalar da kullanılmıştır. İzlanda milli kostümü genellikle siyah, lacivert veya koyu yeşildir. İzlandalı erkekler 17. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar yaygın olarak günlük kıyafet olarak Þjóðbúningurinn kullanmışlardır.

İzlanda'nın Milli Kıyafetleri
İzlanda'nın Milli Kıyafetleri

İzlanda Spor Kültürü Nasıldır?

İzlanda spor kültürü içinde en popüler sporlar arasında futbol, hentbol ve basketbol vardır. İzlanda’nın en ünlü futbol takımları arasında; Víkingur, Valur ve Grindavík bulunmaktadır. Haukar, Fram ve Grótta İzlanda’nın en çok bilinen hentbol takımlarıdır. İzlanda milli futbol takımı ve İzlanda milli hentbol takımı son yıllarda uluslararası başarıları ile büyük ilgi toplamıştır.

Torfi Bryngeirsson, Örn Clausen, Vilhjálmur Einarsson, Eiður Guðjohnsen ve Jón Arnar Magnússon gibi birçok atlet ve sporcu İzlandalı ünlüler arasına isimlerini başarılarıyla altın harflerle yazmışlardır.

Sporun İzlanda Kültüründeki Yeri Nedir?

Sporun İzlanda kültüründeki yeri düşünüldüğünde ilk akla gelen spor alanları olan ve birçok İzlandalı tarafından en az birisi yapılan tenis, yüzme ve at biniciliğidir.

Beden eğitimi, İzlanda’da eğitim anlayışının önemli bir parçasıdır ve ilkokuldan itibaren öğrenciler spor yapmaya teşvik edilmektedir.

İzlanda Müzik Kültürü Nasıldır?

İzlanda müzik kültürü, 14. yüzyıldan beri söylenen folk şarkılardan metal müziğe kadar geniş bir yelpazede yer alan oldukça renkli örneklere sahip bir kültürdür. İzlanda folk şarkıları sıklıkla aşk, gemicilik ve zor kışların yanı sıra troller ve elfler gibi mitik yaratıklar hakkında olabilmektedir. İzlanda folk şarkıları genellikle alaycı bir dile sahiptir.

İzlandalı pop şarkıcısı Björk dünya genelinde tanınmaktadır. Modern İzlanda müziği; elektronik müzik, rock ve metal yapan birçok grubu bünyesinde barındırmaktadır.

Klasik müzik de özellikle 19. yüzyıldan beri İzlanda kültürünün önemli bir parçası olmuştur ve İzlanda Senfoni Orkestrası düzenli olarak toplanmaktadır.

İzlanda’da Eğlence Kültürü Nasıldır?

İzlanda’da eğlence kültürü gece boyunca canlı ve hareketli elektronik müzik kulüplerinden sakin gecelerin geçirilebileceği şarap tadım evlerine kadar çok geniş bir yelpazede olanaklara sahiptir. İzlanda küçük şehirlerine ve nüfusuna rağmen ziyaretçilerine oldukça tatmin edici bir eğlence hizmeti sunmaktadır.

Başkent Reykjavik, İzlanda’da gece hayatı denince onlarca bar ve gece kulübüyle akla ilk gelen yerdir.

İzlanda Düğün Gelenekleri Nasıldır?

İzlanda düğün gelenekleri, çoğu Protestan ülkedeki düğün gelenekleriyle benzerdir. Genellikle kilise bahçelerinde gerçekleşen İzlanda düğünleri genellikle oldukça kısa sürmektedir.

İzlanda Milli Bayramları Nelerdir?

İzlanda milli bayramları aşağıda listelenmiştir.

  • Yılbaşı: Miladi takvimin her yılının ilk günüdür.
  • Kutsal Perşembe: İsa’nın havarileriyle birlikte son akşam yemeğini yediğine inanılan özel gündür ve Paskalyadan önceki perşembe kutlanılır.
  • Kutsal Cuma: İsa’nın çarmıha gerildiğine inanılan gündür ve Paskalyadan önceki cuma kutlanır.
  • Paskalya Bayramı: İsa’nın çarmıha gerilişinin 3. gününde dirilişinin kutlamasıdır. Tarihi her yıl kilise tarafından dolunaya göre bir pazar günü olarak belirlenir.
  • İlk Yaz Günü: Her 18 Nisan’dan sonraki ilk perşembe günü İzlanda’da günlerin uzaması ve zorlu kışın bitişi olarak kutlanmaktadır.
  • Emekçi Bayramı: 1 Mayıs’ta kutlanan uluslararası bayramdır.
  • Yükseliş Günü: İsa’nın cennete yükselişi kutlanır. Tarihi, kilise tarafından belirlenen bir çarşamba günüdür.
  • İzlanda Milli Günü: İzlanda Cumhuriyeti’nin 17 Haziran 1944’te Danimarka Krallığı’ndan bağımsızlığını kazanmasının yıl dönümü olan milli bir bayramdır.
  • Ticaret Günü: Ağustos ayının ilk pazartesi günü kutlanılan bu gün İzlanda halkı için alışveriş günüdür.
  • Noel arifesi: Noel gününden önceki gün de yapılan festival ve kutlamalardır.
  • Noel Günü: Her sene Hz. İsa’nın doğum günü olan 25 Aralık’ta kutlanır.
  • Aziz Stefan Günü: 2. Noel olarak da bilinen dini bayramdır ve 26 Aralık gününe denk gelmektedir.

İzlanda Festivalleri ve Karnavalları Hangileridir?

İzlanda’da her yıl gerçekleştirilen festivaller ve karnavallardan bazıları aşağıda listelenmiştir.

  • Reykjavik Kış Işıkları Festivali
  • Tasarım Martı
  • Gizli Gündönümü Festivali
  • İzlanda Airwaves Müzik Festivali
  • Karanlık Müzik Günleri
  • Kış Işıkları Festivali
  • Fossavatn Kayak Maratonu
  • Reykjavik Uluslararası Edebiyat Festivali
  • Skjolberg Belgesel Festivali
  • Deniz Festivali
  • Gizli Gündönümü
  • Mavi Lagün Karnavalı
  • Lunga Sanat Festivali
  • Eistnaflug
  • B-Planı Sanat Festivali
  • Işık Gecesi
  • Reykjavık Caz Festivali
  • Hvammstangi Uluslararası Kukla Festivali
  • Yeni Yıl Koşusu

İzlanda’da Yılbaşı Kutlamaları Nasıldır?

İzlanda’da yılbaşı kutlamaları için öncelikle akşam saatlerinde aile veya arkadaşlarla toplu yemekler yenmektedir, daha sonra sokağa çıkan İzlandalılar yakılan şenlik ateşleri etrafında eğlencelere katılmaktadırlar ve gece yarısı yeni yıla havai fişekler eşliğinde girildikten sonra barlar ve gece kulüpleri geç saatlere kadar dolu olmaktadır. İzlanda’da yılbaşı geçirmek için her yıl devlet televizyonunda yayınlanan yılbaşı programlarını izlemek de geleneksel etkinlikler arasındadır. Her 31 aralıkta yapılan yeni yıl arifesi koşusu da İzlanda’da yılbaşı kutlamalarının ayrılmaz bir parçasıdır.

Yılbaşını İzlanda’da geçirmek isteyenler İzlanda Türkiye vize başvuru işlemleri için vizem.net’in danışmanlık hizmetlerinden faydalanabilmektedirler.

İzlanda Kültüründe Ev Dekorasyonu Nasıldır?

İzlanda kültüründe ev dekorasyonu Batı Avrupa ülkelerinin kırsal bölgeleriyle ve özellikle İskandinav ülkeleriyle oldukça benzerdir.

İzlandalılar evlerinde genellikle ayakkabılarını çıkardıkları için İzlanda evleri içerisinde yün halılar ve kilimler bulunmaktadır.

İzlanda Denince Akla Gelen Kültürel Özellikleri Nelerdir?

İzlanda denince akla gelen kültürel özelliklerin başında kuzey ışıkları gelmektedir. İzlanda’da İngilizce bilmeyen insan sayısı çok azdır ve İzlandalıların önemli bir kısmı en az üç dil konuşmaktadır. İzlanda cinsiyet eşitsizliği endeksi açısından dünyada en iyi durumda olan ülkedir. İzlanda’daki şehirler oldukça küçüktür ve halk küçük topluluklar olarak birbiriyle iç içe yaşamaktadır.

İzlanda ve Türk Kültürü Arasındaki Farklılıklar Nelerdir?

İzlanda ve Türk kültürü oldukça farklıdır ve bu farklılıklardan bazıları aşağıda listelenmiştir.

  • Din
  • Dil
  • Sanat
  • Mimari
  • Giyim
  • Müzik
  • Dans
  • Yemek

En Çok Bilinen İzlanda Atasözleri Nelerdir?

En çok bilinen İzlanda atasözlerinden bazıları aşağıda listelenmiştir.

  • Soğuk suyla beraber gelir: Sabırlı olanın muradına ereceğini öğütleyen İzlanda atasözüdür.
  • Kör, kitapsız bir adamdır: Kitap okumanın ve edebiyatın İzlanda’da hayatın önemli bir parçası olduğunu gösteren atasözüdür.
  • Hiç kimse namağlup bir piskopos olamaz: Hayatın zorluklarla dolu olduğunu ve insanın ufak aksaklıklar yüzünden hedefinden şaşmaması gerektiğini öğütleyen atasözüdür.
  • Yoğurdu satın alan sıçratarak yer: Eski İzlanda’nın yöresel yoğurdu skyr genellikle zenginler tarafından tüketildiğinden, bu söz zenginlerin vurdumduymazlığını nitelemektedir.
  • Tatlı dil taranmış saça yeğdir: Sözel yeteneklerin ikna ve etkileme konusundaki önemini vurgulayan İzlanda atasözüdür.

En Çok Bilinen İzlanda Deyimler Nelerdir?

En çok bilinen İzlanda deyimlerinden bazıları aşağıda listelenmiştir.

  • Kendi burnunda zıplamak: Çok çabuk sinirlenen insanlar için kullanılan İzlanda deyimidir.
  • Azı dişini ısırmak: Gerekli cesareti toplayıp harekete geçmek anlamında kullanılan İzlanda deyimidir.
  • Pastacıya götürmek: Özellikle İzlanda spor müsabakalarında açık ara farkla kazanıldığını belirten deyimdir.
  • Dağlardan gelmek: Karşısındakinin neyden bahsettiğini anlamadığında bir İzlandalının kullanacağı deyimdir.
  • Sosislinin sonundaki kuru üzüm: Türkçedeki tuzu biberi deyişiyle benzer anlam taşıyan İzlanda deyimidir.

İzlanda’da Kültürel Tanıtımından Sorumlu Kuruluşlar Nelerdir?

İzlanda’da kültürel tanıtımdan sorumlu kuruluşlardan önde gelenleri aşağıda listelenmiştir.

  • İzlanda Eğitim, Bilim ve Kültür Bakanlığı
  • İzlanda Kültür ve Medya Müdürlüğü
  • İzlanda Ulusal ve Üniversite Kütüphanesi
  • İzlanda Ulusal Tiyatrosu
  • İzlanda Sanat Üniversitesi
  • İzlanda Ulusal Müzesi
  • Reykjavik Sanat Müzesi
Elif Güzhan Yazan: Elif Güzhan

Elif Nur Güzhan, 2019 yılında giriş yaptığı Hacettepe Üniversitesi'nde İngiliz Dilbilimi okuyor, 2021 yılından beri Vizemnette yazarlık ve editörlük yapıyor.

Paylaş: