Küba Sineması

Küba Filmleri ve Sinema Tarihi

Küba filmleri ve sinema tarihi 20. yüzyılda Küba’ya sinemanın gelmesiyle başlamaktadır. 1959 yılında Küba Devrimi’nden önce Küba’da 80’e yakın uzun metrajlı film yapılmıştır ve bu filmlerin çoğu melodramdır. Küba devriminin ardından Küba sinemasının altın çağı olarak görülen dönem başlamıştır. Son 60 yıldır Küba sineması, Küba’nın kültürel yapı taşlarından biri haline gelmiştir. Uluslararası film okulu ve her yıl düzenlenen birçok uluslararası film festivali ile Küba’yı bir Latin Amerika sinema merkezi haline getirmiştir.

Küba Sineması Nasıl Gelişmiştir?

Küba sineması, 20. yüzyılın başlarında sinemanın Küba’ya gelmesiyle devrim öncesi yaklaşık 80 uzun metrajlı filmlerin çekilmesiyle başlamıştır. Devrim öncesi dönemde başrollerinde Miguel Santos’un oynadığı La Virgen de la Caridad ve Ramon Peon’un oynadığı Romance del Palmar filmleri önemli başyapıtlardandır. Devrimci hükümetin sinema için ilk girişimi, Instituto Cubano del Arte y la Industria Cinematograficos (ICAIC) kurumunu kurmaktır. Kurumun ilk on yılı, eleştirmenler tarafından Küba sinemasının altın çağı olarak görülmüştür.

Altın çağ dönemindeki filmleri ile Humberto Solas ve Tomas Gutierrez Alea, en iyi Küba yönetmenleri olarak kabul edilmektedir. Dönemin filmlerinden Memorias del Subdesarrollo filmi ise Uluslararası Film Kulüpleri Federasyonuna göre, tüm zamanların en iyi 100 filmi arasına girmiştir.

Küba sinemasının son 40 yılında sektöre daha çok belgeseller ve kısa filmler egemen olmuştur. Son zamanlarda animasyonlarıyla da dikkat çeken Küba sinemasında en öne çıkan animasyon filmleri Elpidio Valdes ve Vampiros En La Habana’dır.

Soğuk Savaş sonrası dönem Küba sineması için özel dönem olarak anılmaktadır; bu dönemde üretilen filmlerin sadece Küba halkı için değil yabancı izleyiciler için de yapıldığı görülmektedir. Dönemin en popüler filmleri arasında 1994 yapımı olan Çilek ve Çikolata ile Madagaskar bulunmaktadır.

En İyi Küba Yapımı Filmler Hangileridir?

Ben Küba'yım
Ben Küba'yım

En iyi Küba yapımı filmler aşağıda listelenmiştir.

  • Ben Küba’yım: 1964 yapımı olan filmin yönetmenliğini Mikhail Kalatozov üstlenmiştir. Ben Küba’yım filminde Küba Devrimi döneminde dört farklı ailenin hikayesi anlatılmaktadır.
  • Bir Bürokratın Ölümü: 1966 yapımı olan filmin yönetmenliğini Tomas Gutierrez Alea üstlenmiştir. Bir Bürokratın Ölümü filminde devrim sonrası dönemde işçi kartıyla gömülen bir adamın eşinin hayat hikayesi anlatılmaktadır.
  • Şimdi!: Santiago Alvarez’in yönetmenliğini yaptığı 1965 yapımı filmde Amerika ve Küba ilişkileri ırkçılık konusu üzerinden işlenmiştir.
  • Por Primero Vez: 1967 yapımı film Octavio Cortazar tarafından yönetilmiştir. Küba devrimi sonrasında Küba’ya sinemanın gelmesi halkın beklenti, umut ve heyecanını anlatmaktadır.
  • Azgelişmişliğin Anıları: 1968 yapımı olan Tomas Gutierrez Alea’nın yönetmenliğini yaptığı film Küba sinemasının gelişmesinde ve uluslararası düzeyde kabul görmesinde bir dönüm noktasıdır. Domuzlar Körfezi İstilası ile ada için yoğun bir belirsizlik dönemi olan Küba Füze Krizi arasındaki dönemde geçmekte olan film, karısı adadan ayrılırken geri de kalan Sergio’nun burjuva hayatını anlatmaktadır.
  • Lucia: 1968 yapımı olan ve Humberto Solas’ın yönetmenliğini yaptığı filmde toplum gözünde kadınların konumu anlatılmaktadır.
  • Coffea Arabiga: 1968 yapımı olan ve Nicolas Guillen Landrian tarafından yönetilen film, Havana halkını kahve yetiştirmeye teşvik eden bir girişim olan Cordon de La Habana hakkında bir propaganda filmidir.
  • Öyle ya da Böyle: 1974 yapımı olan ve Sara Gomez’in yönetmenliğini yaptığı filmde Havana’nın zor mahallelerinde komşuluk ilişkilerini anlatılmaktadır.
  • Teresa’nın Portresi: 1979 yapımı olan ve Papaz Vega’nın yönetmenliğini yaptığı filmde Küba Devrimi ile toplumda kadının rolü ve kadınların kendi içindeki çatışması konu edinmiştir.
  • Havana’daki Vampirler: 1987 yapımı olan ve yönetmenliğini Juan Padron’un üstlendiği filmde çılgın bir bilim adamı ve yeğeninin, vampirlerin güneşte vakit geçirebilmelerini sağlamaya çalıştıkları bir mücadeleyi anlatan komedi filmidir.
  • Çilek ve Çikolata: 1993 yapımı olan filmin yönetmenliğini Tomas Gutierrez Alea ve Juan Carlos Tabio yapmaktadır. Filmde siyasi, cinsel veya herhangi bir nedenle farklı insanların baskı altına alınması eleştirmekte ve otoriteler kınanmaktadır.
  • Madagascar: 1995 yapımı filmin yönetmeni Fernando Perez’dir. Filmde Küba’da Özel Dönem olarak bilinen 90’lar döneminin ruhunu anlatan kurmaca bir hikaye anlatılmaktadır.
  • Suite Habana: Fernando Perez’in yönetmenliğini yaptığı 2003 yapımı filmde göç ve ailelerin ayrılmasına neden olan Havana ve Küba’nın karmaşıklığındaki birkaç Kübalının hayatı anlatılmaktadır.
  • Conducta: Ernesto Darnas’ın yönetmenliğini yaptığı 2014 yapımı filmde babası tarafından terk edilmiş bir çocuğun hayatta kalma savaşı anlatılmaktadır.

Küba Belgesel Filmleri Hangileridir?

Küba belgesel filmleri aşağıda listelenmiştir.

  • Buena Vista Sosyal Kulübü: 1999 yapımı olan belgesel Wim Wenders tarafından yönetilmektedir ve yaşlanan Kübalı müzisyenleri uluslararası düzeyde ilgi odağı haline getirmiştir. Müzik grubu dünyayı dolaşmaya devam etmiştir ve geleneksel müzik tarzlarını sevdirmeye devam etmişlerdir.
  • Buena Vista Sosyal Kulübü Adios: 2017 yapımı olan belgesel ile müzik grubunun tarihi daha derin incelenmiştir. Bu kez belgeseli Wim Wenders yerine Lucy Walker yönetmiştir.
  • Süit Habana: 2003 yapımı olan belgeseli Kübalı yönetmen olan Fernando Perez yönetmektedir. Birçok ödüle sahip olan belgesel, Havana’nın on sıradan vatandaşının günlük hayatını anlatmaktadır.
  • Yank Tankları: 2002 yapımı olan belgeseli David Schendel yönetmektedir. 1950’lerin klasik arabalarını konu edinen belgesel klasik araba severler için görülmesi gereken bir belgeseldir.
  • Güle Güle Havana: 2004 yapımı belgeselin yönetmeni J. Michael Seyfert, bu belgesel ile Havana’nın mimarisinin nasıl yıkılmaya terk edildiğini anlatmaktadır.
  • Havana Eğri Topu: 2014 yapımı olan Küba’nın beyzbol sevgisi ile Küba ambargosunun tuhaf gerçeklerini ortaya koyan belgeseli Marcia Jarmel ve Ken Schneider yönetmektedir.
  • Küba ve Kameraman: 1972 yılında çekimleri başlayan belgesel Jon Alpert adında genç bir kameramanın Küba seyahatindeki Devrim sonrası yaşamı anlatmaktadır ve çekimleri 45 yıl sürmüştür.
  • Cuba Libre Hikayesi: 2016 yapımı olan 8 bölümlük Küba belgeseli Netflix orijinal dizisidir. Devrimin hikayesi 50’den fazla uzman ve görgü tanığı ışığında anlatılmaktadır.

En Çok Bilinen Küba Belgeseli Hangisidir?

Buena Vista Social Club
Buena Vista Social Club

En çok bilinen Küba belgeseli Buena Vista Sosyal Kulübü’dür. Belgeselde Castro’nun Küba’yı ele geçirmesinden sonra yetenekleri neredeyse unutulan ve yaşlanan Kübalı müzisyenler bir araya getirilerek olağanüstü müziklerin performansı sergilenmekte ve müzisyenlerin kariyer hikayeleri anlatılmaktadır.

Küba Devrimini Anlatan Filmler Hangileridir?

Küba Devrimini anlatan filmler aşağıda listelenmiştir.

  • Fidel: Anlatılmamış Öykü: 2001 yapımı olan ve yönetmeni Estela Bravo olan filmde 40 yıllık devrimin hikayesini anlatmak için ikonik devrimci liderin arşiv görüntüleri bir araya getirilmiştir.
  • Amerikan Komutanı: 2015 yapımı olan film ABD’li yapımcı Adriana Bosch tarafından Fidel Castro’nun Escambray Dağları’ndaki cesur eylemlerini anlatan bir hikaye çerçevesinde çekilmiş önemli Küba Devrimi filmleri arasındadır.
  • Ita’nın Hikayesi: 2017 yapımı olan filmde Küba devrimine katılan ve daha sonra Bolivya’da Che Guevara’nın yanında savaşan tek kadın olan Alman-Arjantinli devrimci olan Haydee Tamara Bunke’nin hikayesi Kübalı tarihçiler Froilan Gonzalez ve Adys Cupull tarafından anlatılmaktadır.
  • Küba: Unutulmuş Devrim: 2015 yapımı filmde unutulmuş devrimciler Frank Pais ve Juan Antonio Echeverria’nın önemli çalışmaları anlatılmaktadır. Filmde kapsamlı röportajlar ve arşiv görüntülerine yer verilmiştir.
  • Habaneros: Devrim mi İstiyorsunuz?: 2018 yapımı olan iki bölümlük BCC belgeselidir. Küba’nın başkenti olan Havana’da yaşayanların izlenim ve deneyimleri üzerinden devrim dönemini anlatılmaktadır.
  • Mauvaise Conduite (Uygunsuz Davranış): 1984 yapımı olan belgeselde Küba hükümetinin devrim sonrası dönemde eşcinsellere ve muhaliflere karşı politikaları anlatılmaktadır.

Küba Devrimi, Küba sinemasının gelişme sağlayabilmesindeki en önemli etkenlerden biridir. Devrimden sonra gelişme sağlayan Küba sinemasının, filmlerde sıkça Küba devrimi konusuna yer verdiği görülmektedir.

Küba Müzik Kültürünü Anlatan Filmler Hangileridir?

Küba müzik kültürü Buena Vista Sosyal Kulübü, Buena Vista Sosyal Kulübü: Adios, Chico ile Rita, Habana Blues gibi birçok filmle anlatılmaya ve uluslararası anlamda tanıtılmaya çalışılmıştır.

Buena Vista Sosyal Kulübü gibi filmlerle unutulan müzisyenler ve hayat hikayeleri anlatılarak Küba müzik kültürü tekrar canlandırılmaya çalışılmıştır. Birçok örneği bulunan belgesel ve filmlerle Küba müziği hakkında bilgi edinmek mümkündür.

Küba’da Geçen Filmler Nelerdir?

Küba’da geçen filmler aşağıda listelenmiştir.

  • Scarface
  • Godfather II
  • Hızlı ve Öfkeli

Küba’da Çekilen Türk Filmi Hangisidir?

Şans Kapıyı Kırınca
Şans Kapıyı Kırınca

Küba’da çekilen Türk filmi olan Şans Kapıyı Kırınca filmi 2005 yılında Tayfun Güneyer tarafından kaleme alınmış ve yönetilmiş bir komedi filmidir. Başrollerinde Ferhan Şensoy ve Asuman Dabak gibi önemli Türk oyuncuların oynadığı filmde Yurdum ailesini temsilen bir bilgi yarışmasına katılan minibüs şoförü olan Kuddusi Yurdum karakterinin son soruda elenmesiyle teselli ödülü alarak ailesi ile Barbunya Adasında yaptığı bir haftalık tatil anlatılmaktadır. Ferhan Şensoy Küba filminde Kuddusi rolünde yer almıştır.

En Ünlü Kübalı Sinema Oyuncuları Kimlerdir?

En ünlü Kübalı sinema oyuncuları aşağıda listelenmiştir.

  • Steven Bauer (1956 - ): En popüler filmi Küba uyuşturucu baronu Manny Ribera olarak rol aldığı Scarface filmidir.
  • Maria Conchita Alonso (1957 - ): En popüler filmi Caught ile 1996 yılında En İyi Kadın Oyuncu dalında Independent Spirit Ödülü’ne aday gösterilmiştir.
  • Ana de Armas (1988 - ): En popüler filmi Knives Out filmindeki hemşire Marta rolü ile Armas, Komedi ve Müzikal Dalında En İyi Kadın Oyuncu Altın Küre Ödülü’ne aday gösterilmiştir ve En İyi Yardımcı Oyuncu dalında Satürn Ödülü’nü kazanmıştır.
  • Ninon Sevilla (1929 - 2015): 1940 ve 1950’lerde Rumberas film türünün en büyük temsilcilerinden biri olarak kabul edilmektedir.
  • Tony Plana (1952 - ): Amerikalı aktör ve yönetmen olan Tony Plana, ABC televizyon programı Ugly Betty’de Betty Suares’in babası Ignacio Suarez’i oynamasıyla tanınmaktadır.
  • Desi Arnaz (1917 - 1986): Amerikan televizyon sitcomu olan I Love Lucy’de canlandırdığı Ricky Ricardo rolü ile tanınmaktadır.

Küba sineması özellikle devrim sonrası dönemde önemli eserler vermeye başlamıştır. Küba sinemasının uluslararası düzeyde duyulmasının en önemli etkeni filmlerde yetenekli Kübalı ünlüler bulunmasıdır.

Küba Film Festivalleri Nelerdir?

Küba film festivallerinin en önemli ve en çok bilineni Havana Film Festivali’dir. Her yıl Aralık ayında Küba’nın başkentinde düzenlenen Havana Film Festivali, Latin Amerikalı film yapımcılarının tanıtımını yapmaktadır ve Küba sinema sektörü için önemli bir festivaldir. Festival, Latin Amerika Film Festivali adıyla da bilinmektedir.

Küba Sinema Okulu Nerededir?

Küba Sinema Okulu 1986 yılında Nobel ödüllü Kolombiyalı yazar Gabriel Garcia Marquez ile Kübalı, Arjantinli ve Brezilyalı film yapımcılarından oluşan bir ekip tarafından kurulmuştur.

Tam adı Escuela Internacional de Cine y TV olan Küba Sinema Okulu Havana yakınlarında Cayo la Rosa’da yer almaktadır ve Jose Marti Havaalanı’na araç ile 45 dakikalık mesafede bulunmaktadır. Küba Sinema Okulu’nda eğitim görmek isteyen öğrencilerin Küba öğrenci vize başvurusu yapması gerekmektedir.

Elif Güzhan Yazan: Elif Güzhan

Elif Nur Güzhan, 2019 yılında giriş yaptığı Hacettepe Üniversitesi'nde İngiliz Dilbilimi okuyor, 2021 yılından beri Vizemnette yazarlık ve editörlük yapıyor.

Paylaş: