Romanya'da Din ve İnanç Kültürü

Romanya Dini ve Romen İnanç Yapısı Nasıldır?

Romanya laik bir ülke olup resmi bir dini olmamakla birlikte, Hristiyanlık Romanya’daki en yaygın dindir. Ülkede din özgürlüğü bulunmakla birlikte, Romanya devletince resmi bir şekilde tanınmış olan 18 din bulunmaktadır.

Romanya’da Hristiyanlık dinine mensup olan kişiler ülke popülasyonunun %92’sini kapsamaktadır. Romanya’da görülen Hristiyanlık yüzdeleri; %81 Ortodoks Hristiyan, %11 Roma Katolik Kilisesi, Doğu Katolik Kiliseleri ile Protestan Kilisesi’ne bağlı olan kitledir.

Çoğunu 13. yüzyıldan beri Romanya’ya farklı sebeplerle göç eden Türk ve Tatar asıllı insanların oluşturduğu Müslüman azınlığın da Romanya’da yaşadığı bilinmektedir. Romanya’da Müslüman nüfus, özellikle Dobruca’da ikamet etmektedir.

Romanya’da Deistlerin oranı yaklaşık %2,8 olarak düşünülmektedir. Romanya’da Ateizm felsefesini benimsemiş kişilerin genel nüfusa oranı ise yaklaşık %2 olarak bilinmektedir.

Romanya içinde Yehova Şahitleri %0,25’lik, Rus Eski Müminler tarikatı üyesi olanlar %0,16’lık ve Yahudiler %0,02’lik yüzdeyi oluşturmaktadır.

Romanya’da Görülen Dinler Hangileridir?

2011 nüfus sayımı verilerine göre Romanya’da halkın çoğunluğunun inandığı din Hristiyanlıktır. Ortodoksluk mezhebi başta olmak üzere Protestanlık ve Katoliklik de Romanya’da inanılan mezhepler arasındadır. Müslümanlık, Yahudilik, Yahova Şahitleri, Paganizm ve bazı diğer dinler Romanya’da varlığını sürdürmektedir. Romanya’da herhangi bir dini inanca mensup olmayan kişiler de bulunmaktadır.

1. Romanya’da Hristiyanlık

Romanya nüfusunun %92’si Hristiyanlık dinine mensuptur. Romanya’daki Hristiyanların %81’i Ortodoks, %6.2’si Protestan, %5.1’i ise Katolik mezhebine mensuptur.

18.000’i aşkın sayıda kiliseye ev sahipliği yapan Romanya’nın tanınmış ve en önemli kiliselerinden bazıları; Stavopoleos Kilisesi, Timișoara Orthodox Cathedral, Rumen Ortodoks Kilisesi, Catedrala Sfinții Apostoli Petru si Pavel ve Halk Kurtuluş Katedrali’dir (Catedrala Mantuirii Neayului) olarak sıralanabilmektedir.

Aziz Andrew, Aziz Sofranie de la Cioara ve Aziz Andrei Şaguna önemli Romanya kökenli azizler ve azizeler arasında yer almaktadır.

Romanya’da Ortodoksluk

Ortodoksluk mezhebine mensup kişiler Romanya Hristiyan popülasyonunun %81’lik dilimini oluşturmaktadır.

Aziz John ve Azize Mina Romanya’da Ortodoks mezhebe mensup önemli şahsiyetlerdir. Romanya’da yer alan en bilinen Ortodoks kiliseleri Aziz John Kilisesi ve Azize Mina Ortodoks Kilisesi’dir.

Romanya’da Protestanlık

Romanya’da halkın %6.2’sini Protestanlık mensubu kişiler oluşturmaktadır.

Aziz Andrei Şaguna ve Aziz Sofranie de la Cioara, Romanya’da yaşamış, önemli Protestan azizler olarak kabul edilmektedir. Romanya’da yer alan Biserica Sfintii Arhangheli Mihail si Gavriil din Vadu Crisului ve Radu Vodă Monastery (Mănăstirea Radu Vodă), Romanya’nın en bilinen Protestan kiliseleridir.

Romanya’da Katoliklik

Romanya halkının %5.1’lik kısmı Katolik mezhebine bağlıdır.

Katolik mezhebe mensup Aziz Peter, Aziz Paul ve Aziz Andrew, Romanya’da Katolikliğin ilk temsilcilerinden olarak kabul edilmektedir. Romanya’da yer alan en popüler Katolik kilisesi St. Peter And St. Paul’s Roman Catholic Parish olarak bilinmektedir.

2. Romanya’da Müslümanlık

Romanya’da yer alan Müslüman kesim, geçmişte farklı sebeplerle göç etmek zorunda kalmış Türk ya da Tatar asıllı vatandaşlar tarafından oluşturulmaktadır. Romanya’da 1990’lı yıllar öncesi Müslüman nüfus sayısı 2000’li yıllara göre daha fazladır. Romanya’da bugün yaklaşık 8.000 Müslüman vatandaşın bulunduğu düşünülmektedir. Romanya’da yer alan Müslüman vatandaşların çoğu Sünni olarak bilinmektedir. Romanya’da 8000 müslümanın yaklaşık %12’si diğer mezhepler olan Şafilik ve Malikilik mezheplerine inanmaktadır. Şafilik ve Malikilik mezheplereine inanan vatandaşlar, Romanya hükümeti tarafından kimi zaman farklı dine mensup olarak değerlendirilebilmektedir.

Romanya’da 8’i dini bayram ve özel günlerde, 70’i ise tüm vakitlerde hizmet veren toplam 78 cami yer almaktadır. Romanya’nın Köstence kentinde yer alan Kral Cami, Romanya’nın en önemli ve büyük camisi olarak bilinmektedir. Romanya’da yer alan diğer önemli camiler; Bükreş Cami, Carol I Cami ve Hünkar cami olarak sıralanmaktadır.

3. Romanya’da Musevilik

Romanya’da Musevilik diğer dinlere göre daha az yaygındır. Çok dinli bir nüfusa sahip Romanya’da 1980’li yıllarda kısmen Musevilik dinine raslamak münkün görülmektedir. Romanya’da Musevilik ve inanç şekillerine artan tepki ve sert tutumlar sebebiyle Musevi nüfus oranı gitgide azalmıştır. Romanya’da 1980’li yılların başına kadar sinagogların varlığı olduğu düşünülmektedir. Gelişen Anti- Musevi tavır ve sebep olduğu Struma faciası gibi olaylar nedeniyle 1980 yılından sonra Romanya’da sinagog inşaatı durmuştur. 1980 yılı öncesi Romanya’da inşa edilmiş bazı sinagoglar da çevre halkı tarafından tahrip edilmiştir.

Romanya’da bugün yaklaşık 21 tane sinagog olduğu bilinmektedir. 21 adet sinagogun, 7 tanesi tarihi müze olarak turistik amaçlar ile kullanılmaktadır. Geriye kalan 14 sinagog, Romany’da yer alan Musevi nüfus tarafından aktif olarak kullanılmaktadır. Romanya’da yer alan başlıca sinagoglar; Great Sinagog, Beit Israel Sinagogu ve Old Sinagog Beyth Hornidraş olarak sıralanabilmektedir.

4. Romanya’da Ateistlik

Romanya’da halkın büyük bir kesimi dini inancı ve tanrıyı kabul etmektedir. Romanya’da yaşayan nüfusun %2’sinin Ateizm felsefesini benimsediği düşünülmektedir. Ünlü Romen yazar Mircea Eliade ve filozof Emil Cioran gibi önemli kişilerin Romanya’da yaşamış ateist kişiler olarak bilinmektedir.

5. Romanya’da Deistlik

Romanya’da Deizm, halkın belli bir tanrının varlığını geçmişe dayanarak inandığı düşünüldüğünden ateizm inancına göre daha fazla bir nüfusu kapsamaktadır. Romanya halkının yaklaşık %2,8’inin deizm felsefesini benimsediği düşünülmektedir. Ünlü tıp bilimcisi George Palade ve Ioan Cantacuzino gibi isimlerin, Romanya’da deizmin en önemli isimleridir.

Romanya’da İnanç Hoşgörüsü Nasıldır?

Avrupa Birliği ve Avrupa Ekonomi Topluluğu araştırmacılarının yaptıkları analizlerin verilerine bakıldığında, Romanya halkının %69’unun tüm dinlere saygıyla bakılması ve eşit mesafede durulması gerektiğini savunduğu görülmektedir. Romanya’da dine ya da tanrıya inancı bulunmayan kişilere bakış açısına göre diğer dinlere karşı olan bakış açısı daha olumludur. Avrupa’da yer alan ülkeler üzerinden yürütülen araştırma sonuçları dikkate alındığında Romanya’nın %69 oranı ile Litvanya, Bulgaristan, Sırbistan ve Macaristan gibi diğer Avrupa ülkelerinden daha üst sıralarda yer aldığı görülmektedir.

Romanya’da Laiklik Ne Kadar Güçlüdür?

Romanya kanunları din özgürlüğünü desteklerken din konusunda ayrımcılığı yasaklamaktadır. Yasalar aynı zamanda dini kurumların devlet tarafından tanınması ve finansal devlet desteği alması için bir kayıt çerçevesi oluşturmaktadır. Romanya devleti’nin II. Dünya Savaşı ve Romanya Sosyalist Cumhuriyeti’nin yönetimi sırasında el konulan, dini kurumlara ait malların zararını karşılamak için kurulan programları vardır. Azınlık grubu temsilcileri devletin Rumen Ortodoks Kilisesi’ni diğer dini gruplara kıyasla kayırdığı konusunda şikayetçi olmuşlardır. Romanya’da yerel yönetim ve polisin ayrımcılıkla mücadele hakkındaki yasaları güvenilir bir şekilde uygulamakta başarısız olduğu çeşitli olaylar yaşanmıştır.

Romanya’da Din ve İnanç Sosyal Yaşamı Nasıl Etkiler?

Romanya’da yaşayan halkın büyük bir çoğunluğu Hristiyanlığın farklı mezheplerine mensup vatandaşlardır. Romanya’da Hristiyanlık; iş hayatı, aile kurma ve eğitim gibi yaşamsal konular başta olmak üzere hayatın pek çok alanında etkisini göstermektedir.

Romanya, %69’luk hoşgörü oranı ile Avrupa ülkeleri arasında dini hoşgörü sıralamasına göre 7. sırada yer almaktadır. Romanya’nın sahip olduğu %69’luk yüksek görünse de, Hristiyanların oluşturduğu Romanya nüfusu, diğer dinlere mensup ya da hiçbir dini inancı bulunmayan vatandaşlara pek çok alanda imkan sınırlaması uygulamaktadır.

Romanya’da dini eğitim veren katolik ve ortodoks pek çok okulun, Hristiyan ailelerin çocuklarına farklı dinlerle ilgili manipülasyon uyguladığı düşünülmektedir. Hristiyan ailelerinin çocuklarının, küçük yaşta aldığı Anti- İslamcı, Anti- Ateist ya da Anti- Musevi eğitimler sebebiyle iş hayatında diğer dinlere mensup insanların Hristiyan nüfusa göre de iş bulması daha zor görülmektedir. Romanya’da yaşayan Hristiyan ailelerin, çocuklarına henüz küçük yaşlardayken farklı din ve inançlara sahip kişiler ile aile kurmaları yönünde telkin verdikleri düşünülmektedir.

Romanya Avrupa’da yer alan en hoşgörülü ve anti- ayrımcı ülkelerden biri olarak görülse de, Romanya’da yaşayan aile yapısının derinlerine inildiğinde, pek de farklı dinlere olan saygı bulunmamaktadır.

Romanya’da Din Eğitimi Nasıldır?

Romanya’da özel, devlet ve din okulları olmak üzere eğitim üç farklı koldan ilerlemektedir. Romanya’da yer alan dini okulların çoğu Ortodoksluk ve Protestanlık mezhebine ait okullar olarak bilinmektedir. Romanya’da çocuklar din eğitimlerine 6 yaşından sonra yatılı ya da gündüz programları ile devam edebilmektedir. Romanya’da din eğitimleri kademe kademe ve gelişime bağlı olarak ilerlemektedir.

Romanya’da Hristiyanlık mezheplerine ait okullar dışında diğer din ve inançlara ait okullar bulunmamaktadır. Hristiyanlık dışında bir dine inanan ya da yabancı kökenli bir kökene ait bir çocuk için din eğitimi üzerine Romanya’da okumak adına bir kurum bulunmamaktadır. Romanya’da yaşayan Türk aileler gibi farklı kökenlere sahip ailelerin çocukları, yurt dışında din eğitimi alabilmektedir.

Romanya’da Hristiyan çocuklara din adamı olmak için eğitimler verilmektedir. Romanya’da din adamı olmak için alınan eğitimlerin süresi öğrencinin gösterdiği başarı ve seviyelerdeki ilerleme hızı ile doğru orantılı gitmektedir. Romanya’da din adamı olmak için verilen eğitimlerde, İncil’den kısımlara ait okumalar, Hz. İsa’nın hayatı, Hristiyanlıktaki ibadetlere ve özel günlere ilişkin bilgiler ve Hristiyanlık inancına ait mucizeler gibi konulara yer verilmektedir. Romanya’da din adamı olmak için belirlenen aşamları tamamlayan öğrenciler daha ileri seviye eğitimler için Romanya’da bulunan manastır ve kiliselere ya da Romanya dışındakki Hristiyan ülkelere gidebilmektedirler. Din adamı eğitimlerinin tüm seviyelerini başarıyla tamamlayan öğrenciler, rahiplik görevleri için Romanya’nın farklı bölgelerinde yer alan kilise ve manastırlara atanmaktadır.

Utku Urfa Yazan: Utku Urfa

Utku Urfa graduated from Trakya University in 2020 with a bachelor's degree in Translation and Interpreting. After taking the role of both the copywriter and content editor at vizem.net in July 2021, Utku is currently working as EU Area Senior Consultant since July 2022.

Paylaş: