Mısır Mitolojisi

Antik Mısır Mitolojisi ve Mısır Tanrıları

Antik Mısır mitolojisi, Mısır tanrılarının eylemlerinin kökenlerini açıklamaya yarayan ve dünyayı anlamlandırma aracı olarak kullanılan eski Mısır'dan gelen mitlerin tamamına verilen addır. Mısır mitlerinin kökeni olan inançlar, eski Mısır dininin önemli bir parçasıdır. Mitler belirli bir kültürün özünü oluşturmakta ve Mısır yazılarında ve sanatında, özellikle kısa öyküler, ilahiler, ritüel metinler, cenaze metinleri ve tapınak dekorasyonu gibi dini materyallerde sıklıkla işlenmektedir.

Mısır mitleri metaforik özellikler sergileyerek tanrıların özünü ve davranışlarını insanların anlayabileceği terimlere çevirmektedir. Eski Mısır mitolojisi mitlerinin çeşitli varyantları, Mısırlıların tanrılar ve dünya hakkındaki anlayışlarını zenginleştiren farklı bir sembolik perspektifi temsil etmektedir.

Mısır'da kültür ve dinin merkezinde yer alan anlatılar neredeyse tamamen tanrılar arasındaki olaylarla ilişkilidir. Mısır mitolojisinde yaklaşık 2.000 tanrı bulunmaktadır. Büyü ve tıp tanrısı Heka, müzik, dans ve sarhoşluk tanrıçası Hathor, savaş tanrıçası Neith, güneş ve hava tanrısı Amun (Amun-Ra), Eski Mısır'ın en önemli tanrılarından biri haline gelen erken dönem gökyüzü tanrısı Horus, mumyalama ile ilişkili ölülerin tanrısı Anubis, Memphis şehrinin büyük tanrısı, dünyanın yaratıcısı, gerçeğin efendisi ve Memphis şehrinin ve çevresinin baş tanrısı Ptah, yazı ve bilgelik, doğruluk ve dürüstlük tanrısı Thoth, kedilerin güzel tanrıçası, kadınların sırları, doğum, doğurganlık, ocağın ve evin kötülükten veya talihsizlikten koruyucu tanrıçası Bastet en çok bilinen eski Mısır mitolojisi tanrıları arasındadır.

Mısır mitolojisindeki diğer varlıklar arasında köpek başlı maymun Aani, aslan ve kartal karışımı bir yaratık olan Grifon, fil balığı ailesinin bir türü olan Medjed, insan başlı, aslan gövdeli ve şahin kanatlı bir yaratık olan Sfenks yer almaktadır. Mitolojinin Mısır kültürü üzerindeki etkileri günümüzde de devam etmektedir. Mitolojik unsurlar birçok dini ritüele ilham vermesine ek olarak krallığın ideolojik temelinin dayandığı ilkelerin belirlenmesinde de oldukça önem arz etmektedir. Mısır mitlerinden sahnelerle birlikte sembolleştirme sanatta, mezar taşlarında, tapınaklarda ve muskalarda ortaya çıkmıştır.

Mısır Mitolojisi Tanrıları Kimlerdir?

Antik Mısır tanrıları ve Mısır mitolojisi Tanrıçaları aşağıda listelenmiştir.

  • Osiris
  • Isis
  • Horus
  • Seth
  • Ptah
  • Ra
  • Hathor
  • Anubis
  • Thoth
  • Bastet
  • Amon

Mısır Mitolojisinde Anubis Kimdir?

Mısır Mitolojisinde Anubis Kimdir?
Mısır Mitolojisinde Anubis Kimdir?

Mısır mitolojisinde Anubis, cenaze uygulamaları ve ölülerin bakımıyla ilgilenen tanrıdır ve Mısır mitolojisinde çakal başlı tanrı olarak bilinmektedir. Eski Krallık'ta Osiris yeraltı dünyasının efendisi olarak öne çıkmadan önce, Anubis ölülerin başlıca tanrısı olarak kabul edilmiştir. Osiris efsanesine göre, Anubis öldürülen kralın vücudunu mumyalayıp sarmıştır ve bu olaydan sonra mumyacılar için koruyucu tanrı olmuştur.

Mısır Mitolojisinde Horus Kimdir?

Mısır Mitolojisinde Horus Kimdir?
Mısır Mitolojisinde Horus Kimdir?

Mısır mitolojisinde Horus, bir şahin veya şahin başlı bir adam olarak tasvir edilirken, görevleri ekseninde savaş ve avcılıkla ilişkilendirilen bir gök tanrısı konumundadır. Şahin başlı adam, ilahi krallığın somutlaşmış versiyonu ve bazı dönemlerde hüküm süren kral Horus’un bir tezahürü olarak kabul edilmiştir.

Osiris efsanesine göre İsis ve Osiris'in oğlu olan antik Mısır tanrısı Horus sihirli bir şekilde dünyaya gelmiştir. Horus, babasının intikamını almak için yetiştirilmiştir. Horus'un Seth ile savaşırken sol gözünü kaybettiği, ancak gözünün tanrı Thoth tarafından sihirli bir şekilde iyileştirildiği hakim inanışlar arasındadır. Mısır tanrılarından Horus’un sağ ve sol gözleri sırasıyla güneş ve ay ile ilişkilendirildiği için Horus'un sol gözünün kaybı ve yenilenmesi, ayın evreleri için mitolojik açıklamalara dayanak gösterilmektedir.

Mısır Mitolojisinde Ra Kimdir?

Mısır Mitolojisinde Ra Kimdir?
Mısır Mitolojisinde Ra Kimdir?

Mısır mitolojisinde güneşle ilişkilendirilen birkaç tanrıdan biri olan tanrı Ra, genellikle bir insan vücudu üzerindeki bir şahin başı ile temsil edilmektedir. Güneş tanrısı Ra’nın her gün bir tekneyle gökyüzünde yelken açtığına ve ardından her gece yeraltı dünyasından bir geçiş yaptığına inanılmaktadır. Ra’nın gökyüzü ve yeraltı geçişi sırasında tekrar ayağa kalkabilmek için yılan tanrısı Apophis'i yenmesinin mecburi olduğu Mısır inanışında hakimdir. Zamanla Ra, diğer güneş tanrılarıyla, özellikle de Amon'la senkronize olmaya başlamıştır.

Mısır Mitolojisinde Osiris Kimdir?

Mısır Mitolojisinde Osiris Kimdir?
Mısır Mitolojisinde Osiris Kimdir?

Mısır mitolojisinde baş tanrı olan Osiris, yeraltı dünyasının tanrısı olarak bilinmektedir. Osiris; ölüm, diriliş ve Mısır'ın tarımsal verimlilik için güvendiği Nil taşkınları döngüsünü de sembolize etmektedir.

Antik Mısır’ın ölüm tanrısının adı olan Osiris efsanesine göre Osiris, kardeşi Seth tarafından öldürülen ve parçalara ayrılan bir Mısır kralıdır. Osiris’in karısı İsis, vücudunu yeniden bir araya getirmiş ve onu dirilterek tanrı Horus'a hamile kalmıştır. Mısır mitolojisi ölüm tanrısı Osiris sadece ellerinin ve yüzünün yeşil derisini açıkta bırakan sargılar takan mumyalanmış bir kral olarak temsil edilmektedir.

Mısır Mitolojisinde Seth Kimdir?

Mısır Mitolojisinde Seth Kimdir?
Mısır Mitolojisinde Seth Kimdir?

Mısır mitolojisinde Seth, kaosun, şiddetin, çöllerin ve fırtınaların tanrısı olarak tanınmaktadır. Osiris mitinde, Mısır tanrıları Set ve Osiris hem kardeş hem de düşmandır ve Set, Osiris’in ölümüne sebep olan katili simgelemektedir.

Görünüş olarak Mısır mitolojisi Seth tanrısı, genellikle uzun bir burnu ve uçlarında kare olan uzun kulaklara sahip bir hayvan veya hayvan başlı bir insan olarak tasvir edilmektedir.

Mısır Mitolojisinde İsis Kimdir?

Mısır Mitolojisinde İsis Kimdir?
Mısır Mitolojisinde İsis Kimdir?

Mısır mitolojisinde İsis, eşi Osiris'i dirilten ve oğulları Horus'u yetiştiren sadık bir eş ve anne olarak geleneksel Mısır erdemlerini somutlaştırmaktadır.

Yeraltı tanrısının karısı olan İsis, aynı zamanda ölüler için ayinlerle ilgilenen ana tanrılardan biridir. Hala tapınılan eski Mısır tanrılarının sonuncularından biri olan İsis Greko-Romen döneminde Yunan tanrıçası Afrodit ile özdeşleştirilmiş ve ünü batıda Büyük Britanya'ya ve doğuda Afganistan'a kadar yayılmıştır. Mısır tanrıları İsis ve bebek Horus’un tasvirlerinin Hristiyan inancında Meryem'in bebek İsa ile tasvirini etkilediğine inanılmaktadır.

Mısır Mitolojisi Soy Ağacı Nasıldır?

Mısır tanrıları soy ağacı aşağıda verilmiştir.

Mısır Mitolojisi Soy Ağacı Nasıldır?
Mısır Mitolojisi Soy Ağacı Nasıldır?

Mısır mitolojisi soy ağacına göre, Dünya tanrısı Geb ve Gök tanrıçası Nut'un Osiris, İsis, Seth ve Nephthys adları verilen dört çocuğu bulunmaktadır. Yeraltı tanrısı Osiris ve doğumu temsil eden tanrıça İsis’in oğulları gökyüzü tanrısı Horus’tur. Şiddetin tanrısı Seth ise Osiris’in kardeşidir.

En Popüler Mısır Mitolojisi Efsaneleri Nelerdir?

En popüler Mısır mitolojisi hikayeleri aşağıda listelenmiştir.

  • Mısır yaratılış efsanesi: Nun’un Ra’yı yaratması ve Ra’nın çocuklarını kaybetmesiyle gözünü çıkarması ve tekrardan onları bulması konu edinilmiştir.
  • Osiris’in ölümleri: Tanrı Ra’dan sonra Mısır’ı yöneten Osiris’in, kardeşi Seth tarafından öldürülmesi, karısının onu tekrar dirilterek oğulları Horus’a hamile kalması anlatılmaktadır.
  • İsis ve yedi akrep: İsis’in bebeği Horus’u kral olarak yetiştirmesi ve bunu yaparken yedi akrebin yardım ediş öyküsü işlenmektedir.
  • Taht için savaş: Horus ve amcası Seth’in 80 yıl süren taht savaşlarını konu edinmektedir.
  • Mumyaların tanrısı: Seth’in oğlu Anubis’in, amcası Osiris’i hayata döndürdüğü ve mumyaladığı hikayeyi içermektedir.
  • Suların tanrıçası: Ra’nın kızı ve yaratılan ilk tanrıça Tefnut’un suların tanrıçası ilan edilme hikayesidir.
  • Mutluluk tanrıçasının öfkesi: Mutluluğun tanrıçası Hathor’un insanları öldürmeye başlama sürecini konu edinmektedir.
  • Mısır külkedisi Rodop: Külkedisi masalına benzer bir varyant ile Yunan kızı Rodopis ile Firavun’un hikayesi anlatılmaktadır.

Mısır Mitolojisinde İnsanın Yaratılışı Hikayesi Nasıldır?

Mısır mitolojisine göre yaratılıştan önceki dönemlerde dünyada sadece geleceği ve her şeyin tohumlarını içeren ilk kaos okyanusu olan Nun bulunmakta ve güneş tanrısı Ra kaos okyanusu içerisinde uyumaktadır. Kaos okyanusundan çıkan Ra kendi başına Shu ve Tefnut'u doğurmuştur. Hava tanrısı Shu ve nem tanrıçası Tefnut, yeryüzü tanrısı ve gökyüzü tanrıçası Geb ve Nut'u dünyaya getirmiştir ve böylece fiziksel evren oluşmuştur.

Mısır mitolojisinde erkekler Ra'nın gözyaşlarından yaratılmıştır; çağların geçmesi ve Ra’nın yıpranmasıyla insan ırkı Ra'ya karşı komplo kurmuştur. Ra komploları öğrendiğinde tanrılar konseyini toplamış ve konseyden insanlığın yok edilmesi gerektiği kararı çıkmıştır. Ra, insanlığı yok etmesi için tanrıça Hathor'u göndermiştir. Hathor’un etkili bir iş çıkararak on binlerce insanı öldürmesinden sonra Ra yumuşamış ve erkekler böylelikle kurtulmuştur. Mısır tanrısı Ra, dünyadan tamamen bıkarak cennete çekilmiş ve Shu'yu onun yerine hüküm sürmesi için bırakmıştır ve böylelikle şimdiki dünya kurulmuştur.

Öne Çıkan Mısır Mitolojisi Yaratıkları Hangileridir?

Mısır mitolojisi canavarları aşağıda listelenmiştir.

  • Ammit: Ölüleri yiyen yırtıcı canavardır.
  • Apep: Işığın düşmanı olan dev bir mitolojik yılandır.
  • Bennu: Ateş kuşudur.
  • El Naddaha: Nil'in Siren'i olarak bilinen bir tür deniz kızıdır.
  • Griffin: Kartal ve aslan karışımı bir savaş canavarıdır.
  • Serpopard: Leopar ve yılanın birleşiminden oluşan kaosun habercisi olarak nitelendirilmektedir.
  • Sfenks: Aslan başlı, insan gövdeli varlıklardır.
  • Uraeus: Tanrıların gücünü simgeleyen büyüyen bir kobra yılanıdır.

Mısır Mitolojisi Sembolleri Nelerdir?

Mısır Mitolojisi Sembolleri Nelerdir?
Mısır Mitolojisi Sembolleri Nelerdir?

Mısır mitolojisi sembolleri ve anlamları aşağıda sıralanmıştır.

  • Ankh: Yaşam kavramının yanı sıra sonsuz yaşamı, sabah güneşini, eril ve dişi ilkeleri, gökleri ve yeri simgeleyen ilmekli tepeli bir haçtır.
  • Djed: İstikrarı temsil eden sembol, tanrı Osiris'e atıfta bulunmakta, diriliş ve sonsuz yaşam ile bağlantılı olduğu için tanrıların yakınlığını hatırlatmaya hizmet etmektedir.
  • Was Scepter: Her tanrının asası kendi egemenliklerini ifade etmektedir.
  • Scarab: Yumurtalarını bıraktığı bir topun içine dışkı yuvarladığı için tanrılarla ilişkilendirilmektedir; gübre, yumurtadan çıktıklarında gençler için yiyecek görevi görmekte ve yaşamın ölümden geldiği bu sembol ile aktarılmaktadır.
  • Tjet: Kadın cinsel organı, bir kadın elbisesinin kıvrımları ve bir kuşağın düğümü olarak yorumlanmakta ve her durumda tanrıça İsis ile ilişkilendirilmektedir.
  • Crook-Flail: Eski Mısır'daki kralın gücünü ve görkemini simgeleyen en ünlü semboller arasındadır. Osiris ile ilişkilendirilmiş ve onun toprak üzerindeki erken yönetimini sembolize etmiştir.
  • Shen: Bütünlüğü, sonsuzluğu simgeleyen ve koruma görevi gören kesintisiz bir daire oluşturmak için düğümlenmiş bir ip çemberidir.
  • Udjat Eye: Ra'nın Gözü ya da gözün sembolü olarak bilinmekte, koruyucu görevi görmektedir.
  • Sesen: Mısır sanatında çok sık görülen yaşamı, yaratılışı, yeniden doğuşu ve özellikle güneşi simgeleyen nilüfer çiçeğidir.
  • Ben-Ben: Yaratılışın başlangıcında tanrı Atum'un üzerinde durduğu ilkel tepenin adıdır. Ankh'tan sonra eski Mısır'da en iyi bilinen semboldür.

Mısır ve Yunan Mitolojisi Arasındaki Benzerlikler Nelerdir?

Mısır ve Yunan mitolojisi arasındaki benzerlikler arasında Osiris’in Mısır tanrısı ve Zeus’un Yunan tanrısı olması gibi yüce bir tanrının varlığına, Tanrı ve tanrıçalarının fedakarlık timsali olarak benzer güçlere sahip olacak şekilde evrenden yaratıldığına dair mitler yer almaktadır. Mısır ve Yunan mitolojisi her tanrının doğaüstü ve benzersiz güçlere sahip olduğu yönünde ortak görüşler paylaşmaktadır.

Yunan ve Mısır mitolojisi hikayelerinden yola çıkarak her tanrının düşmanı olan başka bir tanrının bulunduğu, tanrılar ve tanrıçaların kendilerine inanan insanları diğerlerinden üstün tuttukları, ölülerin de tanrılar tarafından iyi ya da kötü olarak sınıflandırıldığı düşüncesinin yaygın olduğu görülmektedir. Mısır mitolojisi inancında olduğu gibi Yunan mitolojisi de tanrıların, oğul sahibi olmak için çok hevesli olduklarına ve bu düşüncenin nesilden nesile aktarılarak kural haline getirildiğine dair görüşler belirtilmektedir.

Mısır Mitolojisi ile İlgili Kitaplar Nelerdir?

Mısır mitolojisi ile ilgili kitaplar aşağıda listelenmiştir.

  • Eski Mısır'ın Tüm Tanrıları ve Tanrıçaları, Richard H. Wilkinson
  • Mısır Mitolojisi: Eski Mısır'ın Tanrıları, Tanrıçaları ve Geleneklerine Yönelik Bir Rehber, Geraldine Pinch
  • Eski Mısır'da Tanrı Arayışı, Jan Assmann
  • Mısır Mitolojisinin Hazinesi: Klasik Tanrılar, Tanrıçalar, Canavarlar ve Ölümlüler Hikayeleri, Donna Jo Napoli
  • Eski Mısır Masalları, Roger Lancelyn Green
  • Mısır'ın Zihni: Firavunlar Zamanında Tarih ve Anlam, Jan Assmann
  • Kırmızı Piramit, Rick Riordan
  • Ateşin Tahtı, Rick Riardon
  • Yılanın Gölgesi, Rick Riordan

Mısır mitolojisi ile ilgili akademik ve bilimsel yayınlar yapıldığı gibi Mısır edebiyatı da sıklıkla mitolojik unsurlardan faydalanmaktadır. Mitolojiden gelen temalar ve motifler, dini yazıların dışında roman ve hikaye gibi Mısır edebiyatı popüler türlerinde sıklıkla görülmektedir.

Mısır Mitolojisi Filmleri Nelerdir?

Mısır Mitolojisi filmleri aşağıda verilmiştir.

  • On Emir
  • Göç: Tanrılar ve Krallar
  • 10.000 M.Ö
  • Akrep Kral
  • Yıldız Geçidi
  • Mısır Tanrıları
  • Mumya
  • Mumya Dönüyor

Mısır mitolojisi dünya çapında sinema sektörünü etkileyen unsurlardan biri olmuştur. Mitolojik sembollerin ve simgelerin kullanıldığı Mısır filmleri savaş, aksiyon, tarih, korku ve gizem türlerinde yoğunlaşmıştır.

Utku Urfa Yazan: Utku Urfa

Utku Urfa graduated from Trakya University in 2020 with a bachelor's degree in Translation and Interpreting. After taking the role of both the copywriter and content editor at vizem.net in July 2021, Utku is currently working as EU Area Senior Consultant since July 2022.

Paylaş: