Litvanya Yemekleri ve Litvanya'nın Mutfak Kültürü

Litvanya'da Gastronomi Turizmi İçin Gidilmesi Gereken Yerler

Litvanya’da gastronomi turizmi için gidilmesi gereken yerler aşağıda listelenmiştir.

• Vilnius Uçan Restoran: Sıcak hava balonunda Litvanya’nın başkenti Vilnius’un eski kentinin güzelliğini yukarıdan seyrederken profesyonel bir şef tarafından hazırlanan yemeklerin tadını çıkarmak isteyenlerin tercih edebileceği bir mekandır.
• Kaunas Pažaislis Manastırı: Barok mimarisi ile dikkat çeken Pažaislis Manastırı gurme yemeklerin tadılabileceği ülkenin en iyi restoranlarından birine ev sahipliği yapmaktadır.
• Zypliai Malikanesi: Şenlik ateşinde kavrulmuş güvercin, av eti ve bira çorbası gibi eskiden Litvanya’da asillerin yediği lezzetler içeren menü ile Litvanya’da gastronomi turizmi için gidilmesi gereken yerler arasında yer almaktadır.
• Meridianas: Litvanya’nın liman kenti Klaipeda’da bulunan beyaz yelkenli deniz teknesi ünlü Meridianas, balık yemeklerinden oluşan menüsüyle şık bir restorana ev sahipliği yapmaktadır.

Litvanya’da gastronomi turizmi için gitmek isteyen bordo pasaport hamili T.C vatandaşları Litvanya vize başvurusu yapmaları gerekmektedir.

Geleneksel Litvanya Yemekleri İsimleri Nelerdir?

Geleneksel Litvanya yemekleri aşağıda listelenmiştir.

• Litvanya Sipalina Yemeği: Cepelinai ya da zeppelin köftesi olarak da bilinen domuz eti ile doldurulmuş patates köftelerinin ekşi krema ve domuz pastırması sosuna batırılarak pişirilmesiyle hazırlanmaktadır.
• Litvanya Kepta Duona Yemeği: Sarımsak ve tuzla tatlandırılarak yağda kızartılan kara çavdar ekmeği ve genellikle yanında peynir sosu ve biradan oluşan atıştırmalıktır.
• Litvanya Pancar Çorbası: Litvanyalılar tarafından “Burokėlių Sriuba” olarak bilinen pancar çorbası; pancar, soğan, havuç ve kereviz ve et suyundan yapılan bir çorbadır.
• Litvanya Saltibarsciai Yemeği: Soğutulmuş pancar ve kefir çorbasının yanında haşlanmış yumurta ve patates ile servis edildiği mevsimsel yemektir.
• Litvanya Grybukai Tatlısı: İsmini şeklinden alan ve anlamı mantar kurabiye olan grybukai; tarçın, karanfil, hindistan cevizi ve kakule ile tatlandırılmış mantar şekilli kurabiyedir.
• Litvanya Lor Peynirli Kızarmış Kekleri: Un, yumurta ve şekerle karıştırılmış lor peynirinden yapılan kızarmış lor kekleri, taze meyveler ve reçel ile servis edilmektedir.
• Litvanya Patates Krepleri: Rendelenmiş patates, soğan ve yumurtaların karıştırılıp yağda kızartılması ile hazırlanan basit bir yemektir. Dereotu, yeşil soğan ve ekşi krema ile servis edilmektedir.
• Litvanya Kibinai Yemeği: Et, sebze, peynir püresi veya reçel ile doldurulmuş turtalardır.
• Litvanya Kugelis Yemeği: Fırında pişirilen, bazen et içeren ve yaban mersini reçeli, domuz pastırması veya ekşi krema ile servis edilen patates yemeğidir.
• Litvanya Sakotis Tatlısı: Sakotis olarak da adlandırılan özel günlerde servis edilen geleneksel bir Litvanya pastasıdır.

Litvanya’nın serin ve nemli iklimi sebebiyle Litvanya yemek kültürü, benzer iklimdeki komşu ülkelerin mutfaklarından etkilenmiştir. Besin değeri yüksek ve doyurucu olan geleneksel Litvanya yemekleri, Litvanyalılar arasında kuşaktan kuşağa aktarılarak günümüze ulaşmıştır.

Litvanya'nın Yöresel Yemekleri

Litvanya mutfağı, tarih boyunca özellikle Litvanya topraklarında yaşamış veya belli bir dönem bulunmuş olan toplulukların izlerini içinde barındırmaktadır. Özellikle başta Polonya mutfağı olmak üzere Alman ve Fransız mutfaklarının ve Rus etkilerinin gözlemlenebildiği Litvanya mutfağı, yöresel lezzetleri ile dikkat çekmektedir.

Litvanya’nın geleneksel lezzetlerinden biri olan Kibinai, Orta Çağ'da Kırım'dan Litvanya'ya göç eden Yahudi bir mezhep tarafından Litvanya’ya getirilmiştir. Kibinai, tavuk, lor peyniri ya da reçel ile de doldurulmakla birlikte, geleneksel olarak kuzu eti ile doldurulan hilal şeklindeki turtalardır. Kibinai, Litvanya'nın başkenti Vilnius'un 28 km batısında yer alan Trakai’nin yöresel lezzeti olarak dikkat çekmektedir.

Litvanya sahip olduğu Baltık Denizi kıyı şeridi ve çok sayıdaki göl ve akarsuları ile deniz ürünleri açısından zengin bir mutfağa sahiptir. Litvanyalıların yemeklerinde sıklıkla ringa, levrek, turna ve çipura gibi balıkları kullanmaktadırlar. Yılan balığı veya çipura gibi füme balıklar, Baltık Denizi'nin kıyısında konumlanan Neringa’da popüler mezelerdir.

Litvanya’nın yöresel lezzetleri arasında, Avrupa Birliği tarafından Korumalı Menşe İşareti ile etiketlenmiş geleneksel “Džiugas” peyniri önemli bir yere sahiptir. Litvanya’nın batısında yer alan Samogitia bölgesinde süt ve süt ürünlerinin üretimi ile ün salmış Telšiai kasabası, meşhur “Džiugas” olarak da bilinen meşhur Litvanya peynirinin ortaya çıktığı yerdir. Džiugas peyniri, bekletme süresine göre 4 gruba ayrılmış olup en az 12 olmak üzere 36 aya kadar bekletilebilenlerr mevcuttur. Džiugas peyniri ne kadar eskiyse, tadı ve kalitesi o kadar iyi olmaktadır.

Litvanya Yemekleri Hakkında Yazılan Kitaplar

Litvanya yemekleri hakkında yazılan kitaplar aşağıda listelenmiştir.

• Birute Imbrasiene - Litvanya Geleneksel Yemekleri
• Simon Bajada - Baltık: Estonya, Letonya ve Litvanya'dan Yeni ve Eski Tarifler
• June Molloy Vladička - Yemek Maceram: Litvanya Yemekleri
• Silvena John Lauta - Estonya, Letonya ve Litvanya'nın Yemekleri ve Yemekleri: 60 Klasik Tarifte Gelenekler, Malzemeler, Tatlar ve Teknikler
• Michael Sills - İrlandalı Karım İçin Litvanya Yemek Kitabı

En Ünlü Litvanya Tatlıları

En ünlü Litvanya tatlıları aşağıda listelenmiştir.

• Pyragas
• Torte
• Zagareliai
• Kuciukai ve Skruzdėlynas
• Spurgos
• Sakotis
• Tinginys
• Ledai

Pyragas

Pyragas; geleneksel olarak dikdörtgen şeklinde, genelde elma, erik veya kayısı gibi farklı meyveler ile doldurulan ve Litvanya’da şekerlemede sıklıkla kullanılan haşhaş tohumu da içeren keklerdir. Litvanyalıların, başta noel olmak üzere özel günlerinde hazırladıkları pyragas, meyveli kekin Litvanya versiyonu olarak kabul edilmektedir. Pyragas hazırlamak için temel olarak şeker, un, süt, yumurta, tereyağ, tuz, kuru maya ve şekerlenmiş ya da kurutulmuş meyveler yeterli olmakla birlikte; kişisel tercihlere bağlı olarak tarife rom, ceviz, tarçın veya fındık eklenmesi de mümkündür.

Torte

Torte, kelime anlamı kek demek olan ve genellikle özel günler için hazırlanan büyük bir pasta türüdür. Torte; reçel, vanilya, çikolata, mocha veya romlu krema gibi malzemelerle doldurulmakta ve yaklaşık 10 ila 20 farklı katmandan oluşmaktadır. Litvanyalıların özel günlerinde hazırladıkları torte, yoğun bir şekilde süslenmektedir. Litvanya’da dolaşırken hemen hemen her kahve dükkanı ya da pastanede torte bulmak mümkündür.

Zagareliai

Zagareliai aynı zamanda krustai ya da chrustai ismiyle de anılmakla birlikte, şeklinden ötürü melek kanatları olarak da bilinmektedir. İnce bükülmüş şeritler halinde şekillendirilmiş hamurun kızartılması ile hazırlanan ve daha sonra üzerine bolca pudra şekeri serpilerek servis edilen bir tür hamur işi olan zagareliai, benzeri tatlılara pek çok Avrupa mutfağında rastlamak mümkündür. Zagareliai hazırlamak için un, tereyağ, krema, yumurta sarısı, şeker, tuz ve isteğe bağlı olarak rom gerekmektedir.

Kuciukai ve Skruzdelynas

Kuciukai, genellikle Noel Arifesi kutlamaları sırasında servis edilen noel kekleri olarak da bilinen geleneksel bir Litvanya tatlısıdır. Mayalı hamur ve haşhaş tohumlarından yapılan genellikle haşhaş tohumu sütünün eşlik ettiği küçük ve hafif tatlı olan kuciukai, 24 Aralık günü düzenlenen geleneksel Litvanya noel yemeği Kūčios'ta servis edilmek üzere hazırlanmaktadır. Litvanya'nın geleneksel tatlılarından biri diğeri olan skruzdelynas, çok miktarda bal ile birbirine yapıştırılmış ve haşhaş tohumu ile kaplanmış melek kanatlarından yapılmaktadır.

Spurgos

Spurgos, Amerikan çöreği ya da daha bilinen ismi ile donutların Litvanya versiyonudur. Pampuskos olarak da bilinen spurgos, Hristiyanlıkta Tövbe Salısı ya da geleneksel olarak pankek tüketildiği için pek çok ülkede Pankek Günü olarak bilinen özel gün için hazırlanan popüler bir ikramdır. Spurgos yapmak için süt, tereyağ, şeker, tuz, maya, yumurta, vanilya özütü, un, kuru üzüm ile rom veya brendi gerekmektedir.

Sakotis

Sakotis, kökeni günümüzden 500 yıl öncesine dayanan geleneksel bir Litvanya pastasıdır. Adı şekline uygun olarak "dallı ağaç" veya "çok dallı ağaç" anlamına gelen sakotis; tereyağı, yumurta, un, şeker ve kremadan yapılarak geleneksel bir kek gibi pişirildikten sonra açık fırında veya açık ateşte şiş üzerinde döndürülerek kendine özgü şeklini almaktadır. Litvanya kutlamalarında, özellikle düğünlerde ve noelde en önemli tatlılardan biri olan Sakotis, çikolata ve çiçekler ile süslenebilmekle birlikte genellikle sade olarak servis edilmektedir.

Tinginys

Tinginys, Litvanya’da tembel tatlısı olarak da bilinen hazırlanması oldukça basit olan çok lezzetli bir tariftir. Tinginys, ezilmiş bisküvi veya kurabiyelerin kakao, yoğunlaştırılmış süt, eritilmiş tereyağı ve şeker ile karıştırılması sonucu yapılan içine isteğe bağlı olarak fındık eklenen basit bir pastadır.

Ledai

Litvanya’ya özgü yöresel bir tatlı olmamasına rağmen özellikle yaz aylarında Litvanyalılar arasında oldukça popüler bir seçim olan Ledai, Litvanca dondurma anlamına gelmektedir. Litvanca Ledai ya da dondurmanın Avrupa’ya yayılması Çin'e yaptığı seyahatlerde öğrendiği sorbet benzeri bir tatlıyı İtalya’ya getiren Marco Polo’ya atfedilmektedir.

Litvanya'nın En Meşhur Yemekleri

Litvanya’nın en ünlü yemekleri aşağıda listelenmiştir.

• Cepelinai
• Kepta Duona
• Pancar Çorbası
• Soğuk Borş Çorbası
• Patates Krepleri
• Kibinai
• Kugelis

Litvanya'da Yemek Fiyatları Nasıldır?

Litvanya’da gıda fiyatları son dönemlerde artış göstermekle birlikte üyesi olduğu Avrupa Birliği ülkeleri ile karşılaştırıldığında ortalamanın altında kalmaktadır. Yemek fiyatları mekan ve yemeğin türüne göre değişkenlik göstermekle birlikte Litvanya’da orta sınıf bir restoranda yemek yiyen iki kişi 25-60 € aralığında bir hesap ödemektedir.

Litvanya yemek fiyatları aşağıda listelenmiştir.

• 1 litre süt, 0.88 €
• 1 ekmek, 0.86 €
• 1 kilo pirinç, 1.35 €
• 1 kilo peynir, 6.73 €
• 1 kilo elma, 0.95 €
• 1 kilo patates, 0.45
• 1 kilo soğan, 0.45
• 1 kilo tavuk, 4.81 €
• 1 kilo dana eti, 6.97 €
• 12 Yumurta, 1.52 €

Litvanya, Avrupa Birliğinde gıdanın en ucuz olduğu ülkeler arasında yer almaktadır. Avrupa Birliği İstatistik Bürosu Eurostat tarafından yapılan araştırmada gıda ve alkolsüz içecek fiyatlarının en yüksek olduğu ülke olan İsviçre’de bir kilo dana eti ortalama 46.26 € iken Litvanya et fiyatları incelendiğinde bir kilo dana etinin Litvanya’da ortalama 6.97 € olduğu görülmektedir.

Litvanya'da Ne Yenir?

Litvanya’da en çok tüketilen yemekler aşağıda listelenmiştir.

• Et Yemekleri: Litvanyalılar özellikle öğle ve akşam yemeklerinde patates püresi ve domates, salatalık veya turp gibi yerel sebzelerden yapılmış bir kase salata ile birlikte tavuk, dana veya domuz eti tercih etmektedirler.
• Patates Yemekleri: Patates püresi, patatesli gözlemeler ve patates köfteleri Litvanyalıların akşam yemeğinde en çok tükettikleri besinler arasında yer almaktadır.
• Makarna: Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra büyüyen genç nesiller arasında makarna oldukça popülerdir.
• Çorba: Katı yumurta ve haşlanmış patates ile servis edilen pancar ve kefir çorbası veya Litvanyalıların genellikle kendi topladıkları mantarlardan hazırladıkları mantar çorbası tercih edilen yemeklerden biridir.
• Çavdar Ekmeği

Litvanya'da Kahvaltıda Ne Yenir?

Litvanya’da kahvaltıda yenilen besinler aşağıda listelenmiştir.

• Sahanda sebzeli yumurta
• Jambonlu veya peynirli sandviç
• Omlet
• Yulaf lapası
• Kahve ve çay
• Süt
• Kefir
• Ekşi krema
• Peynir çeşitleri

Özel Günlerde Litvanya Mutfağında Neler Pişer?

Litvanya'da Noel Arifesi ya da yerel halkın deyimi ile Kūčios, Noel’den daha önemli bir gündür. Kūčios aynı zamanda Noel Arifesi akşamı Litvanyalıların aileleri ile birlikte yedikleri büyük Noel Arifesi yemeğinin adıdır. Litvanyalılar, Kūčios öncesi birçok hazırlık yapmaktadırlar. Litvanya’da Kūčios zamanı evler temizlenmekte, nevresimler değiştirilmekte, herkes yıkanmakta ve temiz giysiler giymektedir; çünkü birçok Litvanyalı yemekten önce temizlenmenin gelecek yıl boyunca onları kötülüklerden veya hastalıklardan korumaya yardımcı olduğunu düşünmektedir. Litvanyalılar, Noel Arifesi’nde gün boyunca oruç tutarak hiçbir şey yememektedirler. Kūčios yemeğinin et içermemesi Litvanyalıların özen gösterdiği bir başka konudur. Kūčios yemeği normalde İsa'nın takipçilerinin her biri için bir tane olmak üzere 12 tabaktan oluşmaktadır.

Litvanya’da Kūčios için hazırlanan yemekler aşağıda listelenmiştir.

• Ringa Balığı
• Kuciukai
• Kisielius (Kızılcık meyvesinden yapılmış bir tür içecektir.)
• Kuru meyve çorbası
• Pancar çorbası
• Mantar
• Sebze salatası
• Haşlanmış veya fırınlanmış patates
• Lahana turşusu
• Ballı ve ekmekli buğday lapası
• Ev yapımı elma şarabı
• Kissel (Patates veya mısır nişastası ile koyulaştırılmış meyve suyundan yapılan bir tür tatlıdır.)

Litvanyalılar için en kutsal günlerden bir diğeri olan Paskalya ya da Litvanca Velykos, 40 gün boyunca süren ve hiçbir hayvansal gıdanın tüketilmediği Büyük Perhiz’in sonudur. Litvanyalılar Paskalya günü hiçbir hayvansal gıdanın tüketilmediği 40 günlük oruçlarının bitişi ile birlikte et ve hayvansal diğer gıdalar açısından oldukça zengin sofralar kurmaktadırlar.

Litvanya’da Paskalya için hazırlanan yemekler aşağıda listelenmiştir.

• Közlenmiş domuz eti
• Pişmiş jambon
• Kuzu veya dana eti
• Sosis
• Kızarmış ördek veya tavuk
• Ev yapımı peynirler
• Haşlanmış yumurta
• Kremalı mantar
• Kugelis
• Çavdar ekmeği
• Salata
• Şarap
• Ballı kek