İsveç Tarihi

İsveç'in Tarihine Genel Bir Bakış

İsveç tarihi, son buzul çağının bittiği MÖ 12000 – MÖ 8000 yılları arasında Kuzey Kutup Buzullarının erimesi ile başlayarak günümüze kadar uzanan yaklaşık 14 bin yıllık bir geçmişe sahiptir. Antik çağlardan başlayarak günümüze kadar uzanan İsveç tarihinde de diğer tüm uygarlıkların tarihinde olduğu gibi kıtlık, savaş ve katliamların olduğu karanlık dönemler yaşanmıştır.

MÖ 8000 – 6000 yılları arasında avcılık, toplayıcılık ve balıkçılıkla geçinen ve basit aletler kullanan Taş Devri insanları ile başlayan İsveç tarihi, yaptıkları seferler ile Arap Yarımadasına kadar açılan ve dünya tarihini değiştiren Vikinglere ve oradan da dünyanın en gelişmiş ve refah seviyesi en yüksek ülkelerinden biri olan günümüz İsveç Krallığı’na uzanan sürecin tamamıdır.

İsveç Tarihinde Vikingler Kimdir?

Vikingler veya Norslar; 8. yüzyılın sonlarından 11. yüzyılın sonlarına kadar Güney İskandinavya topraklarında yaşamış, her iki ucunda da pruva bulunan karakteristik uzun gemiler ile deniz ve okyanuslara açılmış, Avrupa’nın çeşitli bölgelerine akınlar düzenleyerek yağma ve fetihler yapmış ve aynı zamanda ticaret ile de uğraşmış tarihi İskandinav halkıdır.

Akdeniz, Kuzey Afrika, Ortadoğu ve hatta Kuzey Amerika’ya kadar yolculuk yaptıkları bilinen Vikingler; Danimarka, Norveç ve İsveç tarihi başta olmak üzere Britanya, Fransa, Estonya ve Rus tarihlerini de etkilemişlerdir. Vikingler, baskın yaptıkları ya da ticaret ilişkisi kurdukları bölgelerin halkları tarafından “Kafirler”, “Danimarkalılar” ya da “Kuzeyliler” gibi birçok başka isimle de anılmışlardır.

Viking kelimesinin etimolojisi konusunda birden fazla görüş bulunmaktadır. Viking kelimesinin, 14. yüzyıla kadar İskandinavya’da ve Vikinglerin kontrol ettiği deniz aşırı yerleşim yerlerinde konuşulmuş olan Eski Nors dilinde “dere, körfez ya da küçük koy” anlamına gelen “vik” kelimesinden türediğine ilişkin bir teori bulunmaktadır. Viking kelimesinin, Eski Norsça’da kayıklarda kürekçilerin iki vardiyası arasındaki mesafeyi belirlemek için kullanılan kökeni sekizinci yüzyılın başlarında Eski Nors diline evrilen Antik Nors dilinin kuzey lehçesini oluşturduğu Proto-Germence’de dönmek anlamına gelen “wîkan” kelimesi olan “vika” kelimesinden geldiği ve Eski Norsça’da kürekçilerin kendi aralarında dönüşümlü olarak yer değiştirmesiyle karakterize edilen uzun mesafeli deniz yolculuğunun “víking”, bu yolculuğun katılımcısının ise “víkingr” ismini almış olabileceği; Viking kelimesinin etimolojisine ilişkin yirmi birinci yüzyılın başlarında destek toplayan bir teoridir.

Kayıt altına alınan ilk baskın olan İngiltere’nin Lindisfarne Adası’ndaki kiliseye 793 yılında yapılan baskın ile başlayan Viking Çağı’nın Vikinglerin Kuzey Fransa’daki torunları olan Normanların Büyük Britanya’yı fethettikleri 1066 senesinde sona erdiği kabul edilmektedir.

Vikingler, Baltık kıyıları ve günümüz Rusya’sının derinliklerine uzanan nehirler boyunca baskın ve yağmalar için düzenledikleri akınların yanı sıra Bizans İmparatorluğu ve Arap kabileleri ile ticari bağlantılar kurmak için de seferler düzenlemişlerdir. Viking elçilerinin 839 yılında Bizans’ı ilk kez ziyaret ettikleri ve İskandinavların Bizans İmparatorluğu’nda paralı asker olarak hizmet ettikleri bilinmektedir. Vikinglerin İslam İmparatorluğu’nun merkezi olan Bağdat’a ulaştığına dair arkeolojik kanıtlar bulunmaktadır.

Vikingler, güneydeki güçlü komşularının direnişi ile karşılaştıkları için Kıta Avrupası’nda oldukça sınırlı genişleyebilmiş olmalarına rağmen bu devletler ile kürk, köle ve fok balığı yağı ticareti yapmışlardır.

Ticaret, baskın, koloni kurma ve fetih gibi amaçlarla uzun deniz yolculuklarına çıkan Vikingler sekizinci yüzyılın sonlarında Faroe Adaları’nı, dokuzuncu yüzyılda İzlanda’yı ve onuncu yüzyılda Grönland’ı keşfetmiş ve kolonileştirmişlerdir.

Vikingler, anavatanlarının ötesinde Akdeniz, Kuzey Afrika, Ortadoğu ve hatta Kuzey Amerika’da yağma, fetih ve ticaret ile meşgulken Hristiyanlık İskandinavya’da yayılmıştır. Hristiyanlığın on birinci yüzyılda etkin bir şekilde İskandinavya’da örgütlenmeye ve kendini göstermeye başlaması ile Viking Çağı sona ermiştir.

İsveç, Norveç, Danimarka, Faroe Adaları ve İzlanda ulusları Viking kökenlidir.

İsveç Ne Demektir, İsveç’in Tarihi Anlamı Nedir?

İsveç veya İsveççe “Sverige”, kökeni Hint-Avrupa dillerinin ortak atası olduğu kabul edilen Proto-Hint-Avrupa dilindeki benim veya kişinin kendisine ait anlamına gelen “swe” kelimesine dayanan Kuzey Germen “Svea” kabilesinin ismi ve İsveççe krallık ya da ülke anlamına gelen “rike” kelimelerinin birleşiminden oluşturulmuş olup “bizim krallığımız” anlamına gelmektedir.

İsveç Tarihinde Yaşanan İşgaller, İstilalar ve Savaşlar Nelerdir?

İsveç tarihini etkileyen işgaller ve savaşlar aşağıda listelenmiştir.

  • Fýrisvellir Savaşı (985-986)
  • Svolder Savaşı (999-1000)
  • Norveç-İsveç Savaşı (1099-1101)
  • I. İsveç Haçlı Seferi (1150)
  • Sigtuna Yağması (1187)
  • Livonya Haçlı Seferleri (1220)
  • II. İsveç Haçlı Seferi (1249-1250)
  • III. İsveç Haçlı Seferi (1293)
  • İsveç-Novgorod Cumhuriyeti Savaşı (1142-1322)
  • Danimarka-İsveç Savaşı (1470-1471)
  • Rus-İsveç Savaşı (1495-1497)
  • Stockholm Katliamı (1520)
  • İsveç Bağımsızlık Savaşı (1521-1523)
  • Kuzey Yedi Yıl Savaşları ya da İlk Kuzey Savaşları (1563-1570)
  • Kalmar Savaşı (1611-1613)
  • Otuz Yıl Savaşları (1618-1648)
  • İkinci Kuzey Savaşları (1655-1661)
  • Büyük Kuzey Savaşı (1700-1721)
  • Napolyon Savaşları (1803-1815)
  • Norveç Seferi (1814)

İsveç Ne Zaman İsveç Adını Almıştır?

İsveç (İsveççe Sverige), günümüzden iki bin yıl önce İsveç topraklarında yaşamış olan Kuzey Germen Svea kabilesi tarafından kendi dillerinde benim veya bizim anlamına gelen isimleri “Svea” ve krallık anlamına gelen “rike” kelimelerini birleştirilmesi sonucu bizim krallığımız anlamına gelecek şekilde “Sverige” olarak isimlendirilmiştir.

İsveç Tarihi Dönemleri Nelerdir?

İsveç tarihi dönemleri aşağıda listelenmiştir.

  • Tarih Öncesi İsveç tarihi
  • Viking Dönemi ve Orta Çağ İsveç tarihi
  • Vasa Dönemi İsveç tarihi
  • İsveç İmparatorluğu Dönemi (İsveçliler bu döneme büyük güç dönemi anlamına gelen “Frihetstiden” ismini vermişlerdir.)
  • 18. ve 19. Yüzyıl İsveç Tarihi (İsveçliler bu döneme özgürlükler çağı anlamına gelen “Stormaktstiden” ismini vermişlerdir.)
  • 20. Yüzyıl İsveç Tarihi

1- Tarih Öncesi İsveç Tarihi

İsveç tarihi, günümüzden 14 bin yıl önce yaklaşık olarak MÖ 12.000 yılında Son Buzul Çağı’nın sona ermesi ile başlamıştır.

İsveç’in tarih öncesi dönemi kendi içinde Geç Paleolitik ve Mezolitik Çağ (MÖ 12.000-4000), Neolitik Çağ (MÖ 4000-1700), Tunç Çağı (MÖ 1700-500) ve Demir Çağı (MÖ 500 - MS 800) olarak sınıflandırılmaktadır. İsveç Demir Çağı, kendi içerisinde Roma Öncesi Demir Çağı, Roma Dönemi Demir Çağı, Göç Dönemi ve Vendel Dönemi olmak üzere dört döneme ayrılmıştır.

İsveç’te yaşadığı bilinen en eski insanlar, Son Buzul Çağı’nın bitimi ile İsveç’in güneyinde ren geyiği avlama kampları kurmuşlardır. İsveç’in kuzeyinde mezolitik avcı, toplayıcı ve balıkçı yaşam tarzı uzun süre devam etmiştir.

İsveç’in güney bölgelerinde günümüzden altı bin yıl önce neolitik tarım ve hayvancılık faaliyetlerinin başladığı bilinmektedir. İsveç’in güneyinde başlayan tarım ve hayvancılık kültürünün ülkenin kuzeydeki topraklarına yayılması çok daha sonra gerçekleşmiştir.

İskandinav Tunç Çağı, MÖ 1700 civarında, İrlanda başta olmak üzere çevre bölgelerden ithal edilen metallere dayalı olarak İsveç’in güney bölgelerinde başlamıştır. İskandinav Tunç Çağı’nda henüz şehirleşmenin gerçekleşmemiş olduğu ve insanların tek katlı uzun ahşap evleri olan mezra ve çiftliklerde yaşadıkları bilinmektedir.

İsveç’te bulunan yerel cevher yataklarının MÖ 500 civarında işlenmesiyle başlayan İsveç Demir Çağı’nda Romalılarla artan temas toplumda büyük bir değişim meydana getirmiştir. İsveç topraklarında tarım uygulamalarının kuzeye doğru yayılması ve tarla sınırlarının taşlar ile belirlenmesi ancak milattan sonra Roma’dan ithal edilen tarım aletlerinin yaygınlaşması ile gerçekleşmiştir.

İsveç ve İsveçlilerden, yazılı olarak ilk kez Romalı tarihçi Tacitus tarafından birinci yüzyılda kaleme alınan Germania adlı eserde her iki ucunda da pruva bulunan uzun gemilerden oluşan güçlü filolara sahip kabile olarak bahsedilmektedir.

İsveç’in tarih öncesi döneminden günümüze ulaşan Tanum Kaya Oymaları 1994 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası listesine alınmıştır. İsveç’in İlk Çağ eserleri arasında altın süslemeler de dahil olmak üzere çok çeşitli metal işleri Göç Dönemi ya da Vendel Dönemi’nden günümüze ulaşmıştır.

2- Viking Dönemi İsveç Tarihi

Vikingler; 8. yüzyılın sonlarından 11. yüzyılın sonlarına kadar Güney İskandinavya topraklarında yaşamış, her iki ucunda da pruva bulunan karakteristik uzun gemiler ile deniz ve okyanuslara açılmış, Avrupa’nın çeşitli bölgelerine akınlar düzenleyerek yağma ve fetihler yapmış ve aynı zamanda ticaret ile de uğraşmış tarihi İskandinav halkıdır.

Vikinglerin Avrupa’da büyük ölçekli baskınlar yaptıkları ve sömürgeleştirme, fetih ve ticaret için Kuzey Amerika’ya kadar seferler düzenledikleri 793-1066 yılları arasındaki dönem Viking Çağı olarak bilinmektedir.

İsveç Vikingleri çoğunlukla doğuya ve güneye seyahat etmişledir. Finlandiya, Estonya, Rusya, Beyaz Rusya, Ukrayna, Karadeniz ve hatta Bağdat’a gerek yağma ve sömürgeleştirme gerekse ticari amaçlarla seferler düzenleyen Vikinglerin, İngiltere’nin kuzeydoğu kıyısındaki bir ada olan Lindisfarne’deki manastıra düzenledikleri 8 Haziran 793 tarihli baskın Viking Çağı’nın başlangıcı olarak kabul edilmektedir.

Vikingler, Dokuzuncu yüzyılın başlarında Charlemagne yönetimindeki Frank Krallığı’na akınlar düzenleyerek günümüzde Normandiya olarak bilinen bölgeye yerleşmişlerdir. 911 yılında Fransız Kralı Charles, Viking lideri Rollo ile bir anlaşma yapmıştır. Rollo ve Charles arasındaki anlaşmaya göre; Charles, Rollo’ya dük unvanını vermiş ve onu ve halkını Normandiya’ya yerleştirmiştir, bunun karşılığında Hristiyan olan Rollo Fransa’nın kuzey bölgesini diğer Viking gruplarının saldırılarına karşı savunma görevini üstlenmiştir. Viking Lideri Rollo ve Fransız Kralı Charles arasındaki anlaşmadan birkaç nesil sonra Viking yerleşimcilerinin Norman torunları 1066 yılında İngiltere’yi fethetmişlerdir.

Viking Çağı’nın İskandinav ülkelerinde kraliyet otoritesinin kurulması ve Hristiyanlığın yaygınlaşması ile sona erdiği kabul edilmektedir. İskandinav paganizminden Hristiyanlığa geçiş karmaşık, kademeli ve zaman zaman şiddetli bir süreç olmuştur. İsveçlilerin ilk Hristiyan Kralı Olof Skötkonung’un saltanat sürdüğü 995-1020 yılları arası İsveç için Viking Çağı’nın sonu Orta Çağ’ın başlangıcıdır.

3- Modern İsveç Tarihi

İsveç’in, Danimarka Kraliçesi I. Margaret tarafından İsveç soylularının da onayıyla 1397 yılında kurulan Kalmar Birliği’nden ayrılarak bağımsızlığını kazandığı 1523 yılı İsveç tarihi için bir dönüm noktası olmuştur.

Kalmar Birliği hükümdarı 1513 yılında tahta çıkan ve baskıcı bir rejim ile ülkeyi yöneten Kral II. Christian’ın emri ile 1520 yılının Kasım ayında İsveç soylularının idam edildiği Stockholm Katliamı, 1523’te İsveç’in Kalmar Birliği’nden kesin olarak kopmasına neden olan olaylar zincirini başlatmıştır. İsveç soylusu Gustav Vasa’nın isyan etmesi ile 1521’de başlayan İsveç Bağımsızlık Savaşı, Kalmar Birliği’nden ayrılan İsveç’in bağımsızlığını kazanması ile 1523 yılında sona ermiştir. Kalmar Birliği’nden ayrılma İsveç tarihi için yeni bir sayfa açmıştır.

1523’te Kral I. Gustavus olarak taç giyen Gustav Vasa, Protestan Reformunu Vatikan’ın gücünü dizginlemek için kullanmış ve İsveç Lutheran Kilisesi’ni kurmuştur. 1527’de soylular, din adamları, kasabalılar ve mülk sahibi köylülerden oluşan meclisini; ülkesindeki tarım arazilerinin yaklaşık yüzde yirmisini elinde tutan kiliseden geri almaya ikna etmiştir. Kral I. Gustavus, 1538 ve 1558 yıllarında yaptığı vergi reformları ile çiftçilerden alınan çok sayıda karmaşık vergileri sadeleştirip standartlaştırarak sadece Kraliyet vergi gelirlerini arttırmakla kalmamış daha da önemlisi daha adil ve daha kabul edilebilir bir sistem kurmuştur.

İsveç tarihinde Vasa Dönemi olarak geçen Kral I. Gustav’ın saltanatı dini ve siyasi reformlar ile İsveç’in güçlendiği ve hızlı büyüme kaydettiği bir dönem olmuştur. Gustav Vasa ya da Kral I. Gustavus, 1523-1560 yılları arasında süren saltanatı boyunca İsveç’te birçok dini ve siyasi reform yaparak modern İsveç devletinin temellerini atmıştır.

4- Erken Modern İsveç Tarihi

İsveç İmparatorluğu’nun Kuzey, Doğu ve Orta Avrupa’daki üstünlüğünün başlangıcının Kral I. Gustavus’un torunu Gustavus Adolphus’un tahta çıktığı 30 Ekim 1611, sonunun ise İsveç’in büyük toprak kaybı yaşamasına neden olan Büyük Kuzey Savaşı’nın bittiği 10 Ekim 1721 olduğu kabul edilmektedir. İsveç, Kral Gustavus Adolphus’un yönetiminde Avrupa’nın en güçlü devletlerinden biri olmuştur.

Otuz Yıl Savaşı’nda elde ettiği zaferlerden sonra gücünün zirvesine ulaşan İsveç İmparatorluğu, X. Karl Gustav döneminde İkinci Kuzey Savaşı’nda Kalmar Birliği’nin kalıntısı olarak devam eden Danimarka-Norveç karşısında kazandığı yıkıcı galibiyetten sonra 8 Mart 1658 tarihinde imzalanan Roskilde Antlaşması ile Danimarka-Norveç topraklarının üçte birini kendi topraklarına katmıştır.

Roskilde Antlaşması ile en geniş sınırlarına ulaşan İsveç İmparatorluğu, X. Karl Gustav’dan sonra tahta çıkan XI. Karl döneminde gücünü korumayı başarmış ise de XI. Karl’ın halefi 16 Aralık 1697’de taç giyen XII. Karl ile düşüş başlamıştır. XI. Karl’ın ölümünden sonra tahta reşit olmayan oğlu XII. Karl’ın oturmasını fırsat bilen Danimarka-Norveç; kaybettikleri topraklarını geri alma amacıyla Polonya ve Rusya ile ittifak kurarak, 1700 yılında İsveç İmparatorluğu’na karşı Büyük Kuzey Savaşı’nı başlatmıştır.

Genç İsveç Kralı XII. Charles Büyük Kuzey Savaşı’nın ilk yıllarında, özellikle Narva Savaşı’nda Ruslara karşı çarpıcı başarılar elde etmiş ise de muhteşem zaferlerinin verdiği özgüven ile yaptığı Moskova’ya saldırma planı İsveç İmparatorluğu için sonun başlangıcı olmuştur. XII. Karl aşırı hava koşulları ve tedarik hatlarındaki zorluklar nedeniyle Moskova’ya ulaşamamış ve Ukrayna’ya dönmek zorunda kalmıştır.

İsveç İmparatorluğu, Haziran 1709’da Poltava Savaşı’nda Ruslara karşı büyük bir yenilgiye uğramış ve ordusunun büyük çoğunluğunu kaybetmiştir. Ordusunu kaybeden ve Osmanlı İmparatorluğu’na sığınan XII. Karl, kaybettiği imparatorluğunu yeniden kazanma umuduyla Danimarka-Norveç’i savaştan çıkmaya zorlamak için iki kez Norveç’i işgal etmeye çalışmış ise de başarılı olamamış ve Fredriksten Kalesi kuşatması sırasında ölümcül şekilde yaralanarak 30 Kasım 1718’de hayatını kaybetmiştir.

İsveç, XII. Karl’ın ölümünden sonra savaşmaya devam etmemiştir. Büyük Kuzey Savaşı neticesinde İsveç için Büyük Güç Çağı sona ermiştir. İsveç’in büyük toprak kaybı yaşadığı Büyük Kuzey Savaşı’nın bitimiyle İsveç tarihinde Özgürlükler Çağı olarak bilinen yeni bir dönem başlamıştır.

İsveç Özgürlükler Çağı’nda İsveç Parlamentosu Riksdag, XII. Karl’dan sonra tahta geçen Kraliçe Ulrika Eleonora’ya mutlak monarşiyi sona erdiren ve Riksdag’ı yeni yetkiler ile donatan 1719 tarihli Hükümet Belgesi’ni imzalatmayı başarmıştır. İsveç’te modern demokrasiye geçişin temelleri Riksdag’ın aktif bir parlamentoya dönüşmesi ile atılmıştır.

5- 19. Yüzyıl İsveç Tarihi

İsveç Özgürlük Çağı’nda İngiltere ile yapılan büyük miktarda demir ve kereste ihracatı ile desteklenen İsveç ekonomisi yeniden inşa edilmiştir. İsveç Kralı XIV. Karl Johan’ın 1814-1844 yılları arasında süren saltanatında İsveç, ilk Sanayi Devrimi hamlesini yaparak demirhaneler, tekstil atölyeleri ve kereste fabrikaları kurmuştur. İsveç, 1860’lar ve 1910 arasında, durgun bir tarım toplumundan canlı bir sanayi toplumuna dönüşmüştür.

Finlandiya Savaşı ve Napolyon Savaşları 19. yüzyıl İsveç tarihinde yaşanan önemli olaylar arasında yer almaktadır.

İsveç ve Rus güçlerinin karşılaştığı 21 Şubat 1808 de başlayan ve 17 Eylül 1809’da sona eren Finlandiya Savaşı sonucunda İsveç, Finlandiya’yı kaybetmiştir. İsveç ordusunun Finlandiya Savaşı’nda ülkenin doğusu kaybetmesinden dolayı Kral Gustav IV. Adolf’a karşı ayaklanan halkın ve Fransızların yaydığı devrimci düşünceden etkilenen ordu 1809’da darbe yapmıştır. 1809’daki İsveç darbesinden sonra İngiltere’den gelen insani yardım neticesinde Napolyon karşıtı politikalar benimsemeye başlayan İsveç, 1803-1815 tarihleri arasında gerçekleşen Napolyon savaşlarında İngiltere’nin yanında savaşmıştır. Fransız İmparatorluğu ve müttefiklerinin yenilgiye uğradığı Napolyon Savaşları sonucunda, Fransız İmparatorluğu müttefiklerinden Danimarka, 14 Ocak 1814 tarihli Kiel Antlaşması ile Norveç’i İsveç Krallığı’na bırakmıştır.

6- 20. Yüzyıl İsveç Tarihi

Yirminci yüzyılda İsveç’e işçi ayaklanmaları ve kadın hakları hareketleri damgasını vurmuştur. İsveç’te Sosyal Demokratlar ilk kez 1917’de hükümete girmişler ve 1930’lda iktidar olmuşlardır. 1909’da erkeklere ve 1921’de kadınlara genel oy hakkı tanıyan İsveç kadınlara oy hakkı tanıyan ilk ülkeler arasında yer almaktadır.

Napolyon Savaşları sonrasında tarafsızlık politikası izleyen İsveç, 28 Temmuz 1914 ve 11 Kasım 1918 tarihleri ​​arasında gerçekleşen I. Dünya Savaşı boyunca tarafsız kalmıştır. Güvenliğini güçlü bir ulusal savunmaya dayandıran ve tarafsızlık politikası izleyen İsveç, Birinci Dünya Savaşı’nda olduğu gibi İkinci Dünya Savaşı’nda da tarafsızlığını korumuştur.

İsveç İkinci Dünya Savaşı sırasında, komünist gruplar hariç olmak üzere dört partiden oluşan bir koalisyon hükümeti tarafından yönetilmiştir. İkinci Dünya Savaşı sona erdikten sonra göreve başlayan Sosyal Demokrat hükümet, diğer demokratik partilerle yakın iş birliği içinde, 1940’larda ve 1950’lerde birlikte İsveç refah devletinin temellerini atan bir dizi reform gerçekleştirmiş ve aynı zamanda 1809 anayasasının modernizasyonu için ilk adımları atmıştır.

İsveç, 1974 senesinde egemenliğin parlamento üyelerini serbest seçimlerle seçecek olan halktan geldiğini belirten yeni bir Hükümet Belgesi kabul etmiştir. 1974 yılında kabul edilen Hükümet Belgesi ile İsveç monarşisi sembolik bir makam haline getirilmiştir.

İsveç, 1920’de Milletler Cemiyeti’ne ve 1946’da Birleşmiş Milletler’e katılmıştır. 1994’ten beri NATO ile de iş birliği içinde olan İsveç, çok sayıda uluslararası barışı koruma görevinde yer almıştır.

1 Ocak 1995’te Avrupa Birliği’ne katılan İsveç, Avrupa Birliği’ndeki rolünü ülkenin geleceği için önemli görmektedir.

İsveç Tarihinde Önemli Olaylar Nelerdir?

İsveç tarihinin önemli olayları aşağıda listelenmiştir.

  • Viking Çağı Başlangıcı (793) (Vikinglerin, İngiltere’nin kuzeydoğu kıyısındaki bir ada olan Lindisfarne’deki manastıra düzenledikleri 8 Haziran 793 tarihli baskınları Viking Çağı’nın başlangıcı olarak kabul edilmektedir.)
  • Hristiyanlığın İsveçlilere Tanıtılması (853) (İsveçlileri Hristiyanlaştırmaya belgelenmiş en erken girişimler Aziz Ansgar tarafından 853-854 yılları arasında gerçekleştirilmiştir.)
  • İlk İsveç Kralı Muzaffer Eric’in Tahta Çıkması (970)
  • İlk Hristiyan İsveç Kralı Olof Skötkonung’un Tahta Çıkması (995)Stockholm’ün Kurulması
  • (1252) (Günümüzde İsveç’in başkenti olan, İsveç Hükümdarı Earl Birger tarafından inşa edilen Stockholm ilk kez 1252 yılında kasaba olarak kaynaklara girmiştir.)
  • Kara Veba Salgının İsveç’te Yayılması (1249)
  • Kalmar Birliği’nin Kurulması (1397) (Danimarka Kraliçesi I. Margaret tarafından İsveç soylularının da onayıyla İskandinav ülkeleri Kalmar Birliği’nde birleştirilmiştir.)
  • Stockholm Katliamı (1520) (Kalmar Birliği Kralı II. Christian’ın emri ile 8-9 Kasım 5120 tarihinde İsveçli soyluların idam edildiği katliamdır.)
  • İsveç Bağımsızlık Savaşı (1521-1523) (Stockholm Katliamı’nda ailesi öldürülen İsveç soylusu Gustav Vasa’nın isyan etmesi ile 1521’de başlayan İsveç Bağımsız Savaşı, Kalmar Birliği’nden ayrılan İsveç’in bağımsızlığını kazanması ile 1523 yılında sona ermiştir.)
  • İsveç’in Bağımsızlığını İlan Etmesi (1523)
  • İsveç Lutheran Kilisesi’nin Kuruluşu (1527) (İsveç Lutheran Kilisesi, Gustav Vasa tarafından kurulmuştur.)
  • Büyük Güç Çağı Başlangıcı (1611) Gustavus Adolphus’un tahta çıktığı 30 Ekim 1611, sonu ise Büyük Kuzey Savaşı bittiği ve İsveç’in büyük toprak kaybı yaşadığı 10 Ekim 1721 olarak kabul edilmektedir.)
  • Otuz Yıl Savaşları (1618-1648) (Otuz Yıl Savaşı, 1618 ile 1648 yılları arasında Orta Avrupa’da yapılan ve Avrupa devletlerinin çoğunun katıldığı savaşlar dizisidir. Otuz Yıl Savaşı’nda elde ettiği zaferlerden sonra İsveç İmparatorluğu gücünün zirvesine ulaşmıştır.)
  • Büyük Kuzey Savaşları (1700-1721) (Rusya Çarlığı önderliğinde birleşen Danimarka-Norveç ve Polonya’nın İsveç İmparatorluğu’nun Kuzey, Orta ve Doğu - Avrupa’daki üstünlüğünü sona erdirdikleri savaştır.)
  • Meşruti Monarşinin Başlangıcı (1719)
  • Napolyon Savaşları (1803-1815) (Napolyon önderliğindeki Fransa ile Avrupa’nın diğer güçlü devletlerinin oluşturduğu koalisyon arasında gerçekleşen savaşlardır.)
  • Finlandiya Savaşı (1808) (İsveç ve Rus güçlerinin karşılaştığı 21 Şubat 1808 de başlayan ve 17 Eylül 1809’da sona eren Finlandiya Savaşı sonucunda İsveç, Finlandiya’yı kaybetmiştir.)
  • Alfred Nobel’in Dinamitin Patentini Alması (1867)
  • İlk Nobel Ödül Töreni (1901)
  • I. Dünya Savaşı (1914-1918) (Napolyon Savaşları sonrasında tarafsızlık politikası izleyen İsveç, 28 Temmuz 1914 ve 11 Kasım 1918 tarihleri ​​arasında I. Dünya Savaşı boyunca tarafsız kalmıştır.)
  • II. Dünya Savaşı (1939-1945) (İsveç, tarafsızlığını korumuştur.)
  • İsveç’in Birleşmiş Milletlere Katılması (1946) (İsveç Krallığı 19 Kasım 1946’dan beri Birleşmiş Milletler üyesidir.)
  • İsveç’in Avrupa Birliği Üyesi Olması (1995) (İsveç Krallığı 1 Ocak 1195’ten beri Avrupa Birliği üyesidir.)

İsveç Tarihindeki Dinler ve İnançlar Nelerdir?

İsveç’teki baskın din Hristiyanlıktır. Nüfusunun yarısından fazlası Hristiyanlık dinine inanan İsveç’te günümüzde en yaygın mezhep Lutheryanlıktır.

Hristiyanlık inancının benimsenmesi öncesinde 11. yüzyıla kadar İsveçliler, İskandinav Paganizmi ya da Eski İskandinav İnancı olarak bilinen çok tanrılı dine inanmışlardır. İskandinav Paganizmi’nden Hristiyanlığa geçiş karmaşık, kademeli ve zaman zaman şiddetli bir süreç olmuştur. Katoliklik 16. yüzyıla kadar İsveç’te en yaygın mezhep olmasına rağmen; Gustav Vasa tarafından 1536 senesinde İsveç Lutheran Kilisesinin kurulmasıyla yerini Lutheryancılığa bırakmıştır. Yirminci yüzyılda İsveç Kilisesi’nden ayrılmanın yasallaştırmasının ardından İsveç din haritası değişmiştir. Günümüzde İsveç nüfusunun %33,5 herhangi bir dine inanmamaktadır.

İsveç’te günümüzde inanılan dinler aşağıda listelenmiştir.

  • Hristiyanlık (%64,3)
  • Dini inancı bulunmayanlar (%33,5)
  • İslamiyet (%1,9)
  • Diğer inançlar (%0,3)

İsveç’te Görülebilecek Tarihi Eserler Nedir?

İsveç’te görülebilecek tarihi eserler aşağıda listelenmiştir.

  • Drottningholm Sarayı
  • Birka Açık Hava Müzesi
  • Engelsberg Demir Fabrikası
  • Tanum Kaya Oymaları
  • Skogskyrkogarden
  • Gammelstad Kilise Köyü
  • Hallwyl Müzesi
  • Gamla Uppsala Köyü
  • Öresund Köprüsü
  • Malmö Kalesi
  • Griphsholm Kalesi
  • Vasa Müzesi
  • Kraliyet Sarayı
  • Lund Katedrali
  • Kalmar Kalesi

İsveç’te on üç kültürel alan, bir doğal alan ve bir karma alan olmak on beş Dünya Mirası Alanı bulunmaktadır. Dünya Mirası Alanı Listesine eklenen ilk İsveç yapısı olan Drottningholm Sarayı’nın ana yapısında Fransız Barok ve klasik İtalyan mimarisi etkisi görülmekle birlikte literatürde “Säteritak” olarak geçen İskandinav tarzı çatısında İsveç mimarisi kendisini göstermektedir.

Utku Urfa Yazan: Utku Urfa

Utku Urfa graduated from Trakya University in 2020 with a bachelor's degree in Translation and Interpreting. After taking the role of both the copywriter and content editor at vizem.net in July 2021, Utku is currently working as EU Area Senior Consultant since July 2022.

Paylaş: